Πριν από δέκα χρόνια η «Κ» φιλοξενούσε ένα ρεπορτάζ για τα 60 χρόνια του Φεστιβάλ Αθηνών με το αιώνιο ερώτημα για τις παραστάσεις της Επιδαύρου: να δοκιμάζονται νέες αναγνώσεις ή όχι; Ο τότε διευθυντής του φεστιβάλ, Γιώργος Λούκος, και ο ηθοποιός Νίκος Κουρής κατέθεταν τις απόψεις τους. Ενα ωραίο, πολιτιστικό, θέμα λίγο πριν ξεκινήσουν τα Επιδαύρια με τις «Τρωάδες» σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη. Τίποτα δεν προμήνυε την κρίση που ήταν προ των πυλών. Ανέσυρα το ρεπορτάζ της καλής συναδέλφου Ολγας Σελλά που δημοσιεύθηκε τρεις μέρες πριν την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος του 2015. Ολοι θυμόμαστε –και είναι λογικό– τις κλειστές τράπεζες, τα capital controls, τα στρατόπεδα του ΝΑΙ και του ΟΧΙ, τις ώρες που η χώρα φλέρταρε με την έξοδο από το ευρώ. Ηταν όμως και ο πολιτισμός ένας μικρός αλλά όχι αμελητέος παλμογράφος της καλοκαιρινής θύελλας που σάρωνε τη χώρα και σκεφτήκαμε ότι για σήμερα θα ήταν χρήσιμη μια σύντομη αποδελτίωση εκείνων των ημερών.
Η κατάσταση θύμιζε λίγο την πανδημία χωρίς την καραντίνα. Οι πολιτιστικοί φορείς ήταν σε αναβρασμό. Η αβεβαιότητα μεταδιδόταν σαν ιός την εβδομάδα πριν στηθούν οι κάλπες της 5ης Ιουλίου. Το Φεστιβάλ Αθηνών, το Μέγαρο Μουσικής, μικρότεροι φορείς ακύρωναν και ανέβαλαν παραστάσεις. Για παράδειγμα, ακυρώθηκε τότε η όπερα δωματίου «Πυλάδης – Ιοκάστη» του Γιώργου Κουρουπού, η συναυλία του Γιάννη Σπανού στο Ηρώδειο, η παράσταση «Λεόντιος και Λένα» του Κορνήλιου Σελαμσή, η συναυλία του Νίκου Πορτοκάλογλου στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής. Στα βιβλιοπωλεία δεν πατούσε ψυχή. Ο χώρος του βιβλίου άλλωστε είχε εισπράξει πιο νωρίς τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Οσοι έμπαιναν στα βιβλιοπωλεία εκείνο τον Ιούλιο το έκαναν για κουβεντούλα και «ψυχοθεραπεία» και αγόραζαν βιβλία με πιστωτική κάρτα («Κ», 2/7/2015).
Το χτύπημα στον πολιτισμό ήταν σφοδρό, αλλά τα αντανακλαστικά των φορέων ήταν εξίσου γρήγορα: το Εθνικό Θέατρο και το ΚΘΒΕ μείωσαν τα εισιτήρια της Επιδαύρου εκείνο το καλοκαίρι, έβαλαν πούλμαν για τη μετακίνηση του κοινού, η Εθνική Λυρική Σκηνή έδωσε δωρεάν συναυλία στο Ολυμπιείο, προσκλήσεις σε ευπαθείς ομάδες έδωσαν οι παραστάσεις «Αίας» (Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος) και «Νέκυια» (θέατρο Νο, Μιχαήλ Μαρμαρινός), με ελεύθερη είσοδο έγιναν και οι συναυλίες για το έργο του Νερούδα σε μουσική Θεοδωράκη. Οι εκδηλώσεις που ματαιώθηκαν τότε μεταφέρθηκαν στο φεστιβάλ της επόμενης χρονιάς. Το αποτύπωμα της κρίσης όμως και του κοινωνικού διχασμού εκείνων των ημερών στο σώμα του πολιτισμού ήταν βαθύτερο, αλλά αυτό είναι θέμα για ένα άλλο σχόλιο.
