Bernkastel, στην κοιλάδα του Μοζέλλα, ένα τοπίο βγαλμένο, λες, από παιδικό παραμύθι – το γαλήνιο ποτάμι με τις κατάφυτες όχθες, τα μικρά γραφικά χωριά, τα σπίτια με τις ξυλοδεσιές στις προσόψεις, οι καταπράσινες, σχεδόν κάθετες πλαγιές με τους αμπελώνες και, σε απόσταση αναπνοής, το οινοποιείο, ένα κόσμημα στις όχθες του ποταμού. Στην ηλιόλουστη τραπεζαρία με τη φανταστική θέα ο Έρνι έχει στρώσει τραπέζι, με φοβερές μυρωδιές να ξεχύνονται από την κουζίνα. Συνδαιτυμόνες μας ο φίλτατος Σάκης Παπαδόπουλος, εισαγωγέας των κρασιών του Dr. Loosen στην Ελλάδα, και η Anne Juchem, υπεύθυνη εξαγωγών του οινοποιείου. Πρώτο πιάτο, το παραδοσιακό Maultaschen, ένα μεγάλο ραβιόλι γεμιστό με κρέας και σάλτσα μανιταριών, «που το έτρωγαν οι μοναχοί στις περιόδους της νηστείας, για να μη βλέπει ο Θεός ότι κατανάλωναν κρέας», λέει γελώντας ο Έρνι, ενώ σερβίρει το δεύτερο πιάτο, το Königinnenpastete, ένα βολοβάν που έχει φτιάξει ο ίδιος με γέμιση κοτόπουλο, μανιτάρια και πλούσια κρεμώδη σάλτσα – φανταστικό! Τα συνοδεύουμε με κρασιά από τη Βουργουνδία, Montrachet και Pinot noir από μια καινούργια εμπορική δραστηριότητα του Έρνι. Μόλις ολοκληρώνεται το υπέροχο γεύμα, σηκωνόμαστε γρήγορα από το τραπέζι για να προλάβουμε τη λιακάδα, επειδή τα προγνωστικά μιλάνε για επερχόμενη βροχή. Είναι προχωρημένη άνοιξη, αλλά ο κρύος αέρας σε περονιάζει. Ανασύρονται μπουφάν από τη βαλίτσα, ο Ερνι φοράει το πολύχρωμο μάλλινο κασκόλ του και ξεκινάμε για τα αμπέλια.
Στα ίχνη του μπλε σχιστόλιθου και η κόκκινη πλευρά του Riesling
Τα αμπελοτόπια στον κεντρικό Μοζέλλα είναι εντυπωσιακά. Αυτόρριζα αιωνόβια πρέμνα αντιστέκονται στον καιρό με επιμονή και αντοχή. Το Bernkasteler Lay –όπου «lay» η αρχαία ονομασία του σχιστόλιθου– και το Johannisbrünnchen στη δεξιά όχθη του ποταμού χαρακτηρίζονται από το έδαφός τους, που δεν είναι τίποτε άλλο από κομμάτια μπλε σχιστόλιθου. Εδώ, ο αμπελώνας δίπλα στο οινοποιείο εκτείνεται σε σχετικά ήπιας κλίσης πλαγιές και δίνει Riesling με ορυκτότητα, φινετσάτα και φρουτώδη. «Το κρασί δεν κάνει τίποτα περισσότερο από να μαρτυράει τα μυστικά της γης του», εξηγεί ο Έρνι.
Στην απέναντι πλευρά του ποταμού, οι πλαγιές από κόκκινο σχιστόλιθο, κάθετες, άγριες, με τη γη να δείχνει το επιθετικό της πρόσωπο και να επιστρατεύει όλες τις δυνάμεις της για να κάνει όλο και πιο δύσκολη την εξημέρωσή της από τον άνθρωπο, προσφέρουν ένα συγκλονιστικό θέαμα. Άνθρωποι πιασμένοι από συρματόσχοινα αναρριχώνται ενάντια σε κάθε φυσικό νόμο για να καλλιεργήσουν τα αμπέλια που περιπλέκονται σε ένα απίστευτο σύστημα ιδιοκτησίας: δύο σειρές είναι του ενός, τρεις του άλλου, μία του δείνα… Οι ξύλινοι πάσσαλοι, βαμμένοι σε διάφορα χρώματα, μαρτυρούν τους ιδιοκτήτες – κομφούζιο. «Έτσι είναι τα πράγματα εδώ και αιώνες», εξηγεί ο Έρνι και πιάνει ένα κομμάτι κόκκινου σχιστόλιθου. «Πριν από εκατομμύρια χρόνια, η ζέστη από την ηφαιστειακή δραστηριότητα στην πίσω πλευρά του βουνού οξείδωσε τον σίδηρο στον σχιστόλιθο και από μπλε έγινε κόκκινος. Εδώ παράγεται το περίφημο Prälat, ένα από τα σπουδαιότερα GG κρασιά μας [σ.σ. το GG είναι χαρακτηρισμός αντίστοιχος του γαλλικού Grands Crus]. 1,6 εκτάρια αμπελώνων σε ένα ιδιαίτερο μικροκλίμα μάς δίνουν κρασιά με φοβερή πολυπλοκότητα και βάθος, που εκφράζουν το μεγαλείο της φύσης και τη δουλειά του ανθρώπου».
Περπατάμε στο «φρύδι» του αμπελώνα-γκρεμού, σε ένα απίθανα στενό κόκκινο μονοπάτι, και ο αέρας διώχνει μακριά τα λόγια του Έρνι, αφήνοντας τις ιστορίες του μισοειπωμένες. Σε λίγο φτάνουμε στη μοναδική περιοχή του Μεσαίου Μοζέλλα, όπου το έδαφος δεν είναι σχιστολιθικό, αλλά μια πολυεπίπεδη συσσωμάτωση ηφαιστειακής προέλευσης. Στο Ürziger Würzgarten, τον «πικάντικο κήπο», σε ένα από τα παλαιότερα αμπελοτόπια με αυτόρριζα κλήματα 130 και πλέον ετών παράγεται μια εντελώς διαφορετική έκφραση του Riesling: πιο μαλακό και ισορροπημένο, με πλούσιο στόμα, γήινα αρώματα και πικάντικα εξωτικά φρούτα – ένα από τα πιο σπουδαία GG της περιοχής.
Η νέα εποχή
Ρωτώ τον Έρνι αν ήταν όνειρό του να γίνει οινοποιός. «Πάντα αγαπούσα το κρασί, αλλά δεν υπήρχε η παραμικρή σκέψη να ασχοληθώ με αυτό, ειδικά όσο ήταν επικεφαλής ο πατέρας μου, με τον οποίο είχαμε μια συγκρουσιακή σχέση», με ενημερώνει. «Να σου διηγηθώ όμως την ιστορία από την αρχή. Οι οικογένειες και των δύο γονιών μου ήταν πάππου προς πάππου οινοποιοί. Από τη μεριά της μητέρας μου έφτιαχναν γλυκά κρασιά, από του πατέρα μου ξηρά. Όταν παντρεύτηκαν οι γονείς μου, ένωσαν τις δυνάμεις τους και τότε ο πατέρας μου απαρνήθηκε τα ξηρά Riesling και προσαρμόστηκε στα γλυκά κρασιά, γιατί στη Γερμανία του 1950-1960 είχαν τη μεγαλύτερη κατανάλωση. Το οινοποιείο δεν ήταν το κύριο εισόδημα της οικογένειας, αλλά μια κληρονομιά την οποία διατηρούσαν για ιστορικούς λόγους. Ο πατέρας μου ήταν δικηγόρος και πολιτικός, όμως ως πρωτότοκος γιος έπρεπε να διατηρήσει την παράδοση και είχε ορκιστεί στον ετοιμοθάνατο παππού μου, για τον οποίο το οινοποιείο ήταν το παν, ότι δεν θα το πουλούσε. Μετά τον θάνατο και του πατέρα μου, η μητέρα μου ήταν αποφασισμένη να το πουλήσει, εκτός κι αν κάποιο από τα παιδιά της ήθελε να το κρατήσει. Όλα τα αδέρφια μου ήταν επιστήμονες και επαγγελματικά αποκατεστημένοι. Εγώ είχα σπουδάσει αρχαιολογία, που στη Γερμανία μπορεί να σου εξασφαλίσει μια θέση… ταξιτζή! Μου είπαν λοιπόν τα αδέρφια μου ότι δεν ήταν διατεθειμένα να με συντηρούν κι επειδή δεν επρόκειτο ποτέ να βρω δουλειά, καλύτερα να αναλάμβανα το οινοποιείο. Έτσι παρέλαβα μια επιχείρηση, τα χρέη της οποίας έκανα δέκα χρόνια να τα ξεπληρώσω. Μόλις το 1993 άρχισα να ισορροπώ».
Μαθαίνω επίσης ότι το οινοποιείο συνέχιζε την παραγωγή με τα οικογενειακά πρότυπα μέχρι πριν από 25 χρόνια. «Κάποια στιγμή, ένας πολύ παλιός πελάτης, του οποίου η οικογένεια για γενιές αγόραζε τα κρασιά του πατέρα μου, ήρθε να με επισκεφθεί. Μου είπε ότι αγαπούσε τα ξηρά Riesling και μου πρόσφερε ένα κρασί μας του 1947 που είχε φυλάξει στην κάβα του. Όταν το άνοιξα, έμεινα έκπληκτος από τη φινέτσα, τα αρώματα και τη δύναμή του. Μέχρι τότε πίστευα ότι τα ξηρά δεν παλιώνουν και ήρθε εκείνη η φιάλη των 60 ετών να τα γκρεμίσει όλα! Θυμήθηκα αυτό που έλεγε ο πατέρας μου, ότι τα κρασιά μένουν με τις ζύμες και τις οινολάσπες στα βαρέλια για 2 έως 8 χρόνια χωρίς battonage, που τις σκοτώνει, γιατί εμείς τις θέλουμε ζωντανές, ώστε να διατηρούνται η φρεσκάδα και τα αρώματα. Έτσι, λοιπόν, άλλαξα πορεία».
«Θέλουμε να φτιάχνουμε κρασιά που να εκφράζουν την καταγωγή τους».
Στον προστατευμένο από τον αέρα χώρο του οινοποιείου με τα μεγάλα, ξύλινα οβάλ βαρέλια, δοκιμάζουμε παλαιωμένα αλλά και φρέσκα Riesling. «Αν αφήναμε τον Έρνι μόνο του, δεν θα είχαμε κρασί να πουλήσουμε», μου λέει γελώντας η Anne Juchem, υπεύθυνη των εξαγωγών. «Θέλει να ξεπερνά συνεχώς τα όρια παλαίωσης και γεγονός είναι ότι ο χρόνος τον δικαιώνει πάντα». Στο ερώτημά μου πόσο κοστοβόρο είναι να κρατάς τα κρασιά τόσο πολλά χρόνια στα βαρέλια, εκείνος αντιδρά γελώντας δυνατά: «Αυτή η ερώτηση δεν υπάρχει. Πρέπει να γίνει και το κάνουμε. Έτσι απλά. Γιατί, αν αρχίσεις να υπολογίζεις το κόστος, δεν θα κάνεις ποτέ μεγάλα κρασιά. Χρειάζεται πάθος και αφοσίωση, χωρίς συμβιβασμούς. Εμείς θέλουμε στα δύο οινοποιεία μας, και στο Dr. Loosen στον Μοζέλλα και στη Villa Wolf στο Pfalz, να φτιάχνουμε κρασιά συμπυκνωμένα ευχάριστα, πολύπλοκα, που να εκφράζουν την καταγωγή τους. Όταν πίνω ένα GG κρασί, θέλω να μυρίζω τον μπλε σχιστόλιθο που θρέφει το σταφύλι και να γεύομαι την ιστορία που συνεχίζεται από γενιά σε γενιά», τονίζει.
«Αν αρχίσεις να υπολογίζεις το κόστος, δεν θα κάνεις ποτέ μεγάλα κρασιά. Χρειάζεται πάθος και αφοσίωση, χωρίς συμβιβασμούς».
Επίλογος
Το βραδάκι, με τη βροχή να πέφτει, απολαύσαμε ένα γνήσιο γερμανικό δείπνο σε ένα γραφικό εστιατόριο στο διπλανό χωριό, δοκιμάζοντας τα GG κρασιά του Dr. Loosen, αλλά και τα περίφημα Pinot noir του Έρνι από το οινοποιείο στο Όρεγκον. Η επόμενη ημέρα ήταν αφιερωμένη στη Villa Wolf. Όμως, αυτή είναι μια άλλη ιστορία, γιατί οι ιστορίες του κρασιού δεν τελειώνουν ποτέ.
