Φωτογραφία: Αλίνα Λέφα
Τα μελίσσια στον αγρό μου εργάζονται υπερωριακά και μοιάζουν λιγότερο επιθετικά από ποτέ, σημάδι πως ευδαιμονούν. Οι μελισσοκόμοι, ντόπιοι και νομάδες, τρίβουν κρυφίως τα χέρια τους, επειδή στην πλειονότητά τους είναι προληπτικοί και άρα μετρημένοι στα λόγια. Δεν χωράει πάντως αμφιβολία πως οι κερήθρες ήδη γεμίζουν, στα τέλη του επόμενου μήνα οι φίλοι μου θα τρυγήσουν μεγάλες ποσότητες από πευκοθύμαρο, το εκλεκτό μέλι που βγάζει το βουνό. Τούτο φυσικά οφείλεται στο ότι το θυμάρι ευνοήθηκε από τις ανοιξιάτικες βροχές και από την απουσία, μέχρι τώρα τουλάχιστον, του λίβα που στερεύει απότομα το νέκταρ. Περπάτησα κυριακάτικα μέχρι τον μικρό, πετρώδη θυμαρότοπο που έχω εντοπίσει· ποτέ δεν είχα θαυμάσει την ανθοφορία του πιο εντυπωσιακή. Χρειάζομαι πού και πού να λαμβάνω τέτοιες γενναίες δόσεις ακατάβλητης ομορφιάς, ως αντιστάθμισμα, θαρρώ, της ανθρωποφαγίας που μαίνεται γύρω μας. Ρούφηξα και τη δυνατή ευωδιά του, με βοήθησε να θυμηθώ πως η αγάπη είναι απέραντη και η ελπίδα δεν ηττήθηκε οριστικά.
Απ’ όλα τα μελισσοκομικά φυτά της χώρας μας, το θυμάρι είναι αναμφίβολα το πιο σημαντικό, καθώς, σε συνδυασμό με τις άλλες ανθοφορίες της εκάστοτε περιοχής, δίνει μέλια με ιδιαίτερα ελκυστικά χαρακτηριστικά. Κυκλοφορούν βεβαίως και μονοανθικά θυμαρίσια μέλια σαν το ξακουστό των Κυθήρων, αποτελούν όμως την εξαίρεση. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι δεν υπάρχει μόνο ένα είδος θυμαριού, στην ελληνική χλωρίδα απαντώνται περίπου είκοσι πέντε και διαθέτουν όλα παραπλήσιο άρωμα και ιδιότητες, οι οποίες οφείλονται στην αντισηπτική θυμόλη που σε αφθονία περιέχει το αιθέριο έλαιό τους. Πιο ρωμαλέο στην όψη και αρκετά κοινό σε ξερότοπους της ηπειρωτικής χώρας είναι το Thymus capitatus. Πάντως, όσον αφορά την επιστημονική ονομασία του χωράει μεγάλη κουβέντα, καθώς το συναντάμε επίσης ως Coridothymus capitatus αλλά και Thymbra capitata. Η διαρκώς εξελισσόμενη βοτανική επιστήμη κάποιες φορές μάς μπερδεύει, ευτυχώς όλα τα άλλα είδη θυμαριού της ελληνικής χλωρίδας υπάγονται στο γένος Thymus. Δεν είναι όμως ιθαγενές το κοινό ή κηπευτικό θυμάρι (T. vulgaris) που κατά κανόνα συναντάμε στα φυτώρια, επειδή αποδείχθηκε πολύ ευκολότερο στην καλλιέργεια. Υπολείπεται πάντως στην όψη, σε άρωμα και ιδιότητες. Αν, λοιπόν, επιθυμείτε να φιλοξενήσετε στον κήπο σας ελληνικό θυμάρι, θα χρειαστεί λίγη παραπάνω προσπάθεια για να το αποκτήσετε. Για τους πιο προχωρημένους στην τέχνη της κηπουρικής θα προτείνω κάτι άλλο: αν στις καλοκαιρινές σας εξορμήσεις εντοπίσετε μια περιοχή με ένα θυμάρι που σας σαγήνευσε, όπως συνέβη μ’ εμένα όταν αντίκρισα πρώτη φορά την ολόλευκη ταξιανθία του αττικού (T. atticus), φροντίστε να περάσετε ξανά στις αρχές του φθινοπώρου για να συλλέξετε τους σπόρους του. Θα τους σπείρετε την άνοιξη επιφανειακά, πολλούς μαζί, σε σπορείο που θα περιέχει ένα μείγμα από χώμα και τύρφη, το οποίο δεν θα πρέπει ποτέ να στεγνώσει. Αραιώστε προσεκτικά τα σπορόφυτα μόλις φυτρώσουν, ενώ, όταν φτάσουν σε ύψος μισής σπιθαμής, μεταφυτέψτε τα στην οριστική τους, ηλιόλουστη απαραιτήτως, θέση.
Η ελληνική μαγειρική σχεδόν δεν το γνωρίζει, καθώς χρησιμοποιεί κατά κόρον τη ρίγανη και λιγότερο το θρούμπι, με τα οποία μοιάζει αρκετά.
Από δυνάμεις το θυμάρι διαθέτει αρκετές, ενώ πολλαπλάσιες είναι οι χρήσεις του. Στο σπίτι μπορούμε εύκολα να αξιοποιήσουμε τις αντισηπτικές ιδιότητές του, παρασκευάζοντας ένα ανακουφιστικό για τον πονόλαιμο έγχυμα, που δρα γρήγορα όταν κάνουμε με αυτό συχνούς γαργαρισμούς. Η ελληνική μαγειρική σχεδόν δεν το γνωρίζει, καθώς χρησιμοποιεί κατά κόρον τη ρίγανη και λιγότερο το θρούμπι, με τα οποία μοιάζει αρκετά, ταιριάζει πάντως πολύ σε σούπες, όσπρια, κόκκινες σάλτσες και λευκά τυριά. Ένα βαζάκι με ζάταρ, τον μεσανατολίτικο συνδυασμό του με σουμάκι και σουσάμι, δεν λείπει ποτέ από το ράφι με τα καρυκεύματά μου. Αρκεί να το ανακατέψω με ελαιόλαδο και να περιχύσω με το μείγμα τα ατμομαγειρεμένα λαχανικά ή να αλείψω τις χειροποίητες ινδικές πίτες με τις οποίες καταγίνομαι τελευταία, ώστε να συνδεθώ αυθωρεί με τη στοργική τραχύτητα του μεσογειακού τοπίου.
