Πριν από λίγο καιρό, εκτυλίχθηκε μπροστά στα μάτια μου ένα δυσάρεστο επεισόδιο, από αυτά που μαθαίνουμε ότι δεν είναι πλέον σπάνια στη χώρα μας. Το μέχρι προχθές προσφυγοχώρι και σήμερα ήσυχη περιοχή των βορείων προαστίων όπου κατοικώ αναστατώθηκε από μια σφοδρή, κανονισμένη από πριν προφανώς, σύγκρουση ανάμεσα σε δύο ομάδες νεαρών, εξοπλισμένων με καδρόνια. Με αναστάτωσε αρκετά τούτο το συμβάν και με έβαλε για καιρό σε σκέψεις σχετικά με τα αίτια της νεανικής βιαιοπραγίας. Μάλιστα, θυμήθηκα και τις δικές μου εφηβικές ακρότητες· φαίνεται ότι μάλλον δεν γεννήθηκα πασιφιστής.
Συμμετείχα, θυμάμαι, πρόθυμα στις ομηρικές μάχες που τακτικά στήνονταν ανάμεσα στους υπερασπιστές του λοφίσκου με το άγαλμα και εκείνους που με ρεσάλτα επιδίωκαν να τον καταλάβουν. Τα όπλα και τα πυρομαχικά μας ήταν αμιγώς φυτικής προέλευσης, χτυπιόμασταν αγρίως με βίτσες λυγαριάς και εκτοξεύαμε σβουριχτά τις κουκουνάρες – ήταν πάντως άγραφος κανόνας να μη βαράμε στο κεφάλι. Κάποτε εμφανίστηκε και ένα υπερόπλο, καμωμένο από μακρύ καλάμι. Το βάζαμε στα χείλη και με μια δυνατή εκπνοή εκτοξεύαμε «μπιρμπιλόνια», τους άγουρους, σφαιρικούς καρπούς που κρέμονταν για μήνες από τα κλαδιά του ψηλού θάμνου της αγγελικής (Pittosporum tobira). Γελάω ακόμα με την εύλογη απορία ενός συμμαθητή: «Όπου σε πετύχει σε σφάζει σαν δαίμονας· γιατί τη λένε αγγελική;». Και φυσικά, από τότε που τα θυμήθηκα όλα αυτά, δεν περνάει μέρα χωρίς να δω κάπου στο διάβα μου μια αγγελική. Καθόλου παράξενο βεβαίως αυτό, καθώς πρόκειται για ένα από τα δημοφιλή φυτά της μεσογειακής κηποτεχνίας.
Διαθέτει, βλέπετε, πολλά πλεονεκτήματα: είναι αειθαλής, με σκουροπράσινα, δερματώδη και γυαλιστερά φύλλα, έχει προσιτή τιμή, όταν ανθίζει ανοιξιάτικα ευωδιάζει όπως τα εσπεριδοειδή, προσαρμόζεται ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες, ενώ επίσης αντέχει πολύ στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στις παραθαλάσσιες φυτεύσεις.
Ετσι εξαπλώθηκε σχετικά γρήγορα σε πολλές περιοχές του πλανήτη από τότε, στα τέλη του 17ου αιώνα, που ο Γερμανός φυσιοδίφης, γιατρός και εξερευνητής Ένγκελμπερτ Κέμπφερ την «ανακάλυψε» στο ιαπωνικό σήμερα σύμπλεγμα των νήσων Ριού Κιού. Μεταχειρίστηκε μάλιστα και το τοπικό της όνομα, «τομπέρα», πειράζοντας λιγάκι ένα φωνήεν, για να βαφτίσει επιστημονικά το μέχρι τότε άγνωστο στη Δύση νέο είδος. Διεθνώς σήμερα κυκλοφορεί τουλάχιστον μία ντουζίνα ποικιλιών της αγγελικής. Στα ελληνικά φυτώρια, εκτός από την κοινή της μορφή, που σε ύψος και διάμετρο συνήθως δεν υπερβαίνει τα τρία μέτρα, βρίσκουμε ακόμα μόνο την ιδίων διαστάσεων ποικιλόχροη (πανασέ), με τις χαρακτηριστικές λευκές κηλίδες στα φύλλα, καθώς και τη νάνα, που λαμβάνει το σχήμα σφαίρας διαμέτρου περίπου 90 εκατοστών. Η τελευταία είναι ιδανική για καλλιέργεια σε γλάστρα, οι άλλες δύο προσφέρονται για μεμονωμένη φύτευση αλλά και πυκνή ομαδική, όταν στόχος μας είναι η δημιουργία ενός ψηλού φράχτη που να παραμένει καταπράσινος όλο τον χρόνο.
