Ο Κωστής Παλαμάς υπήρξε μία από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες των ελληνικών γραμμάτων κατά τον 19ο και τον 20ό αιώνα. Γεννήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 1859 στην Πάτρα. Σε μικρή ηλικία έχασε και τους δύο γονείς του και την ανατροφή του ανέλαβαν συγγενείς του στο Μεσολόγγι, όπου και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής του ηλικίας.
Το 1875 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για να σπουδάσει νομικά. Σύντομα, όμως, εγκατέλειψε τη Νομική Σχολή, όντας αποφασισμένος να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία. Αμέσως ξεκίνησε να συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά, δημοσιεύοντας ποιήματα, άρθρα φιλολογικού περιεχομένου και χρονογραφήματα. Σταδιακά, τα έργα του άρχισαν να προσελκύουν το ενδιαφέρον των φίλων της ποίησης στην ελληνική πρωτεύουσα.
Ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ του ανέθεσε τη συγγραφή του ύμνου των Ολυμπιακών Αγώνων.
Ο Παλαμάς πρωταγωνίστησε στο λογοτεχνικό ρεύμα της Νέας Αθηναϊκής Σχολής, ένα ρεύμα το οποίο έδωσε έμφαση σε οικεία, καθημερινά θέματα, πολλές φορές εμπνευσμένα από τη ζωή της υπαίθρου. Δεν άργησε να καθιερωθεί στην Ελλάδα ως μεγάλος ποιητής, γεγονός που φαίνεται από την ανάθεση σε εκείνον από τον βασιλιά Γεώργιο Α΄ της συγγραφής του ύμνου των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896, ο οποίος παραμένει έως και σήμερα ο επίσημος ύμνος των Αγώνων.
Η ποίηση του Παλαμά χαρακτηρίζεται από βαθιά αγάπη για την ελληνική παράδοση και προσπάθεια σύνδεσης του αρχαίου, του βυζαντινού και του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Ενα από τα σημαντικότερα έργα του είναι «Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου», το οποίο κυκλοφόρησε το 1907. Πρόκειται για ένα ποίημα, το οποίο πραγματεύεται την έννοια της ελευθερίας, της προόδου και της πνευματικής αναγέννησης του ανθρώπου και αντικατοπτρίζει την πίστη του Παλαμά στην αναγέννηση του ελληνισμού μέσα από τον αγώνα και τη δημιουργία. Ενα άλλο εμβληματικό έργο του είναι «Η Φλογέρα του Βασιλιά», το οποίο κυκλοφόρησε τρία χρόνια αργότερα, το 1910.
Στη διάρκεια της ζωής του, έλαβε υψηλές τιμές από την ελληνική Πολιτεία, η οποία αναγνώρισε το τεράστιο έργο του.
Ο Παλαμάς πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αθήνα, τα δε τελευταία χρόνια του στην Κηφισιά. Ελαβε στη διάρκεια της ζωής του υψηλές τιμές από την ελληνική Πολιτεία, η οποία αναγνώρισε το τεράστιο έργο του, καθώς και διάφοροι φορείς της χώρας. Το 1930, μάλιστα, εκλέχθηκε πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών.
Εφυγε από τη ζωή στις 27 Φεβρουαρίου 1943, σχεδόν έναν μήνα μετά τη σύζυγό του, εν μέσω της κατοχής της Αθήνας από τους Γερμανούς. Τα τελευταία χρόνια, η κατάσταση της υγείας του είχε επιδεινωθεί αρκετά και οι συναναστροφές του με ανθρώπους είχαν περιοριστεί. Η κηδεία του Παλαμά στις 28 Φεβρουαρίου κατέστη η αφορμή για τη συγκέντρωση χιλιάδων πολιτών στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, οι οποίοι εξέφρασαν με αυτόν τον τρόπο τα αντικατοχικά τους αισθήματα.
Οπως παρέθεσε στο Ημερολόγιό του ο λογοτέχνης Γεώργιος Θεοτοκάς, ένας από τους στενούς φίλους της οικογένειας του Παλαμά: «Ηρθε πλήθος και δόθηκε αυθόρμητα στην τελετή χαρακτήρας εθνικής εκδήλωσης. Ο Σικελιανός δε βάσταξε και είπε το ποίημά του με φωνή βροντερή, μες σε λυγμούς που βγαίναν από το πλήθος. […] Σαν τελείωσε η ταφή, το πλήθος αυθόρμητα τραγούδησε τον Εθνικό Υμνο και ζητωκραύγασε πολλές φορές για την Ελλάδα και την ελευθερία» (Γιώργος Θεοτοκάς, Τετράδια Ημερολογίου 1939-1953, επιμέλεια Δημήτρης Τζιόβας, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα 2005, σελ. 392).
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
