ΚΡΙΤΙΚΗ

«Ο Στέλιος Σπούγιας θα ήθελε να ήταν της φαντασίας του, όχι μόνο τα γεγονότα της Δευτέρας δεκατέσσερις εντεκάτου 2016, αλλά και όλη εκείνη η μέρα να έλειπε από τα ημερολόγια, να μην είχε υπάρξει ποτέ». Εκείνη τη Δευτέρα ο γιος του ο Χρόνης, είκοσι ενός ετών, εξαφανίστηκε από τη ζωή του.

Είκοσι παιχνιδιάρικα ποιήματα σε μορφή λίμερικ –«λιμερίκια» επί το ελληνικότερον–, που στο καθένα πρωταγωνιστεί ένα ψάρι ή άλλο πλάσμα της θάλασσας, συγκροτούν μια συλλογή για παιδιά γραμμένη από τον ιστορικό, μεταφραστή και κριτικό Γιώργο Τσακνιά: «Eνας χάνος ονόματι Θάνος/ οδηγεί μηχανή χωρίς κράνος/ και ελπίζει μπας και/πάει σε πάρτι μασκέ/ για να ντυθεί επιτέλους Ινδιάνος».

Η Ανι κλείνει τα τριάντα στη χειρότερη στιγμή της ζωής της. Είναι μες στη σύγχυση, την οποία επιτείνει η κυρία Μέλπω, η ψυχοθεραπεύτριά της. Υστερα από κάθε συνεδρία επιβεβαιώνει την εντύπωσή της πως κάνει «κακή χρήση της ζωής» της. Ενιωθε «κομμάτι ενός παρατραβηγμένου αστείου».

Η Περσεφόνη, μπουχτισμένη από τα σκοτάδια του Κάτω Κόσμου και από τον αγριωπό σύζυγό της, δραπετεύει από τα λημέρια του Πλούτωνα και μετοικεί σε μια φυλή Ινδιάνων. «Eγινε η σαμάνα της φυλής».

Μαθαίνουμε τη γλώσσα από την πρώτη μέρα της ζωής μας· ίσως μάλιστα οι απαρχές της εκμάθησης να βρίσκονται στη μητρική κοιλιά, αφού το αυτί τελειοποιείται μήνες πριν γεννηθούμε. Κολυμπάμε από νωρίς στον γλωσσικό πλακούντα, βαφτιζόμενες/οι διαρκώς σε ένα «λουτρό γλώσσας».

Αν, ο μη γένοιτο, η πατρίδα μας βρισκόταν σε κίνδυνο (στέναζε ας πούμε κάτω από την μπότα ενός δικτάτορα ή μιας ξένης δύναμης κατοχής), τότε όλη η Ελλάδα θα «ακουμπούσε στο φέρετρο» του Θανάση Βαλτινού. Ευτυχώς, τέτοιοι λόγοι δεν συντρέχουν.

Μετά τον θάνατο της μητέρας του ο Δημοσθένης Κ. παλεύει να αποκρυπτογραφήσει τα επιθανάτια λόγια της.

Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης είναι ένας σπουδαίος στοχαστής με το βλέμμα διαρκώς στραμμένο στον σύγχρονο, χαώδη, ευμετάβλητο κόσμο μας.

Αν φανταστούμε την ανάγνωση του ποιήματος σαν πόση κρασιού ή τσαγιού, εύκολα θα φανεί ότι αν λείψει το άρωμα που αναδίδεται μέσα από το φλιτζάνι ή το ποτήρι, θα αφανιστεί μεγάλο μέρος της απόλαυσης. Η ερμηνευτική-κριτική προσέγγιση, που κάθε αναγνώστρια/ης καλλιεργεί αυτοτελώς, συμβάλλει στο άρωμα.

«Μπορείς να νικάς τον θάνατο όταν δεν πίνεις; Μπορείς να αρχίσεις να πραγματοποιείς το επόμενο πρωί τα μεθυσμένα χθεσινοβραδινά σου όνειρα; Μπορείς να κυνηγάς την ουτοπία ξεμέθυστος;»

«Προτιμώ να διαβάζω μόνος μου». Διόλου περίεργο. Οταν διαβάζεις, δεν χρειάζεσαι συντροφιά. Ομως αυτό που λέει ο Τάκης Θεοδωρόπουλος αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν συνδυαστεί με την κεντρική σκέψη του βιβλίου του.

Απόσπασμα από το νέο βιβλίο του Γιουβάλ Νώα Χαράρι «Nexus».