Μιλώντας για τη μακροζωία –με έμφαση στην ευζωία– η Αντρέα Μάιερ αναφέρεται συχνά στους προϊστορικούς προγόνους μας που επιβίωναν κυνηγώντας. Τους μνημονεύει για πρώτη φορά όταν συζητάμε για τη διαλειμματική νηστεία.
Στην εποχή μας, τονίζει, έχουμε διαρκή πρόσβαση στο φαγητό, όπου κι αν είμαστε, ό,τι ώρα κι αν είναι. Τότε, λέει, δεν υπήρχαν ψυγεία ή, ακόμη χειρότερα, κινητά για να παραγγείλουμε ντελίβερι. Οι άνθρωποι δεν έτρωγαν πρωινό, γιατί έπρεπε να αναζητήσουν το φαγητό τους. Αρα, αναγκαστικά, ασκούνταν κι έτρωγαν λιγότερο. Αργότερα, είχαν τα δικά τους προϊόντα – κότες από τις οποίες έπαιρναν τα αυγά τους, τον κήπο όπου φύτρωναν τα λαχανικά τους. Και πάλι έπρεπε να πράξουν με κάποιον τρόπο, πέραν του να πληρώσουν, για να φάνε. «Δεν είναι φυσική η συνεχής έκθεση στο φαγητό», καταλήγει. Και όταν πεινάμε, έστω και λίγο, σημειώνει, υπάρχουν μηχανισμοί στα κύτταρά μας οι οποίοι «καθαρίζουν τον οργανισμό».
Μεσογειακό υπόδειγμα
Η διατροφή αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες που κρίνουν το πόσο –και πώς– θα ζήσουμε, δηλώνει στην «Κ» η κ. Μάιερ, καθηγήτρια στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης, στο Κέντρο για την Υγιή Μακροζωία, με πολυετή έρευνα στη γήρανση, η οποία βρέθηκε στην Αθήνα αυτή την εβδομάδα για το πρώτο φόρουμ υγιούς μακροζωίας του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιούς Μακροζωίας.
Κερδίστε χρόνια – Αν είσαι 20 ετών και αρχίσεις να τρως διαφορετικά, μπορεί να κερδίσεις μέχρι και 12 χρόνια. Αν είσαι 50, μπορεί να κερδίσεις μέχρι και 8.
Κατά την ίδια, η καλύτερη διατροφή είναι η μεσογειακή. «Επειδή είναι πλούσια σε πολυφαινόλες, έχει πολλά λαχανικά, ψάρι και όχι τόσο κόκκινο κρέας. Καρύδια, όσπρια. Πολύ, πολύ λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα», εξηγεί. Χωρίς πολλά γλυκά ή πολύ αλάτι. Αν απλώς αλλάξουμε τη δίαιτά μας, μπορούμε να κερδίσουμε πολλά χρόνια. «Αν είσαι 20 ετών κι αρχίσεις να τρως διαφορετικά, μπορεί να κερδίσεις μέχρι και 12 χρόνια. Αν είσαι 50, μπορεί να κερδίσεις μέχρι και 8». Αυτό είναι απίστευτο, της λέω. «Αυτό είναι επιστήμη», απαντά. Οταν τρως καλύτερα, συμπληρώνει, αισθάνεσαι καλύτερα, έχεις περισσότερη ενέργεια, καλύτερη παραγωγικότητα. «Κοιμάσαι καλύτερα», δηλώνει.
Σε όλα αυτά βοηθάει και η άσκηση, ένας ακόμη απαραίτητος παράγοντας για μια καλή ζωή, αναφέρει η κ. Μάιερ. Είναι καλό να πηγαίνουμε στο γυμναστήριο, αλλά υπογραμμίζει ότι δεν αρκεί να ασκούμαστε μία φορά τη μέρα. Θα πρέπει ο καθένας να κάνει τουλάχιστον 8.000 βήματα. Θα πρέπει να ανεβαίνουν οι παλμοί – «με πραγματικό τρέξιμο, όπως θα έκανες αν ήσουν κυνηγός», εξηγεί. Δεν είναι μόνο οι μύες που πρέπει να εξασκηθούν, αλλά και η αντοχή, και η ισορροπία. Μπορεί κανείς να κάνει γιόγκα, αλλά θα μπορούσε επίσης να βελτιώσει την ισορροπία του και την αντοχή του και με πιο απλούς τρόπους. «Κάνοντας σανίδα κάθε πρωί ή πλένοντας τα δόντια στο ένα πόδι, κλείνοντας τα μάτια, προσπαθώντας να μην πέσει», λέει στην «Κ».
Ο «καλός ύπνος»
Ταυτόχρονα, αν κάποιος ασκείται, κοιμάται και καλύτερα, δηλώνει, υπογραμμίζοντας τη σημασία του καλού ύπνου για ένα καλύτερο προσδόκιμο ζωής. Τι θα πει «καλός ύπνος»; Κατά την ίδια, ενώ ιδανικά θα ήταν να κοιμόμαστε περισσότερο από έξι ώρες, ακόμη και αυτές είναι αρκετές εάν κατά τη διάρκειά τους κοιμηθούμε για μιάμιση ώρα σε βαθύ ύπνο και μιάμιση ώρα σε ύπνο REM, πράγμα που μπορεί κανείς να παρακολουθήσει μέσω έξυπνων συσκευών. «Και άλλες συσκευές πάνω μας, γύρω μας;» ρωτάω.
«Στα αυτοκίνητά μας παρακολουθούμε στο ταμπλό όλες τις ενδείξεις – πόση βενζίνη έχουμε, αν χρειαζόμαστε λάδια. Γιατί να μην το κάνουμε για τον οργανισμό μας; Νομίζω ότι παίρνουμε τα αυτοκίνητά μας πιο σοβαρά από το σώμα μας», απαντά. Επιστρέφοντας στον ύπνο, τονίζει ότι στο τέλος της ημέρας πρέπει κάποιος να αισθάνεται κουρασμένος για να κοιμηθεί και σε αυτό βοηθάει η άσκηση. Δεν πρέπει να τρώει επίσης πολύ αργά το βράδυ. «Τότε θα κοιμηθείς μόνο αν πας για ύπνο κατευθείαν, γιατί όλο το αίμα έχει πάει στο στομάχι και νυστάζεις», εξηγεί, πράγμα που λέει ότι βλέπουμε να συμβαίνει στην άγρια φύση. Επίσης, δεν πρέπει κανείς να πίνει πολύ αλκοόλ. Είναι και άλλοι παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν για έναν «καλό ύπνο»: το στρώμα, ο φωτισμός, ο θόρυβος, η θερμοκρασία – «18 βαθμοί είναι αρκετοί, κοιμάσαι καλύτερα σε ένα πιο κρύο δωμάτιο».
Υστερα είναι το άγχος. «Υπάρχει καλό και κακό στρες», διευκρινίζει, με την καλή εκδοχή να πλησιάζει την αδρεναλίνη που αισθάνεται κανείς όταν θέλει να καταφέρει κάτι. «Μην το αποφεύγετε αυτό, και πάλι θυμίζω το κυνήγι, όταν θέλεις να πιάσεις κάτι», λέει αναφερόμενη και πάλι στους προϊστορικούς προγόνους μας.
Αλλά το κακό στρες προέρχεται από πολλά πράγματα – «κακοποίηση, σεξισμό, μπούλινγκ, μια κακή σχέση, από ερωτική μέχρι επαγγελματική», σχολιάζει. Αυτών των ειδών το στρες πρέπει να αποφεύγεται οπωσδήποτε γιατί είναι καταστροφικό.
Η ψυχική υγεία είναι υψίστης σημασίας για μια καλή ζωή, για να ζήσουμε περισσότερο, και η ίδια δίνει μεγάλη έμφαση στον ρόλο της θεραπείας. Πρέπει κανείς να γνωρίζει τον εαυτό του, υπογραμμίζει η κ. Μάιερ, να αντιληφθεί γιατί αντιδρά με συγκεκριμένους τρόπους. «Πρέπει να ξέρεις πόσο ναρκισσισμό έχεις μέσα σου, πόσο καταθλιπτικός είσαι, τι είδους άγχος βιώνεις, γιατί επιθυμείς τα θέλω σου, γιατί επιλέγεις τους εθισμούς σου».
Ο ελληνικός τρόπος ζωής – Η Ελλάδα δεν τα πάει άσχημα σε σχέση με το προσδόκιμο ζωής και ίσως το μυστικό εδώ είναι ότι έχετε αυτή την κοινωνική συμπεριφορά, θέλετε να είστε μαζί.
Ο σκοπός της ζωής
Δεν πιστεύει ότι το ζητούμενο είναι το work-life balance, η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Το ζητούμενο της ζωής είναι να έχεις σκοπό, τονίζει. Αν από τις 24 ώρες μιας μέρας, τις 8 κοιμόμαστε, άλλες μεταφερόμαστε από και προς τη δουλειά, άλλες μαγειρεύουμε, γυμναζόμαστε, τις 8 ώρες που οι περισσότεροι άνθρωποι εργάζονται, θα πρέπει να τις απολαμβάνουν. «Πόσο στενάχωρο είναι να ξοδεύεις 8 ώρες της κάθε σου ημέρας χωρίς σκοπό, κάνοντας κάτι που δεν αγαπάς». Είναι τόσο σημαντικό να επιλέγει κανείς μια δουλειά που αγαπάει, γιατί τότε όχι μόνον έχει σκοπό. «Εχεις λόγο να είσαι ζωντανός και άρα να γεμίσεις το ψυγείο σου».
Μπορούμε να ελέγξουμε τη βιολογική μας ηλικία, σημειώνει, και τον ρυθμό γήρανσής μας, για να έχουμε μια εικόνα της κατάστασής μας, αλλά πέρα από τις εξετάσεις, ένα καλό τεστ είναι και πόσο ετών αισθάνεται ο καθένας μας.
Για να ζήσει κανείς καλά, πρέπει να ξέρει ποιος είναι, ποιος θέλει να είναι, πώς θέλει να ζήσει. Ετσι μόνο θα βρει το κίνητρο να προσπαθήσει για τη ζωή που επιθυμεί, σημειώνει, τονίζοντας πόσο σημαντικό είναι να αναγνωρίσει κανείς και τι τον κάνει ξεχωριστό, κι εκεί να επενδύσει. Είναι κι άλλα. Φυσικά, λέει, δεν πρέπει να καπνίζουμε. Πρέπει να τρώμε πορτοκάλια, αντί να πίνουμε χυμό, κι ας είναι φρέσκος, να προσέχουμε την έκθεση στον ήλιο, τη διατροφή, την άσκηση, όλα τα παραπάνω. «Δεν είναι απαραίτητο να κάνεις κάτι από αυτά, απλώς αν τα κάνεις, θα ζήσεις παραπάνω», δηλώνει.
Το «μαζί»
Στην Ελλάδα, φαίνεται να μην κάνουμε πολλά από όσα αναφέρει. Καπνίζουμε, δεν ασκούμαστε πολύ, οι περισσότεροι θα μπορούσαμε να τρώμε καλύτερα. «Αλλά η Ελλάδα δεν τα πάει άσχημα σε σχέση με το προσδόκιμο ζωής και ίσως το μυστικό εδώ είναι ότι έχετε αυτή την κοινωνική συμπεριφορά, θέλετε να είστε μαζί». Μια καλή ζωή, μια μακρά ζωή, σχετίζεται με την καταπολέμηση της μοναξιάς. Κάποτε ήταν η θρησκεία, η συνάθροιση τις Κυριακές, ή τα καφενεία στα χωριά – «το να ανήκεις σε μια ομάδα, να νιώθεις ότι κάποιος σε περιμένει».
«Βρείτε τρόπους να βρίσκεστε μαζί με άλλους, για συνήθειες που είναι υγιείς – αν αισθάνεστε ότι κάποιος νοιάζεται για εσάς», λέει στην «Κ», υπογραμμίζοντας το τελευταίο συστατικό της συνταγής, «τότε αισθάνεστε ότι σας αγαπούν. Και τότε νιώθεις καλύτερα, και ζεις περισσότερο».
