Δεν πρόκειται για κάποια σύγχρονη ανακάλυψη. Η μέθοδος παραγωγής των pét-nat –γνωστή ως méthode ancestrale– θεωρείται η παλαιότερη στον κόσμο των αφρωδών οίνων. Σε αντίθεση όμως με τη σαμπάνια και άλλα αφρώδη κρασιά, όπου η δεύτερη ζύμωση πραγματοποιείται στη φιάλη, αυτά εμφιαλώνονται πριν ολοκληρωθεί η πρώτη ζύμωση. Η διαδικασία ολοκληρώνεται μέσα στη φιάλη, εγκλωβίζοντας τις φυσαλίδες – χωρίς προσθήκη dosage (ζάχαρης και ζυμών). Έτσι παράγονται κρασιά πιο απλά, αλλά απρόβλεπτα. Τα περισσότερα εμφιαλώνονται με «crown cap» –μεταλλικό πώμα τύπου μπίρας– και δεν είναι λίγες οι φορές που παρουσιάζουν θολερότητα, ως αποτέλεσμα της παραμονής των οινολασπών στη φιάλη. Αυτή η ρουστίκ όψη είναι για πολλούς μέρος της γοητείας τους, για άλλους όμως αποτρεπτική.
Η Ελλάδα μπήκε δυναμικά στο παιχνίδι των pét-nat την τελευταία δεκαετία. Πριν από επτά-οκτώ χρόνια ήταν ελάχιστες οι προσπάθειες, ενώ σήμερα ξεπερνούν τις 25 διαφορετικές ετικέτες, από λευκά και orange μέχρι ροζέ και ερυθρά. Και κάθε χρόνο εμφανίζονται νέες. Είναι όμως όλα τα pét-nat επιτυχημένα; Η εικόνα είναι σύνθετη. Ορισμένες προσπάθειες εντυπωσιάζουν, άλλες παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις από χρονιά σε χρονιά, ενώ δεν λείπουν και περιπτώσεις που δείχνουν ότι η προσέγγιση χρειάζεται περαιτέρω ωρίμανση. Όπως αποδείχθηκε στη γευστική δοκιμή που κάναμε, το συγκεκριμένο στιλ εκφράζεται καλύτερα όταν καταναλώνεται φρέσκο. Οι εμφιαλώσεις του 2023 και του 2024 απέδωσαν τις πιο ζωντανές και ευχάριστες όψεις τους.
Το στιλ αυτό έχει κερδίσει ιδιαίτερα τους νεότερους οινόφιλους και όσους αναζητούν κρασιά με ελευθερία έκφρασης, ελάχιστες παρεμβάσεις και φρέσκια, φυσική αίσθηση. Είναι επομένως μια μόδα; Ίσως – όπως και κάθε φυσαλίδα που γαργαλάει ευχάριστα τον ουρανίσκο. Έχουν αυθορμητισμό και προσφέρουν άμεση απόλαυση. Είναι ιδανικά ως απεριτίφ το καλοκαίρι, αλλά μπορούν να συνοδεύσουν εξαιρετικά και το φαγητό, αρκεί να υπάρχει διάθεση για πειραματισμό. Δοκιμάσαμε τα περισσότερα από τα ελληνικά pét-nat και προτείνουμε εκείνα που αξίζει να αναζητήσετε και να μοιραστείτε. -Μ.Μ.
Τα λευκά
Muscat Blanc à Petit Grains 2024, Kostaki Winery
Το ανερχόμενο οινοποιείο της Σάμου οινοποιεί το Μοσχάτο Άσπρο, ποικιλία-ορόσημο του νησιού, με τρόπο που συνδυάζει κομψότητα και παιχνιδιάρικη διάθεση. Αρώματα λουλουδιών και φρούτο που θυμίζει πράσινο μήλο, ένταση και φρεσκάδα, φίνος αφρισμός, μόλις 10,5% αλκοόλ και λεμονάτη οξύτητα. Ακόμα κι αν δεν το πιει κανείς στην παραλία Μεγάλο Σεϊτάνι στη Σάμο μαζί με καλοκαιρινά φρούτα, είναι ικανό να τον ταξιδέψει εκεί. 24-27€
Pét nat 2024, Οινοποιείο Βερβαινιώτη
Πολύ ευχάριστο αφρώδες κρασί ήπιας παρέμβασης από Μοσχοφίλερο, με ευγενικές φυσαλίδες και την τυπική ανθικότητα της ποικιλίας, που αναδίδει τριαντάφυλλο μαζί με νότες αχλαδιού και λάιμ. Στη δεύτερη χρονιά κυκλοφορίας του εμφανίζεται φρέσκο, ζωηρό και ανεβαστικό. Είναι το κρασί που φτιάχνει τη διάθεση σαν καλωσόρισμα στο πρώτο ποτήρι της βραδιάς. Ταιριάζει ωραία με σούσι και αρωματικές σαλάτες. 14-15€
Migma Pet Nat White 2024, Chatzivaritis Estate
Η Χλόη Χατζηβαρύτη μπήκε στο παιχνίδι των pét-nat από τους πρώτους στην Ελλάδα και το κάνει σταθερά και καλά. Εδώ έχουμε έναν συνδυασμό της Μαλαγουζιάς και του Μοσχάτου, με φρεσκάδα, ξεκάθαρο μοσχάτο χαρακτήρα, με κυρίαρχο το σταφύλι και τα ανθικά στοιχεία. Η γεύση του είναι ισορροπημένη με 11% αλκοόλ και μια σέξι γλυκύτητα στο τελείωμα. Πίνεται ως απεριτίφ ή δίπλα σε πικάντικα πιάτα, ιδανικά σε μια βεράντα. 19-21€
Attention 2024 Sparkling, Οινοποιείο Τετράμυθος
Attention… όνομα και πράγμα! Pét-nat από ορεινό Ροδίτη στις Πλαγιές της Αιγιαλείας και από ένα οινοποιείο που εστιάζει σε οτιδήποτε περιλαμβάνει τη λέξη «Naturel». Κρασί που σε ελκύει αρχικά λόγω της θολερότητας που εμφανίζει. Όμως, αν προσπεραστεί αυτό, ακολουθεί μια αρωματική και γευστική έκρηξη: φρέσκο σταφύλι, μπανάνα, περγαμόντο και ζύμη. Οι naturallistas θα το λατρέψουν. Αφήστε το στο ψυγείο για μία ώρα όρθιο και ανοίξτε το με απαλές κινήσεις. Συνοδεύστε το με μπρουσκέτες και κατσικίσια τυριά. 15-16€
Pet Nat 2024, Κτήμα Χαραλαμπόγλου
Μπορεί το χρώμα του να μην εντυπωσιάζει, όμως το άρωμα και η γεύση του κινούνται σε άλλη κατεύθυνση. To φρεσκοστυμμένο σταφύλι και τα λευκά άνθη αποτυπώνουν τον τυπικό χαρακτήρα του Μοσχάτου Αλεξανδρείας από την Καβάλα. Ένα κρασί ελαφρύ στο στόμα, με ευχάριστες φυσαλίδες και δροσιστική διάθεση. Αφήστε το όρθιο στο ψυγείο για μία ώρα και ανοίξτε το προσεκτικά. Ιδανικό με τηγανητά ψαράκια σε ένα μπαλκόνι ή δίπλα στο κύμα. 17-18€
Κύκλωψ, Domaine Myrsini
Ένα ιδιαίτερο pét-nat από την Πάρο, με βάση τη Βηλάνα. Αρωματικά έχει γήινες νότες, κίτρινα φρούτα, ώριμο μήλο και διακριτική φυτικότητα. Ο αφρισμός είναι μέτριος, με ελάχιστη γλυκύτητα. Απλό κρασί για ήρεμες στιγμές, που πίνεται με brunch ή συνοδεύοντας μια δροσερή φρουτοσαλάτα. 20-21€
Pet Nat Amphora 2023, Anatolikos Vineyards
Ένα pét-nat που ξεφεύγει από τα καθιερωμένα και εντυπωσιάζει. Συνδυάζει τις ποικιλίες Ασύρτικο και Μαλαγουζιά, γλεύκος από τις οποίες ζυμώθηκε σε πήλινο αμφορέα. Το αποτέλεσμα έχει γήινα αρώματα, νότες πεύκου, ζύμης, μαστίχας και κέδρου. Είναι πλούσιο και γεμάτο στον ουρανίσκο, με οξύτητα που εξισορροπεί τον αφρισμό, ενώ διαθέτει πολυπλοκότητα, διάρκεια και ένα απαλά πικρό, εκφραστικό τελείωμα. Καλοφτιαγμένο, γαστρονομικό αφρώδες που σηκώνει άνετα μπακαλιάρο σκορδαλιά ή άλλη ψαροφαγία δίπλα στο κύμα. 17-18€
Αφρός Retsina, Οινοποιείο Κεχρή
Θα μπορούσε να είναι ο πρεσβευτής των ελληνικών pét-nat. Ένα κρασί ταυτόχρονα παραδοσιακό και μοντέρνο που φέρει την υπογραφή του Στέλιου Κεχρή. Κομψή βοτανικότητα, αρώματα μαστίχας, εσπεριδοειδών και κίτρινων φρούτων, με διακριτικό αφρισμό και οξύτητα που φρεσκάρει. Θα στολίσει ιδανικά ένα ελληνικό τραπέζι γεμάτο μεζέδες, όπως γαύρο μαρινάτο και ταραμοσαλάτα. 9-10€
Τα ροζέ
Migma Pet Nat Rose 2023, Chatzivaritis Winery
Ροζέ pét-nat από δύο βορειοελλαδίτικες ποικιλίες που συνεργάζονται εξαιρετικά. Το Ξινόμαυρο και η Νεγκόσκα προσφέρουν αρώματα φράουλας, κερασιού και ντομάτας, μαζί με γαργαλιστικές φυσαλίδες. Το χαμηλό αλκοόλ ισορροπεί όμορφα με την απαλή γλυκύτητα και τη δροσιστική οξύτητα, κάνοντας το κρασί απολαυστικό. Το μόνο που χρειάζεται είναι καλή παρέα κι ένα ταψί γεμιστές ντομάτες ή μπριάμ. 20-22€
Pet Nat Rose 2024, Οινοποιία Μποσινάκης
Δεύτερη χρονιά κυκλοφορίας και ξανά επιτυχημένο! Το Μοσχοφίλερο χαρίζει απλόχερα σε αυτή τη ροζέ pét-nat εκδοχή το γοητευτικό άρωμα και τη χαρακτηριστική του γεύση, που παραπέμπει σε λουκούμι τριαντάφυλλο, ζαχαρωτά και έχει ξεδιψαστική οξύτητα. Οι φυσαλίδες το ντύνουν με κομψότητα, ενώ μια διακριτική πικράδα που θυμίζει γκρέιπφρουτ προσθέτει ενδιαφέρον. Βάλτε το στο τραπέζι με μπαρμπούνια σαβόρο ή απολαύστε το με μια τάρτα φράουλας, χαζεύοντας το ηλιοβασίλεμα. 17-18€
A-grafo Limniona 2023, Κτήμα Κοντοζήση
Pét-nat από τη Θεσσαλία και τη γηγενή ποικιλία Λημνιώνα, που απ’ ό,τι φαίνεται οι φυσαλίδες τής ταιριάζουν απόλυτα. Κόκκινα φρούτα, όπως φράουλα και πετροκέρασο, βοτανικές νότες βασιλικού και ζύμη στο άρωμα. Η γεύση είναι δροσιστική, με μια αίσθηση τανινών και επίμονες φυσαλίδες. Ιδανικό κρασί για εκδρομές στη φύση. Συνοδεύει τέλεια μια γρήγορη μακαρονάδα με κόκκινη σάλτσα ή κεφτεδάκια με δυόσμο. 21-22€
Pet Nat Rosé 2023, Karimalis Winery
Το να τιθασεύσεις μια ποικιλία όπως το Φωκιανό –που έχει την τάση να ανεβάζει σάκχαρα– και να τη μετατρέψεις σε pét-nat, απαιτεί τόλμη. Το αποτέλεσμα αποπνέει ήλιο και Αιγαίο. Έχει ώριμο προφίλ, με νότες καραμέλας, πορτοκαλιού confit και διακριτικά πικρό τελείωμα. «Φωνάζει» για πιάτα όπως κοτόπουλο μαγειρεμένο με μέλι ή μια τάρτα κρεμμυδιού. 23-24€
Το κόκκινο
Do Not Disturb Red Pet Nat, Thalassinos
Αυθόρμητο αλλά παιχνιδιάρικο pét-nat από την Κρήτη, χωρίς παρεμβάσεις, βασισμένο στο Κοτσιφάλι. Αρώματα cassis με ξεκάθαρο φυτικό χαρακτήρα και ελαφριά στυφάδα που θυμίζει νεαρό, ερυθρό κρασί. Δεν είναι για όλους – «Do not Disturb» αν δεν αγαπάτε τη φυτικότητα στα ερυθρά. Όσοι το τολμήσετε, θα ταιριάξει όμορφα με πίτσα. 18-19€
*ΤIP: Τα pét-nat πίνονται πάντα δροσερά. Συστήνουμε να τοποθετείτε τη φιάλη όρθια στο ψυγείο ή για 30 λεπτά σε πάγο –πάλι όρθια– πριν από το σερβίρισμα, ώστε το ίζημα να παραμείνει στον πυθμένα. Σερβίρετε με απαλές κινήσεις.
Δοκίμασαν οι:
Λίζα Βιντζηλαίου, οινολόγος
Σπύρος Ζουμπούλης, οινολόγος
Στέφανος Κόγιας, οινολόγος
Δημήτρης Κούμανης, οινογράφος
Μαριάννα Μακρύγιαννη, οινολόγος
Εύα Μαρκάκη, DipWSET
Τίνα Παπασίνου, οινολόγος
*Ευχαριστούμε την Αντωνία Ζάρπα και τον Άρη Τάτση στο Θαλασσάκι για τη φιλοξενία. Το Θαλασσάκι στα Υστέρνια είναι σημείο αναφοράς για εκλεκτή ψαροφαγία και οι ιδιοκτήτες του θεματοφύλακες της τοπικής γαστρονομίας. Η λίστα κρασιού τους περιλαμβάνει 60 επιλεγμένες ετικέτες από όλη τη χώρα.
