Το καλοκαίρι έχει φύση μελωδική. Κυριακάτικα με γλυκοξύπνησαν γίδες και τράγοι, το μπουλούκι που πέρασε από την καλύβα μου μετρά εκατοντάδες κεφάλια. Τα τσοκάνια και τα κουδούνια τους ακούγονταν από μακριά, μαζί και τα σαλαγίσματα του τσέλιγκα, που με κοφτά κελεύσματα συνόδευε τη μεταλλική συναυλία. Κάπως έτσι σηκώθηκα ευδιάθετος και καταπιάστηκα από νωρίς με αγροτικές εργασίες. Λίγο αργότερα, από πολλά σημεία μαζί, άρχισε να ακούγεται η πολυφωνία που ανέκαθεν με συνεπαίρνει, το ρυθμικό τερέτισμα του τζίτζικα. Εντόπισα γρήγορα μέσα στον δενδρώνα την ισχυρότερη πηγή του, μέτρησα πάνω από δέκα ευμεγέθεις νοματαίους πάνω στον κορμό της μεγάλης βερικοκιάς. Δεν πτοήθηκαν από την παρουσία μου, είναι η εποχή που χαίρονται τον έρωτά τους και ξεθαρρεύουν. Διαθέτουν χαρακτήρα εντελώς άκακο και κύκλο ζωής αρκετά παράξενο, καθώς περνούν πολλά χρόνια μέσα στο χώμα στο στάδιο της προνύμφης. Ύστερα αναδύονται, σκαρφαλώνουν πάνω στα δέντρα και μέσα σε διάστημα λίγων εβδομάδων τραγουδούν μέχρι να ζευγαρώσουν, γεννούν τα αυγά τους και πεθαίνουν. Ίσως να είναι τυχαία η προτίμησή τους για τη βερικοκιά, υπάρχουν αναμφίβολα πολλά που δεν γνωρίζουμε για τις συνήθειές τους. Ίσως, πάλι, να έλκονται από την, φημολογούμενη, σε διάφορες ασιατικές παραδόσεις, παραδείσια καταγωγή του δέντρου της. Προσωπικώς δεν αμφιβάλλω περί αυτού, ιδιαιτέρως από τότε που μαγεύτηκα ακούγοντας τη συλλογή Apricots from Eden του σπουδαίου συνθέτη και αξεπέραστου δεξιοτέχνη του ντουντούκ, Τζιβάν Γκασπαριάν. Καμωμένο από ξύλο βερικοκιάς, το πνευστό τούτο όργανο συμπυκνώνει στο ηχόχρωμά του την εκστατική αναζήτηση ενός άλλου, πιο φωτεινού κόσμου μαζί με μια αναπόδραστη μελαγχολία. Έχουν υποφέρει τα πάνδεινα, ας μην το ξεχνάμε, οι Αρμένιοι.
Η επιστημονική ονομασία της βερικοκιάς (Prunus armeniaca) απηχεί μια παλαιότερα εδραιωμένη γνώμη, η οποία βασίζεται σε μισές αλήθειες, ότι δηλαδή πατρίδα της είναι η Αρμενία. Στην πραγματικότητα κατάγεται από τη βορειοδυτική Κίνα, όπου η καλλιέργειά της ξεκίνησε πριν από τουλάχιστον σαράντα αιώνες. Χάρη στην εξαίσια γεύση του καρπού της, δεν δυσκολεύτηκε να κατακτήσει την Ινδία, να ξελογιάσει τους Πέρσες και να σκαρφαλώσει στον Καύκασο. Από εκεί την έφεραν (μαζί με την κερασιά) και τη φύτεψαν για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό έδαφος τα ρωμαϊκά στρατεύματα, που υπό την ηγεσία του ικανότατου στρατηγού και ξακουστού καλοφαγά Λούκουλλου επέστρεφαν ως νικητές του δεκαετούς Γ΄ Μιθριδατικού Πολέμου. Άλλη μια μπερδεμένη ιστορία αποκαλύπτεται ετυμολογώντας. Επειδή ωριμάζουν σχετικά νωρίς, οι Λατίνοι βάφτισαν τα βερίκοκα praecoquia, τουτέστιν «πρώιμα». Στα γραπτά της ελληνιστικής εποχής, η λέξη αυτή έγινε πραικόκκια, αργότερα βερεκόκκια, για να φτάσουμε στα (αρχικώς με δύο κάπα) βερίκοκκα.
Δεν χορταίνω να τρώγω φρεσκοκομμένα βερίκοκα, όταν πάντως η συγκομιδή, όπως φέτος, είναι μεγάλη, παρασκευάζω λίγα βάζα μαρμελάδα, ενώ ορκίζομαι και στην τάρτα που τα συνδυάζει με αμύγδαλα. Μου αρέσουν επίσης τα ξερά βερίκοκα, όχι όμως τα πορτοκαλί, άρα θειωμένα, της αγοράς. Να θυμάστε ότι, όταν αποξηραίνονται με φυσικό τρόπο, σκουραίνουν πολύ. Σε προηγούμενες δεκαετίες, τα σπέρματα που βρίσκονται μέσα στα κουκούτσια του βερίκοκου έχαιραν μεγάλης εκτίμησης από τους θιασώτες της υγιεινής διατροφής. Μια σειρά από δημοσιεύματα απέδιδαν στην καθημερινή κατανάλωσή τους τη μυθική (και με τις δύο έννοιες) μακροβιότητα των Χούνζα, μιας φυλής ορεσιβίων που ζει στις βορειοανατολικές εσχατιές του Πακιστάν. Αργότερα αποδείχτηκε πως οι σχετικές με τους Χούνζα «ανακαλύψεις» δεν ανταποκρίνονται στην αλήθεια, όμως τα σπέρματα του βερίκοκου καταναλώνονται ακόμη από πολλούς, παρότι ελαφρώς τοξικά, λόγω των θεραπευτικών ιδιοτήτων που τους αποδίδονται.
Μου αρέσουν επίσης τα ξερά, όχι όμως τα πορτοκαλί, άρα θειωμένα, της αγοράς. Να θυμάστε ότι, όταν αποξηραίνονται με φυσικό τρόπο, σκουραίνουν πολύ.
Αν αγαπάτε τα βερίκοκα και διαθέτετε μεγάλο κήπο ή κτήμα σε περιοχή που κάνει κανονικό χειμώνα, επειδή η βερικοκιά τον χρειάζεται για να καρποφορήσει, μη διστάσετε να φυτέψετε χειμωνιάτικα μερικά δενδρύλλιά της. Προσωπική μου προτίμηση, οι ποικιλίες Διαμαντοπούλου και Χάρκοτ, για σιγουριά ρωτήστε πάντως καλύτερα τους φυτωριούχους και τους καλλιεργητές της περιοχής σας.
