Ολοκλήρωσα μόλις την επίπονη, απαραίτητη βεβαίως για την πυροπροστασία, εαρινή χορτοκοπή. Σε ένα σημείο μόνο δεν εισέρχομαι ποτέ, χάρηκα μάλιστα βλέποντας ότι η έκτασή του μεγάλωσε αισθητά από πέρυσι. Πρόκειται για έναν πυκνό και άναρχο μαραθότοπο, ο οποίος προήλθε από ένα μόνο άγριο φυτό στο οποίο επέτρεψα να σποριάσει πριν από κάμποσα χρόνια. Συνειδητοποίησα κιόλας πως ξέχασα να συγκομίσω μάραθο, είναι αλήθεια ότι δεν τα προλαβαίνω όλα στην ώρα τους. Μόνο αν δω από κοντά ή μυρίσω κάτι θυμάμαι ορισμένες από τις τόσες εργασίες που εκκρεμούν. Κι από μυρωδιά ο μάραθος βεβαίως κεντάει, προς τέρψιν των πολυάριθμων φίλων του. Μάζεψα λοιπόν μπόλικο για να μην ξεμείνω, καθώς καθόλου δεν φείδομαι της χρήσης του. Μετά το απαραίτητο πλύσιμο και στέγνωμα, ξεχώρισα τα νηματοειδή, σαν αραχνοΰφαντα, φύλλα του από τα κοτσάνια και τα ψιλοέκοψα. Προσμένουν τώρα στην κατάψυξη να έρθει η στιγμή τους. Μπαίνουν σε πολλές από τις σούπες και σαλάτες μου, προστίθενται σε κάθε συνταγή με κουκί ή φασόλι, τη μερίδα πάντως του λέοντος διεκδικούν οι μαραθόπιτες που τηγανίζω δυο τρεις φορές τον χρόνο. Έμαθα το πώς φτιάχνονται λίγο έξω από τα Χανιά, όταν η μητέρα ενός φίλου μάς έδωσε από ένα μαχαιράκι για να της φέρουμε άγριο μάραθο και μετά μου έδειξε τα στάδια παρασκευής. Τα τηρώ όλα απαρέγκλιτα, θα γέλασε όμως, φαντάζομαι, αν είδε, από εκεί που πια δυστυχώς –δεν– βρίσκεται, πότε τον μάζεψα φέτος. Γιατί σε αυτό ήταν απόλυτη: μόλις μπει ο Μάης, σταματάμε να τον συλλέγουμε. Η εξήγησή της μου φάνηκε «φευγάτη»: είναι γεμάτος τότε, είπε, από του όφι το πουκάμισο, το δέρμα δηλαδή που αλλάζουν ανοιξιάτικα τα φίδια. Ίσως ο λόγος πίσω από τη φοβέρα να είναι άλλος· έχω διαπιστώσει ότι όσο ανεβαίνει η θερμοκρασία τόσο μειώνεται το πεντοβόλημά του.
Οι πρώτες αναφορές στη χρήση της διετούς, συχνά όμως και πολυετούς, πόας του μάραθου (Foeniculum vulgare) μας έρχονται από την αρχαία Βαβυλωνία και Αίγυπτο. Στην Ελλάδα της κλασικής εποχής, ο μαραθόσπορος διέθετε αφροδισιακή φήμη, ενώ, σύμφωνα με το σύγγραμμα Περί ύλης ιατρικής του Διοσκουρίδη, ολόκληρο το φυτό είναι προικισμένο με χωνευτικές, γαλακτογόνες και πολλές άλλες ιδιότητες. Μέχρι σήμερα, η ελληνική λαϊκή ιατρική χρησιμοποιεί τον μαραθόσπορο σύμφωνα με τις παραπάνω παραδοχές, ενώ για τη σύγχρονη φυτοθεραπεία οι σπόροι του μάραθου και το αιθέριο έλαιό τους διαθέτουν χωνευτικές, αντιφυσητικές, αντιβηχικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες. Οι Ρωμαίοι πίστευαν ακράδαντα πως τα νωπά φύλλα του μάραθου ξεγελούν την πείνα και αδυνατίζουν, τα μασούσαν λοιπόν οι λεγεωνάριοι στις εκστρατείες αλλά και οι παχύσαρκοι που πάσχιζαν να αδυνατίσουν. Θεωρείται πάντως ανώφελο το να τους μιμηθείτε. Πολύ αποτελεσματική όμως είναι η ινδική συνήθεια της προσφοράς ζαχαρωμένων μαραθόσπορων μετά από κάθε γεύμα, με σκοπό την ανακούφιση της βαρυστομαχιάς και τον αρωματισμό του στόματος.
Οι Ρωμαίοι πίστευαν ακράδαντα πως τα νωπά φύλλα του ξεγελούν την πείνα και αδυνατίζουν, τα μασούσαν λοιπόν οι λεγεωνάριοι στις εκστρατείες αλλά και οι παχύσαρκοι που πάσχιζαν να αδυνατίσουν.
Ο φρέσκος μάραθος σε ματσάκι, που κυκλοφορεί στην αγορά, προέρχεται από την καλλιέργεια ενός φυτού που εξημερώθηκε πριν από χιλιάδες χρόνια. Μια χαρά βεβαίως είναι, αν συγκριθεί όμως με τον αυτοφυή, υπολείπεται σημαντικά σε άρωμα και γεύση. Αν ζείτε στην ύπαιθρο, εύκολα θα εντοπίσετε μια περιοχή όπου αφθονεί, ώστε εύκολα να τον απολαμβάνετε. Αλλιώς θα χρειαστεί να τον καλλιεργήσετε, πράγμα απλό ακόμα και στη γλάστρα, καθώς είναι φυτό με ελάχιστες απαιτήσεις, εκτός από την ανάγκη του για μια ηλιόλουστη θέση και τακτικά ποτίσματα. Κανονικά θα σας πρότεινα να ξεκινήσετε συλλέγοντας καλοκαιριάτικα τους σπόρους του από τη φύση για να τους σπείρετε αρχές φθινοπώρου ή την ερχόμενη άνοιξη. Εξεπλάγην όμως ευχάριστα όταν με μια γρήγορη διαδικτυακή έρευνα διαπίστωσα ότι μπορείτε πλέον να προμηθευτείτε σπόρους αλλά ακόμα και σπορόφυτα άγριου μάραθου από ελληνικούς οίκους. Σημάδι του ότι στην επικράτεια της κουζίνας και του κήπου πληθαίνουν βαθμηδόν οι μερακλήδες.
