Ενας από τους μεγαλύτερους Γάλλους συγγραφείς του 19ου αιώνα και ο σημαντικότερος ίσως εκπρόσωπος του νατουραλιστικού κινήματος στη λογοτεχνία ήταν ο Εμίλ Ζολά. Στα έργα του, δεν δίστασε να αναδείξει τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η γαλλική κοινωνία κατά το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα. Ακόμη, ανέπτυξε αξιόλογη πολιτική δράση, εμπλεκόμενος ενεργά στην υπόθεση Ντρέιφους, η οποία συγκλόνισε τη γαλλική κοινή γνώμη τη δεκαετία του 1890.
Ο Εμίλ Ζολά γεννήθηκε στις 2 Απριλίου 1840 στο Παρίσι. Γονείς του ήταν ο ιταλικής και γαλλικής καταγωγής μηχανικός Φρανσουά Ζολά και η Εμιλί Ομπέρτ. Εχοντας χάσει τον πατέρα του σε μικρή ηλικία, ο Εμίλ πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια, μέσα σε στερήσεις και κακουχίες. Οταν ενηλικιώθηκε, έκανε προσπάθειες να σπουδάσει νομικά στο Παρίσι, χωρίς όμως ιδιαίτερη επιτυχία. Στη συνέχεια, έπιασε δουλειά ως κλητήρας σε έναν εκδοτικό οίκο. Παρότι ο μισθός του ήταν μικρός, κατάφερε να νοικιάσει ένα μικρό διαμέρισμα στη γαλλική πρωτεύουσα και να αντεπεξέρχεται ικανοποιητικά στις υποχρεώσεις του συντηρώντας και τη μητέρα του.
Μεταξύ του 1870 και 1893, ο Ζολά δημοσίευσε 20 μυθιστορήματα.
Σταδιακά ανακάλυψε το ταλέντο του στη συγγραφή άρθρων και μικρών ιστοριών. Αρχισε να γράφει σε διάφορες εφημερίδες και σε ηλικία 24 ετών δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο. Μεταξύ του 1870 και 1893 ο Ζολά δημοσίευσε είκοσι μυθιστορήματα στο πλαίσιο ενός κύκλου ιστοριών, στον οποίο ο συγγραφέας παρακολουθεί τις ζωές των μελών των δύο κλάδων μιας οικογένειας, των Ρουγκόν και των Μακάρ, που έζησαν κατά τη Β΄ Γαλλική Αυτοκρατορία (1852-1870). Σε αυτές τις ιστορίες ο Ζολά παρουσιάζει τον εξαθλιωμένο τρόπο ζωής των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων της Γαλλίας. Πρωταγωνιστούν άτομα εθισμένα στον αλκοολισμό, φτωχοί εργάτες και πόρνες, όπως η Νανά (1877), που διαφθείρει την παριζιάνικη ελίτ με τα θέλγητρά της.
Το 1898, όντας πια ένας αξιοσέβαστος συγγραφέας, ο Ζολά συντάραξε τη γαλλική κοινωνία παίρνοντας δημόσια θέση υπέρ του λοχαγού Αλφρεντ Ντρέιφους, ο οποίος κατηγορείτο για κατασκοπεία από τις γαλλικές Αρχές. Συγκεκριμένα, τον Ιανουάριο του 1898 ο Ζολά δημοσίευσε ένα άρθρο με τον τίτλο «Κατηγορώ» στην εφημερίδα L’Aurore, την οποία εξέδιδε ο Ζωρζ Κλεμανσώ. Στο άρθρο του ο Ζολά έκανε λόγο περί μιας συνωμοσίας, η οποία κόστισε την ελευθερία στον λοχαγό Αλφρεντ Ντρέιφους δηλώνοντας πως η αιτία της καταδίκης του ήταν ο αντισημιτισμός που διείπε την ηγεσία του υπουργείου Αμύνης της Γαλλίας.
Η παρέμβασή του Ζολά θεωρείται καθοριστική για την τελική αθώωση του λοχαγού Ντρέιφους.
Οπως ήταν φυσικό, το άρθρο του Ζολά προκάλεσε αίσθηση σε όλο τον κόσμο. Ο ίδιος δέχθηκε συντονισμένη επίθεση από τα γαλλικά μέσα και υπό τον φόβο της φυσικής του εξόντωσης διέφυγε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η παρέμβασή του, όμως, θεωρείται καθοριστική για την τελική αθώωση του λοχαγού, καθότι η υπόθεση επανεξετάστηκε από τα γαλλικά δικαστήρια.
Ο Ζολά έφυγε από τη ζωή στις 29 Σεπτεμβρίου 1902 εξαιτίας της δηλητηρίασης που προκλήθηκε από αναθυμιάσεις, από τη σόμπα του σπιτιού του. Αφησε πίσω του τεράστιο έργο, το οποίο ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες, όχι μόνο στη Γαλλία αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
