Μια επιτροπή ιστορικών θα αποτιμήσει «το τίμημα της ελευθερίας» που επέβαλε η Γαλλία στην Αϊτή. Αφορμή για τη συγκρότησή της, η συμπλήρωση 200 ετών από την αναγνώριση της ανεξαρτησίας αυτής της μικρής χώρας της Καραϊβικής.
Σύμφωνα με τον προέδρο της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, συγκροτείται μια κοινή γαλλοαϊτινή επιτροπή «μνήμης». Ωστόσο δεν αναφέρθηκε στην πιθανότητα αποζημιώσεων, τις οποίες ζητούν Αϊτινοί ακτιβιστές.
Ο Μακρόν είπε ότι αφού η επιτροπή ολοκληρώσει το έργο της, θα εισηγηθεί «προτάσεις» στις κυβερνήσεις και των δύο χωρών.
Επικεφαλής της επιτροπής θα είναι δύο ιστορικοί, ο Γάλλος διπλωμάτης Ιβ Σεν-Ζουρ και η Αϊτινή Γκουστί-Κλάρα Γκαϊγιάρ Πουρσέ. Η επιτροπή θα αναλάβει να εξετάσει «το κοινό παρελθόν» και να μελετήσει κυρίως τις «επιπτώσεις» που είχε για την Αϊτή η «πολύ βαριά οικονομική αποζημίωση» που επέβαλε η Γαλλία στην πρώην αποικία της, με αντάλλαγμα την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της.
«Αφού ολοκληρωθεί η αναγκαία και απαραίτητη δουλειά, η επιτροπή αυτή θα κάνει προτάσεις στις δύο κυβερνήσεις προκειμένου να πάρουμε μαθήματα και να οικοδομήσουμε ένα πιο ειρηνικό μέλλον», είπε ο Εμανουέλ Μακρόν.
Αποζημίωση 150 εκατ. φράγκων
Οι Αϊτινοί διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους το 1804, έχοντας προηγουμένως νικήσει το εκστρατευτικό σώμα του Ναπολέοντα. Οι νέες αρχές της Αϊτής δέχτηκαν, στις 17 Απριλίου 1825, υπό την απειλή των κανονιών του γαλλικού στόλου, να πληρώσουν 150 εκατομμύρια φράγκα ως αποζημίωση στους πρώην ιδιοκτήτες της γης και των σκλάβων. Σε αντάλλαγμα, ο βασιλιάς Κάρολος Ι΄ αναγνώρισε την ανεξαρτησία της χώρας. Το ποσό μειώθηκε το 1838 στα 80 εκατομμύρια.
Για να συγκεντρώσει το τεράστιο ποσό, η νεοσύστατη χώρα αναγκάστηκε να δανειστεί, με κολοσσιαία επιτόκια, από γαλλικές τράπεζες. Το «διπλό χρέος» εξοφλήθηκε πάνω από έναν αιώνα αργότερα, το 1952.
Αυτή η οικονομική αποζημίωση έβαλε επομένως «μια τιμή στην ελευθερία ενός νέου έθνους» παραδέχτηκε ο Μακρόν στην ανακοίνωσή του.
«Σήμερα, στην επέτειο των 200 ετών, χρειάζεται, όπως έγινε και αλλού, να δούμε αυτήν την ιστορία κατά πρόσωπο», πρόσθεσε, διαβεβαιώνοντας ότι η Γαλλία «πρέπει να αναλάβει το μερίδιο της αλήθειας στην οικοδόμηση της μνήμης, οδυνηρής για την Αϊτή, που ξεκίνησε το 1825».
Τον Ιανουάριο, ο μεταβατικός πρόεδρος της Αϊτής Λέσλι Βολτέρ είπε ότι ο Μακρόν του ανέφερε σε μια συζήτηση που είχαν, την πιθανότητα μιας «αποζημίωσης», ωστόσο η γαλλική προεδρία δεν έκανε καμία τέτοια αναφορά στα πρακτικά της συνάντησης των δύο ηγετών.
Φτώχεια, βία, ναρκωτικά
Η ανάμνηση του «αϊτινού χρέους» είναι ακόμη ζωντανή σε αυτήν τη χώρα των 12 εκατομμυρίων κατοίκων, που αντιμετωπίζει τριπλή κρίση: πολιτική, ανθρωπιστική και ασφαλείας. Η φτωχότερη χώρα της Αμερικής, η Αϊτή, βιώνει εδώ και δεκαετίες χρόνια πολιτική αστάθεια, που ευνοεί την εξάπλωση των συμμοριών. Σήμερα, εγκληματικές οργανώσεις ελέγχουν σχεδόν το 85% της πρωτεύουσας, του Πορτ-ο-Πρενς και σπέρνουν τον τρόμο, με φόνους, βιασμούς, απαγωγές και λεηλασίες, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Τον Νοέμβριο, ο Μακρόν προκάλεσε διπλωματική κρίση με το Πορτ-ο-Πρενς, δηλώνοντας ότι οι Αϊτινοί «σκότωσαν την Αϊτή, επιτρέποντας στο λαθρεμπόριο ναρκωτικών» να ανθήσει και ότι οι πολιτικοί της χώρας ήταν «εντελώς ηλίθιοι» επειδή απέλυσαν τον τότε πρωθυπουργό.
Σύμφωνα με το Ιδρυμα για τη Μνήμη της Δουλείας (FME), η οικονομική παγίδα στην οποία πιάστηκε η Αϊτή με τις απαιτήσεις του Καρόλου Ι΄, έσυρε τη χώρα «σε ένα σπιράλ νεοαποικιακής εξάρτησης, από το οποίο δεν θα καταφέρει ποτέ να ξεφύγει». «Εκείνη η αποζημίωση εμπόδισε για πάντα την ανάπτυξη του νέου κράτους, τόσο μέσω των οικονομικών μηχανισμών όσο και με το πολιτικό βάρος που επέφερε», σχολίασε ο Αϊτινός οικονομολόγος Πιερ Μπενζικό μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Το 2003 ο πρώην πρόεδρος της Αϊτής Ζαν-Μπερτράν Αριστίντ υπολόγιζε το «διπλό χρέος» στα 21,7 δισ. δολάρια. Μια επιτροπή που συγκροτήθηκε τότε από τη γαλλική κυβέρνηση υπό την αιγίδα του Ρεζί Ντεμπρέ, χαρακτήρισε «αναχρονιστική» αυτήν την απαίτηση.
«Είναι πολύ σημαντικό ο Εμανουέλ Μακρόν να αναγνωρίσει την αδικία», είπε στον ραδιοφωνικό σταθμό franceinfo ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας Ζαν-Μαρκ Ερό, ο πρόεδρος του Ιδρύματος για τη Μνήμη της Δουλείας. «Είναι η αρχή μιας νέας εποχής (…) που προφανώς θα πρέπει να την ακολουθήσουν και άλλες», πρόσθεσε.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
