Αν αναζητήσετε πληροφορίες για υγιεινές συνήθειες ύπνου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πιθανότατα θα συναντήσετε αναρτήσεις που υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες χρειάζονται περισσότερο ύπνο από τους άνδρες – ορισμένοι, μάλιστα, κάνουν λόγο για «δραματικά» μεγαλύτερη ανάγκη ύπνου. Οι εξηγήσεις που προβάλλονται ποικίλλουν και συμπεριλαμβάνουν τις ορμονικές διαφορές αλλά και την άποψη ότι ο εγκέφαλος των γυναικών λειτουργεί ταχύτερα από εκείνον των ανδρών. Ωστόσο δεν υπάρχει καμία έγκυρη επιστημονική έρευνα που να επιβεβαιώνει αυτούς τους ισχυρισμούς.
«Δεν υπάρχουν δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι υπάρχει κάποιος θεμελιώδης βιολογικός λόγος για τον οποίο οι γυναίκες χρειάζονται περισσότερο ύπνο από τους άνδρες», αναφέρει η δρ Σούζαν Μπέρτις, γιατρός εξειδικευμένη στις διαταραχές ύπνου στο νοσοκομείο Brigham and Women’s, στη Βοστώνη.
Κατά μέσον όρο οι γυναίκες φαίνεται να περνούν λίγο περισσότερα λεπτά στο κρεβάτι κάθε βράδυ συγκριτικά με τους άνδρες, όμως αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι χρειάζονται περισσότερο ύπνο, επισημαίνει.
Αναλαμβάνουν συχνότερα ευθύνες φροντίδας και οικιακές εργασίες, κάτι που εντείνει την ανησυχία και το άγχος, παράγοντες που διαταράσσουν τον ύπνο.
Μόνο λίγες μελέτες έχουν εξετάσει τις διαφορές στη διάρκεια του ύπνου μεταξύ ανδρών και γυναικών. Σε μια μελέτη-ορόσημο του 2013, ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερους από 56.000 ενηλίκους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οταν οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν πώς είχαν περάσει τον χρόνο τους κατά τη διάρκεια ενός πρόσφατου 24ώρου, οι γυναίκες ανέφεραν ότι είχαν αφιερώσει, κατά μέσον όρο, 11 λεπτά περισσότερα στον ύπνο την προηγούμενη νύχτα σε σύγκριση με τους άνδρες.
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι γυναίκες κοιμήθηκαν πραγματικά 11 λεπτά περισσότερο. Σύμφωνα με τη μελέτη, ο χρόνος ύπνου που ανέφεραν οι συμμετέχοντες περιελάμβανε και τα λεπτά που πέρασαν προσπαθώντας να αποκοιμηθούν – και οι γυναίκες έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να εμφανίσουν αϋπνία, εξηγεί η Ρεμπέκα Ρόμπινς, επιστήμονας ύπνου και επίκουρη καθηγήτρια Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Η ίδια μελέτη έδειξε επίσης ότι οι γυναίκες είχαν σχεδόν πενταπλάσιες πιθανότητες από τους άνδρες να αναφέρουν διακοπές του ύπνου λόγω υποχρεώσεων φροντίδας, συνήθως ενός παιδιού.
Οι έρευνες δείχνουν ότι, κατά μέσον όρο, οι γυναίκες έχουν χαμηλότερης ποιότητας ύπνο σε σχέση με τους άνδρες, ανεξάρτητα από το αν έχουν υποχρεώσεις φροντίδας ή όχι. Σε μια διαδικτυακή έρευνα του 2023, που διεξήχθη από την Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής του Υπνου και περιελάμβανε περισσότερους από 2.000 ενηλίκους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες είχαν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες από τους άνδρες να δηλώσουν ότι σπάνια ή ποτέ δεν ξυπνούν νιώθοντας ξεκούραστες.
Οσον αφορά τους λόγους για τους οποίους οι γυναίκες τείνουν να κοιμούνται χειρότερα από τους άνδρες, οι ερευνητές δεν έχουν καταλήξει σε οριστικά συμπεράσματα. Ωστόσο έχουν κάποιες θεωρίες.
Ορμονικές μεταβολές
Η προγεστερόνη, η σημαντικότερη ορμόνη της γυναίκας, συνδέεται με τον ποιοτικό ύπνο και όταν τα επίπεδά της μειώνονται λίγο πριν από την έμμηνο ρύση, οι γυναίκες τείνουν να κοιμούνται πιο ανήσυχα, εξηγεί η Σέλμπι Χάρις, κλινική ψυχολόγος στη Νέα Υόρκη, με ειδίκευση στις διαταραχές ύπνου. Οι γυναίκες αναφέρουν συχνά δυσκολίες στον ύπνο κατά την περίοδο πριν και μετά την εμμηνόπαυση, καθώς οι ορμονικές μεταβολές γίνονται πιο έντονες. Επιπλέον, σε σύγκριση με τους άνδρες, οι γυναίκες αναλαμβάνουν συχνότερα ευθύνες φροντίδας και οικιακές εργασίες, κάτι που μπορεί να δυσχεραίνει τόσο την έλευση όσο και τη διατήρηση του ύπνου. Η έγνοια για την παραλαβή των ρούχων από το καθαριστήριο, την επικοινωνία με συγγενείς, τη μεταφορά των παιδιών στο σχολείο ή τον προγραμματισμό ιατρικών ραντεβού – «όλες αυτές οι μικρές υποχρεώσεις συσσωρεύονται, εντείνοντας την ανησυχία και το άγχος, δύο από τους βασικότερους παράγοντες που διαταράσσουν τον ύπνο μας», επισημαίνει η Ρόμπινς.
Ορισμένες διαταραχές ύπνου, όπως η αϋπνία, η υπνική άπνοια και το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, εμφανίζονται συχνότερα στις γυναίκες καθώς μεγαλώνουν. Μάλιστα, οι γυναίκες με υπνική άπνοια συχνά δεν διαγιγνώσκονται, καθώς είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν τυπικά συμπτώματα, όπως έντονο ροχαλητό ή απότομο ξύπνημα με αίσθηση έλλειψης αέρα, αναφέρει η δρ Ρέιτσελ Σάλας, νευρολόγος και ειδικός στην ιατρική του ύπνου στο Johns Hopkins Medicine.
Ξεκουράζεστε αρκετά;
Η διάρκεια και η ποιότητα του ύπνου δεν καθορίζουν απαραίτητα το πόσο ύπνο χρειάζεται ένα άτομο. «Αυτά τα δύο δεν είναι απαραίτητα ταυτόσημα», επισημαίνει η Ρόμπινς.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ιδρυμα Υπνου, οι ενήλικοι χρειάζονται γενικά από επτά έως εννέα ώρες ύπνου κάθε βράδυ. Ωστόσο, η ακριβής ανάγκη μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο, σημειώνει η Χάρις. «Δεν υπάρχει μαγικός αριθμός», τονίζει.
Η Ρόμπινς προσθέτει ότι η χρήση ενός έξυπνου ρολογιού ή άλλης συσκευής παρακολούθησης ύπνου μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του αν εξασφαλίζετε τουλάχιστον επτά ώρες ύπνου κάθε νύχτα. Ωστόσο, συχνά ο πιο αξιόπιστος τρόπος για να εκτιμήσετε αν ξεκουράζεστε επαρκώς είναι να παρατηρήσετε πώς αισθάνεστε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αν νιώθετε συχνά εξάντληση, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι δεν κοιμάστε αρκετά ή ότι αντιμετωπίζετε κάποια διαταραχή ύπνου.
«Αν αισθάνεστε πως κοιμάστε επαρκώς, αλλά εξακολουθείτε να νιώθετε κόπωση ή δυσκολεύεστε να παραμείνετε ξύπνιοι», αναφέρει η Σάλας, «αυτός είναι λόγος να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας».
