Το ηλικιακό όριο για την απόσυρση από την αγορά εργασίας στην Ελλάδα ήταν μέχρι σήμερα από τα χαμηλότερα στον κόσμο. Οι μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν τα προηγούμενα χρόνια στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, με όχημα την κρίση χρέους αλλά και τη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού, οδηγούν πλέον σε αξιοσημείωτη αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης. Ξεκινώντας όμως από χαμηλή βάση, φαίνεται ότι θα εξακολουθεί να διαμορφώνεται κάτω από τον διεθνή μέσο όρο.
Ειδικότερα, οι εργαζόμενοι που συνταξιοδοτήθηκαν το 2022 με πλήρη έτη απασχόλησης ήταν 62 ετών. Ομως, οι εργαζόμενοι που εισήλθαν στην αγορά εργασίας το 2022 θα συνταξιοδοτηθούν σε ηλικία 66 ετών. Παρότι θα έχουν απαιτηθεί για την απόσυρση από την αγορά εργασίας 44 αντί για 40 χρόνια απασχόλησης, η ηλικία συνταξιοδότησης στην Ελλάδα θα είναι η 13η χαμηλότερη στις 29 χώρες που χρησιμοποίησε ως δείγμα ο ΟΟΣΑ.
Σημειωτέον, το ηλικιακό όριο των 62 ετών στην Ελλάδα ήταν μέχρι σήμερα το χαμηλότερο, μαζί με το αντίστοιχο στη Σλοβενία και το Λουξεμβούργο. Πρωτοπόρος στην αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης είναι, αντιθέτως, η Δανία, η οποία θα ανεβάσει το όριο από τα 67 στα 74 έτη. Ακολουθούν η Ιταλία και η Εσθονία, οι οποίες θα αυξήσουν το ηλικιακό όριο για τη σύνταξη από τα 64 στα 71 έτη.
Λόγω της δημογραφικής μετατόπισης των πληθυσμών τις τελευταίες δεκαετίες, οι άμεσες και έμμεσες συνταξιοδοτικές δαπάνες στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποτελούν ένα διαρκώς αυξανόμενο μερίδιο στις συνολικές δαπάνες των κρατικών ταμείων.
Οι εργαζόμενοι που συνταξιοδοτήθηκαν το 2022 με πλήρη έτη απασχόλησης ήταν 62 ετών. Οσοι μπήκαν στην αγορά εργασίας το 2022 θα συνταξιοδοτηθούν στα 66 έτη. Σε άλλες χώρες το ηλικιακό όριο θα φτάνει μέχρι και τα 74 χρόνια.
Το ενδιαφέρον είναι ότι η διατήρηση του πληθυσμού της Ευρώπης στα σημερινά επίπεδα και κατ’ επέκταση η διατήρηση σε γενικές γραμμές της βιωσιμότητας των ασφαλιστικών συστημάτων έχει επιτευχθεί λόγω της μετανάστευσης, η οποία από τη δεκαετία του 1990 έχει αντισταθμίσει τη φυσική μείωση του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Σύμφωνα με μελέτη της ευρωπαϊκής δεξαμενής Bruegel, χωρίς τη μετανάστευση ο πληθυσμός της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα βρισκόταν ήδη σε ταχεία μείωση.
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, μετά την Πορτογαλία –η οποία στοχεύει σε ισοδύναμη σχεδόν αναπλήρωση του εισοδήματος– και την Ολλανδία, η Ελλάδα είναι η 3η χώρα του δείγματος ως προς το ύψος των ποσοστών αναπλήρωσης, πάνω από την Αυστρία και το Λουξεμβούργο. Τα καθαρά ποσοστά αναπλήρωσης στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν σημαντικές διακυμάνσεις, από περίπου 30% στη Λιθουανία έως την περιοχή του 90% στην Ελλάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατατάσσονται πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ ως προς τα ποσοστά αναπλήρωσης, πάνω από τις προηγμένες αγγλόφωνες και ασιατικές οικονομίες.
Στο μεταξύ, η Ελλάδα βρίσκεται τελευταία στο δείγμα των χωρών του ΟΟΣΑ σε σχέση με τη συμβολή στη σύνταξη των ιδιωτικών προχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, με χαοτική διαφορά από τις σκανδιναβικές χώρες, αλλά και από κράτη όπως το Ισραήλ, η Μάλτα και η Ιρλανδία. Σύμφωνα με τις τελευταίες στατιστικές, η χώρα μας βρίσκεται πλησίον της περιοχής του 0% ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Περίπου στη μέση της κατάταξης βρίσκεται η Ελλάδα ως προς την αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ανδρών, με 19 χρόνια μέση παραμονή στη σύνταξη – η Γαλλία είναι πρώτη, με 23 χρόνια. Στις γυναίκες, ωστόσο, η χώρα μας βρίσκεται στην 6η θέση, με 25 χρόνια παραμονής στη σύνταξη.
Η μακροβιότητα έχει αυξηθεί πάντως σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση τις τελευταίες δεκαετίες. Το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί από 75,1 έτη το 2005 σε 78,7 έτη το 2023 για τους άνδρες και από 81,5 σε 85 έτη για τις γυναίκες. Σύμφωνα με τη Eurostat, η τάση θα συνεχίσει να είναι γενικά αυξητική. Η μεγαλύτερη διάρκεια ζωής αποτελεί βεβαίως σημαντικό επίτευγμα, το οποίο δεν παύει να δημιουργεί σταθερές πλέον προκλήσεις για τη μακροχρόνια χρηματοδότηση, φροντίδα και περίθαλψη του πληθυσμού της Ευρώπης.
