Σημαντικές αλλαγές σε μια αγορά που ξεπερνάει τα 4 δισ. ευρώ και η προοπτική ανάπτυξής της βρίσκεται κυρίως στις εξαγωγές, καθώς ούτως ή άλλως η μικρή ελληνική αγορά θα συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια, σηματοδοτεί η πρόσφατη συμφωνία εξαγοράς της γαλακτοβιομηχανίας «Δωδώνη» από τον όμιλο των «Ελληνικών Γαλακτοκομείων» της οικογένειας Σαράντη.
Οχι διότι απλώς η ηγέτιδα εταιρεία του κλάδου αποκτά την έκτη μεγαλύτερη –από πλευράς κύκλου εργασιών– ελληνική γαλακτοβιομηχανία, αλλά διότι η εκ Τρικάλων ορμώμενη «Ελληνικά Γαλακτοκομεία» αποκτά την εταιρεία με το πλέον αναγνωρίσιμο εντός και εκτός Ελλάδας σήμα φέτας, τη φέτα «∆ωδώνη», καθώς και μια εταιρεία με σημαντική, αν και ανεκμετάλλευτη ακόμη, προοπτική στο γιαούρτι. ∆εν είναι τυχαίο ότι ακριβώς βασιζόμενος σε αυτά τα δύο προϊόντα ο ένας εκ των ιδρυτών της «Ελληνικά Γαλακτοκομεία», ο κ. Μιχάλης Σαράντης, δήλωσε πριν από περίπου ένα μήνα ότι όραμά του είναι η μετατροπή της «Δωδώνης» σε παγκόσμια εταιρεία.
Διεθνές το frozen yogurt
Η επιτυχημένη, διείσδυση του «ελληνικού γιαουρτιού» στη διεθνή αγορά, όπως άλλωστε και της φέτας, θεωρείται από αναλυτές της αγοράς ότι μπορεί να αποτελέσει καλή πρακτική στην προσπάθεια ενίσχυσης της εξαγωγικής δραστηριότητας και άλλων κατηγοριών του κλάδου των γαλακτοκομικών προϊόντων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, άλλωστε, αποτελεί η προώθηση του frozen yogurt από την «Κρι Κρι», η οποία αξιοποιεί την επιτυχία της στο ελληνικό γιαούρτι και την πολυετή τεχνογνωσία της στο παγωτό, ενώ ανάλογο ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν και άλλες κατηγορίες, όπως το ξινόγαλο που τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, καθώς προωθείται η υψηλή διατροφική αξία του, και ροφήματα, όπως το κεφίρ κ.ά.
Οι εξαγωγές φέτας
Σημειώνεται ότι το 65% των συνολικών πωλήσεων φέτας γίνεται εκτός Ελλάδας, με την αξία των εξαγωγών να σημειώνει ρεκόρ το 2024, φθάνοντας, σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων (ΣΕΒΓΑΠ), στα 785,08 εκατ. ευρώ και σε ποσότητα στους 97.000 τόνους.
Η εξαγορά της «Δωδώνης» από τον όμιλο των «Ελληνικών Γαλακτοκομείων» δημιουργεί νέα δεδομένα στον κλάδο.
Το κοινό γάλα από την άλλη, είτε φρέσκο είτε υψηλής παστερίωσης, αποτελεί τον «φτωχό συγγενή» για τις γαλακτοβιομηχανίες: αποτελεί μεν το όχημα για να μπαίνουν σε κάθε νοικοκυριό, όμως έχει χαμηλό περιθώριο κέρδους, δεν μπορεί να εξαχθεί λόγω της μικρής διάρκειας ζωής, υπάρχει απώλεια χρημάτων από τις επιστροφές και η κατανάλωση βαίνει μειούμενη. Βάσει της κλαδικής μελέτης που έχει διενεργήσει η εταιρεία «Στόχασις», η ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση γάλακτος στην Ελλάδα (παστεριωμένο, υψηλής παστερίωσης και συμπυκνωμένο) έχει μειωθεί την τελευταία δεκαετία κατά περίπου 10 κιλά, από 65,5 κιλά το 2014 σε 55,7 κιλά το 2023. Η συνέχιση της μείωσης των γεννήσεων και η γήρανση του πληθυσμού αναμένεται να διατηρήσουν σε καθοδική πορεία την κατανάλωση γάλακτος. Βάσει των εκτιμήσεων της Eurostat, ο πληθυσμός στην Ελλάδα από 10,5 εκατομμύρια το 2024 υπολογίζεται ότι το 2040 θα βρίσκεται κάτω από τα 10 εκατομμύρια, κοντά στα 9,9 εκατομμύρια.
Από την άλλη, η ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση γιαουρτιού έχει ακολουθήσει ανοδική πορεία στην εγχώρια αγορά και διαμορφώθηκε το 2023 σε 13,2 κιλά από 11,8 κιλά το 2014. Ακόμη και αν λιγότερο θεαματική η άνοδος στην εγχώρια κατανάλωση γιαουρτιού σε σχέση με την πτώση της κατανάλωσης γάλακτος, το ελληνικό γιαούρτι σημειώνει θεαματική πορεία εκτός συνόρων. Ο συνολικός όγκος εξαγωγών γιαουρτιού και επιδορπίων διαμορφώθηκε σε 127.289 τόνους το 2023, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης την περίοδο 2015-2023 12,3%, ενώ η αξία των εξαγωγών διαμορφώθηκε το 2023 σε περίπου 325 εκατ. ευρώ, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης την περίοδο 2015-2023 12,6%. Το ελληνικό γιαούρτι εξάγεται σε πάνω από 60 χώρες, με το 68% των εξαγόμενων ποσοτήτων να κατευθύνεται σε Ιταλία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση του ξινόγαλου, η αγορά του οποίου την περίοδο 2025-2023 σημείωσε μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 5,9%, ενώ το 2024 «έτρεξε» με 13,4%.
Με βάση τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι το «παιχνίδι» για τις εταιρείες του κλάδου θα παιχθεί το επόμενο διάστημα κυρίως εκτός συνόρων. Η «Ελληνικά Γαλακτοκομεία» πέρα από παραγωγική δραστηριότητα σε ακόμη τρεις χώρες (Ρουμανία, Βουλγαρία, Κύπρο), διαθέτει 15 θυγατρικές στο εξωτερικό για τη διανομή και προώθηση των προϊόντων της.
Η ΦΑΓΕ ακολουθεί αυτή την πορεία για το γιαούρτι εδώ και πολλά χρόνια, ενώ πλέον κυρίως στις πωλήσεις εκτός Ελλάδας στοχεύει η «Κρι Κρι», με το 55% του τζίρου της το 2024 να προέρχεται από τις εξαγωγές. Η ΜΕΒΓΑΛ δίνει ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στις εξαγωγές φέτας, με τις πωλήσεις εκτός Ελλάδας να αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% του τζίρου της, ενώ καθοριστικό ρόλο στην περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου της στο εξωτερικό θεωρείται ότι μπορεί να διαδραματίσει η συμμετοχή του Σπύρου Θεοδωρόπουλου στο μετοχικό κεφάλαιο και στη διοίκηση της βορειοελλαδίτικης γαλακτοβιομηχανίας.
Διαφορετική είναι η κατάσταση στη ΔΕΛΤΑ, η οποία έχει περιορισμένο εξαγωγικό αποτύπωμα και αυτό αφορά κυρίως το γιαούρτι. Δεδομένης της πρόθεσης αποεπένδυσης του CVC, έστω και εάν οι σχετικές συζητήσεις που έγιναν το προηγούμενο διάστημα δεν κατέληξαν σε κάποια συμφωνία, μένει να δούμε εάν θα γίνουν κινήσεις για ενίσχυση της εξωστρέφειας της εταιρείας ή θα περιοριστεί σε ηγετικό ρόλο στην εγχώρια αγορά.
