Την προηγούμενη δεκαετία, τη δεκαετία της κρίσης, οι άνθρωποι ήθελαν να δουλέψουν, αλλά δεν έβρισκαν δουλειά. Την τρέχουσα δεκαετία υπάρχουν θέσεις εργασίας, όμως αυτές μένουν κενές και μάλιστα όχι σε έναν κλάδο, αλλά σε πολλούς, από προγραμματιστές μέχρι οικοδόμους. Το ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι ότι σε δυσχερή θέση –από την πλευρά των εργαζομένων– βρίσκονται τόσο αυτοί που έχουν πολύ λίγες δεξιότητες όσο και εκείνοι που έχουν υπερβολικά πολλές, οι λεγόμενοι και «υπερπροσοντούχοι», καθώς δεν προτιμώνται, αφού οι εργοδότες θεωρούν ότι δεν μπορούν να τους προσφέρουν την αμοιβή που τους αναλογεί και ότι στην πραγματικότητα θα προσλάβουν κάποιον συμβιβασμένο και χωρίς ενθουσιασμό για τη δουλειά του υπάλληλο. Πάντως και στην περίπτωση που οι εργοδότες θεωρούν ότι οι εργαζόμενοι έχουν λίγες δεξιότητες, δεν φαίνεται να κάνουν και πολλά, καθώς οι μισές επιχειρήσεις δεν εφαρμόζουν προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν μεταξύ άλλων από τη μελέτη «Ποιες δεξιότητες αναζητούν οι επιχειρήσεις» που υλοποίησε το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ) σε συνεργασία με την εταιρεία ερευνών γνώμης GPO.
Κατ’ αρχάς, σύμφωνα με την έρευνα, οι κυριότερες δεξιότητες που οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων θεωρούν κρίσιμες για την επιχείρησή τους σε ορίζοντα πενταετίας είναι οι ακόλουθες: ψηφιακές δεξιότητες (44,2%), τεχνικές δεξιότητες για το επάγγελμα (36,2%), ικανότητα συνεχούς μάθησης, ανάπτυξης και προσαρμογής (31,9%), επικοινωνιακές ικανότητες – δεξιότητες διαχείρισης πελατών (27,7%). Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι οι μισές από τις επιχειρήσεις που μετείχαν στην έρευνα δεν οργανώνουν δράσεις επιμόρφωσης και κατάρτισης των εργαζομένων, καθώς δεν το θεωρούν απαραίτητο.
Οι ειδικότητες στις οποίες εντοπίζονται κενές θέσεις εργασίας είναι κυρίως οι ειδικευμένοι τεχνίτες (26,5%) και οι απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών και πωλητές (24,6%), ενώ μικρότερη είναι η ζήτηση για υπαλλήλους γραφείου (13,2%) και ανειδίκευτους εργάτες (5,5%). Οι ίδιοι οι εργοδότες αποδίδουν την αδυναμία πλήρωσης των κενών θέσεων εργασίας κυρίως στην έλλειψη ενδιαφέροντος από τη μεριά των εργαζομένων και λιγότερο στην έλλειψη προσόντων και εργασιακής εμπειρίας. Συγκεκριμένα, το 50% των εργοδοτών θεωρεί ότι ο βασικότερος λόγος είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος από τους εργαζομένους να κάνουν μια συγκεκριμένη δουλειά και γι’ αυτό μένει κενή η θέση εργασίας, ενώ ένα 26,5% θεωρεί ότι βασικός λόγος είναι η έλλειψη εργασιακής εμπειρίας σε σχέση με τις απαιτήσεις της δουλειάς.
Επιπλέον, οι εργοδότες θεωρούν ότι υπάρχει αναντιστοιχία και έλλειψη δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας, την οποία φαίνεται να αποδίδουν σε τρεις κύριες παραμέτρους, οι οποίες είναι α) η αναντιστοιχία που υπάρχει μεταξύ της θεωρητικής γνώσης και των μεταβαλλόμενων αναγκών σε δεξιότητες στην αγορά εργασίας και στα επαγγέλματα, β) το χάσμα και η ελλιπής σύνδεση μεταξύ της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και του κόσμου των επιχειρήσεων, και γ) οι αξίες των νέων, οι οποίες δεν συμβαδίζουν με τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.
Ως προς τα προβλήματα/συνέπειες που προκύπτουν από τη μη κάλυψη των κενών θέσεων εργασίας, ειδικά σε ειδικότητες που θεωρούνται κρίσιμες ή κομβικές για την επιχείρηση, από τα ευρήματα της ποιοτικής έρευνας προέκυψε ότι αυτά τα προβλήματα α) δεν αφορούν μόνο τους ίδιους τους συνεντευξιαζόμενους εργοδότες, οι οποίοι επισήμαναν τον μεγαλύτερο φόρτο εργασίας, την εντατικοποίηση της εργασίας, την κόπωση και τη μείωση του τζίρου της επιχείρησης, αλλά και β) αναπόφευκτα επηρεάζουν και την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών και, κατά συνέπεια, τον βαθμό ικανοποίησης των πελατών τους, καθώς υπάρχουν καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση εργασιών ή στην παράδοση έργων.
