ΠΤΥΧΕΣ

Σαν μια κινηματογραφική ταινία που θα μπορούσε να καταγράφει το γλίστρημα στη λήθη ενός ποιητικού κτιρίου της Αθήνας μοιάζει η θέα ενός μικρού σπιτιού στην Πλάκα, στην οδό Κέκροπος 4.

Στα στενά της συνοικίας του Ταύρου υπάρχει μια διφορούμενη αίσθηση λήθης και προσμονής. Πόσα λίγα σπιτάκια έχουν μείνει από τα παλιά και πόση καινούργια ζωή έχει έρθει εκεί όπου πριν από 90 και 100 χρόνια υπήρχαν ελαιώνες και αμπέλια… Ο Ταύρος όμως πάντα συγκινεί.

Μια καρτ ποστάλ που είχε εκδώσει ο οίκος Πάλλης & Κοτζιάς μνημόνευε το γεγονός του 1907: την επίσκεψη στην Αθήνα του Ιταλού βασιλέα Βιτόριο Εμανουέλε Γ΄ (1869-1947) που είχε γίνει με λαμπρότητα στα τέλη Μαρτίου εκείνου του έτους, με το παλαιό ημερολόγιο.

«Και δεν είναι τώρα ωραία;», ρωτούσε ο συνομιλητής όταν η συζήτηση πήγε στα Πατήσια. Αν περπατούσε κάποιος για πρώτη φορά στη ζωή του στα Ανω Πατήσια από την Ηρακλείου έως κάτω στην Αγία Βαρβάρα και προς τη Χαλκίδος, πιθανόν να έβρισκε την περιοχή αρκετά συμπαθητική. Αλλά με δυσκολία θα μπορούσε να πειστεί ένας παλιός κάτοικος ότι τα Ανω Πατήσια είναι τώρα καλύτερα από πριν.

Ενα κορίτσι της Αθήνας, ετών 13, τότε που ζούσε στην οδό Ιθάκης, κοντά στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου, είχε βγει να φωτογραφίσει τον δρόμο της. Ηταν το 1950. Το είχε πάρει συνήθειο από τον πατέρα της, τον Αλβέρτο Στέφανο, κάτοικο Κυψέλης από τον Μεσοπόλεμο, Κωνσταντινουπολίτης εκείνος, τέσσερις γενιές πίσω, με καταγωγή από την Τήνο.

Μια ολόκληρη διαδρομή στην Αθήνα μπορεί να είναι τα ίχνη διαφόρων εθνών, τα μνημεία που συνδέονται με την παρουσία τους, τα πρόσωπα, οι τάφοι, οι μνήμες… Τα ίχνη των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στην Αθήνα είναι πολλά, που έμμεσα ή άμεσα γεννούν συνειρμούς: από τη Σχολή Χιλλ ως την αμερικανική πρεσβεία και το Χίλτον και από την οδό Αμερικής ως το άγαλμα του Τρούμαν.

Πόσο διαφορετικά μηνύματα μπορεί να εκπέμψει μια πολυκατοικία της δεκαετίας του ’50 όταν δίπλα σου έχεις διαφορετικούς συνοδοιπόρους. Από τη μια έναν άνθρωπο 85 ετών, που ήταν πολύ νέος όταν αυτά τα κτίρια υψώνονταν και από την άλλη έναν έφηβο 18 ετών, που βλέπει τις πολυκατοικίες αυτές σαν αστική αρχαιολογία.

Από τα κτίρια που σταματούν να περιεργαστούν όσοι είναι ευαίσθητοι στην αστική ομορφιά, είναι το ερειπωμένο αρχοντικό που υψώνεται σε περίοπτη θέση στο κέντρο της Αθήνας, Ναυάρχου Νικοδήμου και Σκούφου. Βρίσκεται, δηλαδή, ανάμεσα στη Βουλής και στη Νίκης, ευθεία οδηγείσαι στη Φιλελλήνων.

Μπροστά σε αυτήν τη φωτογραφία της οδού Σίνα στέκεται κανείς σκεφτικός.

Η οδός ∆ηλιγιάννη από την πλατεία Καραϊσκάκη ώς τον Σταθμό Λαρίσης έχει παλιές ιστορίες να αφηγηθεί. Ξενοδοχεία και καφενεία του Μεσοπολέμου, αναψυκτήρια του 1935 και του 1952, με μουσικές, γκαζόζες, ουζάκι και υποβρύχια, θέατρα, σινεμά και επιθεωρήσεις, συνεργεία, μάντρες, αυλές, ψιλικατζίδικα, και σπίτια, πολλά σπίτια, μονώροφα και διώροφα…

Η αφανής πόλη που ζει παράλληλα με την άλλη, τη φανερή, είναι γεμάτη ήχους, σκιές και ψιθύρους. Είναι μια διάσταση που αν την έχουμε κατά νου βοηθά πολύ στην κατανόηση και στην απόλαυση της αστικής περιήγησης.

Κυριακή πρωί έξω από την Αγία Θηρεσία, την καθολική εκκλησία στην οδό Επτανήσου, μπορεί να ακούσεις τους ύμνους της λειτουργίας που φθάνουν έως έξω στο πεζοδρόμιο. Είναι σαν ένα μελωδικό μουρμουρητό, ένα αστικό κελάηδισμα, μέσα στην Κυψέλη, την τόσο ζωντανή και πάλι.