ΠΤΥΧΕΣ

Τα πολλά κυβιστικά σπίτια της δεκαετίας του 1930 στην Κυψέλη δείχνουν πόσο δημοφιλής για κατοίκηση ήταν η περιοχή πριν από 90 χρόνια. Αλλά να που ενδιάμεσα αναφύονται και λίγα προγενέστερα, της δεκαετίας του ’20, χτισμένα σε εκείνον τον εκλεκτικιστικό ρυθμό που έδινε τόση χάρη στους συνοικιακούς δρόμους.

Παρατηρούσα πόσο όμορφο κτίριο είναι το διώροφο σπίτι στην οδό Λιοσίων 73, σε μια περιοχή της Αθήνας που λίγοι πηγαίνουν αν δεν έχουν κάποιο λόγο. Οι περαστικοί, οι περιπατητές, οι παρέες ή οι γονείς που βγάζουν τα παιδιά τους είναι εξαίρεση, σε μια γειτονιά που ισορροπεί ανάμεσα σε δύο όψεις.

Οταν πηγαίνω ξανά και ξανά στην πλατεία Αμερικής, ξέρω ότι δεν θα δω ούτε το σινεμά «Αττικα» ούτε το ζαχαροπλαστείο του «Κανδηλώρου». Ο εικοστός αιώνας είναι πολύ πίσω στον χρόνο, αλλά να που η φαντασία θρέφεται από τις προβολές στη μεγάλη οθόνη του νου. Η Πατησίων έβρισκε εκεί γύρω στην πλατεία Αμερικής την κορύφωσή της.

Οι στρώσεις της Ιστορίας και της μνήμης στην πλατεία Κλαυθμώνος είναι σήμερα μισοθαμμένες. Είναι και η σύγχρονη όψη της πλατείας που δεν ευνοεί για ιστορικές αναδιφήσεις. Αλλωστε ουδέποτε υπήρξε μια τυχερή πλατεία.

Κάτω από την πλατεία Αμερικής, ο αστικός πολιτισμός που προσδιόριζε κάποτε με απόλυτη σαφήνεια την ατμόσφαιρα επιζεί σπασμωδικά σε ορισμένες γωνίες, σε κάποια ξέφωτα, σε ορισμένες εισόδους ή προσόψεις.

Υπάρχει μια αίσθηση δροσιάς και σιωπής που σε τυλίγει όταν περνάς μια είσοδο πολυκατοικίας στην Αθήνα.

Το «ραντεβού στου Μπακάκου» ηχούσε οικείο για πολλές δεκαετίες στα αυτιά Αθηναίων και επαρχιωτών.

Η Νέα Ιωνία είναι σαν μια ήπειρος από μόνη της μέσα στην Αθήνα. Διαβάζω σε ένα ρεπορτάζ του 1935, δημοσιευμένο στην «Καθημερινή», τις εντυπώσεις του υπογράφοντος Δ. Σ. Δεβάρη, ότι η Νέα Ιωνία έχει την αίσθηση μιας επαρχιακής πόλης, η οποία προσεγγίζεται μετά από ένα ολόκληρο ταξίδι.

Τι εντύπωση να έκαναν άραγε στην εποχή τους, πριν από 100 χρόνια, τα δίδυμα σπίτια στην οδό Ιουλιανού 15 – 15Α;

Δυο βήματα από το Γκάζι και τον σταθμό μετρό του Κεραμεικού, ανάμεσα στις γραμμές του τρένου και στη Σπύρου Πάτση, και πριν φτάσουμε στην Ιερά Οδό, εκτείνεται ένα κομμάτι της παλιάς συνοικίας του Βοτανικού. Είναι μια άλλη Αθήνα, μακριά από την Αθήνα της δημοσιότητας.

Στην πίσω όψη του νέου Πύργου του Πειραιά, νιώθεις να επιστρέφεις σε εκείνη τη γνώριμη πόλη που είχες αφήσει.

Σε εκείνα τα όχι πολυσύχναστα δρομάκια στη σκιά των μεγάλων λεωφόρων, θα συναντήσεις τα άσημα σπίτια για τα οποία κανείς δεν θα μπει στον κόπο να τα εντάξει σε έναν οδηγό της πόλης.