ΠΤΥΧΕΣ

Πριν από 60 χρόνια, γωνία Πανεπιστημίου και Κριεζώτου, τα εγκαίνια του νέου ξενοδοχείου προκαλούσαν αδημονία. Κάτι νέο ερχόταν στην Αθήνα, σαν κύμα που έφερνε τον αέρα μιας νέας εποχής.

Εννέα βιβλία προσωπικών ημερολογίων Μέρες Α΄- Μέρες Θ΄ καλύπτουν την 45ετία 1925-1971. Τα βιβλία είδαν το φως με τη φροντίδα ποικιλώνυμων προσωπικοτήτων μέσα σε μια επίσης 45ετία (1975-2018). 

Α​​υτός ο αφανής θησαυρός, που είναι όσα άφησαν πίσω τους οι Αθηναίοι του Μεσοπολέμου στις παλιές συνοικίες, απλωνόταν μπροστά μου σαν ένα ψηφιδωτό κάτω από την Πατησίων.

Κ​​άτω από τα ξενοδοχεία της πλατείας Καραϊσκάκη, στο Μεταξουργείο, πέρα από την αύρα του αθηναϊκού κέντρου, στέκουν σαν δύο ξεχασμένες λεύκες, δύο σπίτια. Ξεχωρίζουν γιατί βρίσκονται επί της οδού Αχιλλέως, απέναντι από τη μικρή οδό Γιατράκου, που μέσα από σαραβαλιασμένα χαμόσπιτα, πορνεία, αποθήκες και χορταριασμένα οικόπεδα, οδηγεί τον διαβάτη στην καρδιά του Μεταξουργείου.

Μ​​ερικές φορές πριν το βλέμμα γαντζωθεί σε μια όψη ή σε μια βιτρίνα, έρχεται ένας συνειρμός σαν βουβός παφλασμός να γεμίσει τον νου με εικόνες και μνήμες. Στη Νεάπολη, ψηλά στην Ιπποκράτους, μετά την Κομνηνών, στάθηκα να δω την προθήκη του καταστήματος που έφερε περήφανα την επιγραφή «Αμπαζούρ».

Ε​​ίχα μπροστά μου ένα κτίριο που πριν από 80-85 χρόνια θα ήταν το καμάρι της γειτονιάς. Το κοιτούσα έτσι που ορθωνόταν περίκλειστο και σιωπηλό, με μια συγκρατημένη μεγαλοπρέπεια, με εκείνη την πατίνα του χρόνου που δίνει αξία σε άλλοτε συνήθεις μορφές.

Α​​νηφορίζοντας τη μικρή οδό Ξάνθου, στο Κολωνάκι, είχα στον νου μου εκείνο το σκίτσο του μικρού σπιτιού, στον αριθμό 6. Γνώριζα καλά ότι το σπίτι αυτό δεν θα το έβλεπα, αλλά η σκιά του είχε κατοικήσει στο μυαλό μου. Το παλιό διώροφο στο βάθος, η εξωτερική σκάλα αριστερά, το πλακόστρωτο στην αυλή…

Η​​ γνωριμία με την οδό Αιθαλίδου έγινε αρχικά μέσα από μια φευγαλέα εικόνα ενός σιωπηλού σπιτιού. Εστεκε μόνο, με καρφωμένες σανίδες στην εξώπορτα, και είχε εκείνη τη βουβή αγωνία ενός παγιδευμένου ζώου. Την περιοχή δεν την ήξερα καλά.

Σ​​υχνά, στους παράπλευρους δρόμους της Αθήνας συναντώ εκείνα τα σπίτια, μοναχικά και σιωπηλά, που μου θυμίζουν ανθρώπους που ζουν ώς τα απόλυτα όρια της θνητότητάς τους.

Σ​​αν μια μεγάλη ορθογώνια φωλιά πουλιών, το σπίτι στην οδό Διάκου 18, στην Καλλιθέα, έμοιαζε ξεχασμένο από τον χρόνο. Με ξάφνιασε η θέα του. Το είδα από μακριά καθώς περπατούσα γύρω από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, σε ήρεμα στενά της Καλλιθέας, κάτω από τη Λασκαρίδου.

Κ​​άτω από την Αχαρνών, οι μεγάλες παράλληλοι, η Μιχαήλ Βόδα, η Αλκαμένους και η Αριστομένους, ώς τον Αγιο Παντελεήμονα, είναι σαν αστικά ποτάμια. Oπως τα αληθινά ποτάμια, έτσι και αυτά, φέρουν τα λείψανα περασμένων ζωών, τα ίχνη περαστικών διαβατών και τα ξέφτια περιστασιακών συναντήσεων.

Θ​​α μπορούσε να γράψει κανείς μια ολόκληρη ιστορία για το βαθύ, καστανό χρώμα που έφεραν στην Αθήνα οι μοντέρνες πολυκατοικίες μετά το 1930.