ΠΤΥΧΕΣ

Ενα μικρό σπίτι στο Θησείο, που συνάντησα περπατώντας στην οδό Ερυσίχθονος, έμοιαζε να έχει τη δύναμη να συμπυκνώσει την ιστορία χιλιάδων ακόμη μικρών σπιτιών της Αθήνας που χάθηκαν για πάντα… Είναι ένα μονώροφο σπίτι στον αριθμό 7 της Ερυσίχθονος, ανάμεσα στην Επταχάλκου και στην Πουλοπούλου.

Eνα σπίτι σε έναν δρόμο του σύγχρονου Βύρωνα στέκει μονάχο σαν αποκύημα της φαντασίας. Είναι όμως γερό και από κάθε άποψη ενδιαφέρον, ωραίο μέσα στη σιωπή του, με έναν αέρα μιας άλλης εποχής.

Απ’ άκρη σ’ άκρη η οδός Ιπποκράτους είναι από μόνη της ένα μνημείο αστικής κατοίκησης. Εχοντας απολέσει τα περισσότερα κατάλοιπα του 19ου αιώνα στα κοντινά προς την οδό Σόλωνος και Ακαδημίας οικοδομικά τετράγωνα, η Ιπποκράτους είναι ένας δρόμος βαθύτατων αστικών βιωμάτων και ταυτόχρονα μια συμπύκνωση της διαδρομής του 20ού αιώνα.

Η Καλλιθέα ανοίγει σαν όστρακο κάθε φορά που θα αποφασίσεις να την εξερευνήσεις. Γεμάτη αντιθέσεις, απλωμένη μέσα στον πυκνό αστικό ιστό της Αθήνας, με ένα κομμάτι της προς τον Ταύρο και με ένα άλλο προς τις Τζιτζιφιές, αφήνει στον επίμονο διαβάτη τα δικά της ίχνη από μια ιστορία που πηγαίνει πίσω στα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα.

Αν στεκόταν ο ίδιος ο Σουρής απέναντι στην προτομή του στους κήπους του Ζαππείου, θα απήγγελλε με ευχαρίστηση το δικό του ποίημα «Η ζωγραφιά μου» και θα σατίριζε τον εαυτό του: «Μπόι δυο πήχες, κόψη κακή, γένια με τρίχες, εδώ κι εκεί/ Κούτελο θείο, λίγο πλατύ, τρανό σημείο του ποιητή…», και πάει λέγοντας.

Πολύ κοντά στη Φωκίωνος Νέγρη, πάνω και δεξιά της Δημοτικής Αγοράς, έπεσα πάνω σε ένα ωραίο σπίτι. Με ξάφνιασε γιατί δεν το είχα προσέξει άλλοτε, αν και μου φάνηκε οικείο και φιλικό.

Από τον πέμπτο όροφο της «Καθημερινής» αγναντεύω τη θέα. Το βλέμμα απλώνεται προς την άλλοτε παραλία του Νέου Φαλήρου, το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας και τον λόφο της Καστέλλας. Ο ήλιος χρυσίζει τη θάλασσα.

Υπάρχει μια κατηγορία παλαιών μονοκατοικιών στην ευρύτερη περιοχή των Πατησίων από την Κλωναρίδου ώς τα όρια της Κυπριάδου που θυμίζουν παραμύθι. Αυτά τα παραμυθόσπιτα, με τις επικλινείς στέγες, ενίοτε με πυργίσκους, μέσα σε λουλουδιασμένους κήπους, δεν υπήρξαν εξαίρεση. Εξαίρεση είναι τώρα, και μάλιστα σπανιότατη, γι’ αυτό και όταν τα συναντώ σκόρπια ανάμεσα σε πολυκατοικίες, άλλοτε […]

Στη γωνία της Μιχαήλ Βόδα 129 με την οδό Περγάμου στέκεται ακόμη όρθιο ένα παλιό σπίτι.

Είχα διακρίνει από μακριά την κεραμοσκεπή του, ένα πυργάκι χαμηλό, μέσα σε ανθισμένες περικοκλάδες. Από μακριά ήταν μια αναπάντεχα ρομαντική εικόνα που έδινε όλες εκείνες τις πληροφορίες για το πώς ήταν η κλίμακα και το ύφος της γειτονιάς όταν τα χέρσα οικόπεδα είχαν αρχίσει να χτίζονται.

Σε πολλά παλιά σπίτια στις πυκνοχτισμένες αθηναϊκές συνοικίες, στέκομαι να παρατηρήσω, όσο μπορώ να διακρίνω, τις πλαϊνές ή τις πίσω αυλές, που ορισμένες φορές είναι μικροί κήποι με χώμα και δέντρα.

Εκείνα τα καλοκαίρια στη Γλυφάδα που μύριζαν ευκάλυπτο και αντηλιακό έχουν φύγει οριστικά, αλλά να που μια παλιά φωτογραφία σε φέρνει πίσω σε μια εποχή που σήμερα μοιάζει μακρινή. Τα παλιά σπίτια στη Γλυφάδα, όπως και στο Ελληνικό και στη Βούλα, είναι πλέον ελάχιστα, αλλά όσα σώζονται φέρνουν στον νου εκείνα που χάθηκαν.