Ο ΚΥΡΙΟΣ ΓΚΡΙ

Τον παρατήρησε κάποια στιγμή ξανακοιτώντας παλιές φωτογραφίες: μέσα στην Γκαλερία Βιτόριο Εμανουέλε Β΄ του Μιλάνου· μέσα στην κοσμοπλημμύρα του τουριστικού λιμανιού του Κέιπ Τάουν· έξω από το «Φόιλς» του Λονδίνου· σε ένα ιταλικό εστιατόριο στην Πρίνσες Σκουέρ της Γλασκώβης· πλάι στο φροντισμένο, πολυσύχναστο ρέμα του Τσεονγκιετσεόν, στην καρδιά της Σεούλ, στη Ν. Κορέα.

Τι μουσική μπορεί να άκουγε ο πρώτος άνθρωπος; Μάλλον αυτή της φύσης· ο μύθος δεν μας λέει τίποτα περί μουσικής στην Εδέμ, συνεπώς ο Αδάμ δεν πρέπει να άκουγε μουσική πέρα από τιτιβίσματα και ήχους άλλων ζώων.

Ο κύριος Γκρι κρατάει ένα ξένο εκδοτικό κομψοτέχνημα: το εξαιρετικά καλαίσθητο τομίδιο με τον τίτλο «Τι ώρα είναι;» (What Time Is It?, εκδ. Notting Hill Editions, 2019) με κείμενα του μεγάλου σύγχρονου Βρετανού στοχαστή, τεχνοκριτικού και συγγραφέα Τζον Μπέργκερ και εικόνες του σημαντικού Τούρκου εικονογράφου Σελτζούκ Ντεμιρέλ, πάνω σε ένα κοινό θέμα: τον χρόνο.

Τον γνώρισε το καλοκαίρι προτού πέσουν οι Δίδυμοι Πύργοι στο Μανχάταν. Του είπαν: «Σε ένα κέντρο αποκατάστασης στα Λιόσια νοσηλεύεται ένας Αμερικανός που είχε πολεμήσει στο Βιετνάμ».

Σήμερα το ηλιοβασίλεμα ήρθε μία ώρα νωρίτερα. Το φως λιγόστεψε κι άλλο ένεκα της έλευσης της χειμερινής ώρας. Ο κύριος Γκρι γκρινιάζει λίγο. Σε πολλούς το δειλινό κάτι λέει, σκέφτεται (παραφράζοντας τον Ελύτη όταν μιλάει για το ψιλόβροχο)· σε μένα τίποτα.

Ο κύριος Γκρι θυμάται πώς όλα ξεκίνησαν με ένα μισοσκότεινο δωμάτιο γεμάτο αναμμένα φωτάκια, κουκλάκια, μαξιλαράκια. Το σκηνικό φαντάζει γλυκό, νανουριστικό – όχι ακριβώς όμως, επιμένει ο κύριος Γκρι: η πληθωρική διακόσμηση, οι σκιές, τα άψυχα μάτια από τις κούκλες, η κάμερα έτσι όπως διατρέχει τον χώρο, τα πάντα έχουν μιαν αδιόρατη οσμή εφιάλτη.

Τροφή για σκέψη. Κάπως έτσι αντιμετωπίζει ο κύριος Γκρι τα βιβλία του Ντέιβιντ Σιλντς (γενν. το 1956). Αυτός ο ανήσυχος Αμερικανός, που έχει γράψει χιουμοριστικά, δηκτικά, στοχαστικά –αλλά και κάπως αφοριστικά (βλέπε: επιφανειακά)– για θέματα όπως η φθoρά («το πρόβλημα με τη ζωή είναι ότι μια μέρα θα πεθάνεις» – αμετάφραστο ακόμη στην Ελλάδα) ή για τη γραφή («πεινασμένος για πραγματικότητα», επίσης αμετάφραστο), έχει τραβήξει εδώ και χρόνια την προσοχή του κυρίου Γκρι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι και αγαπημένος συγγραφέας.

Η Τζέσι Νόρμαν δεν υπάρχει πια, είπε ο κύριος Γκρι. Η κορυφαία δραματική υψίφωνος πέθανε πριν από λίγες ημέρες, στα εβδομήντα τέσσερά της, και όπως συμβαίνει με τις μεγάλες φωνές, όλους τους μεγάλους μουσικούς, τους μεγάλους καλλιτέχνες γενικά που χάνονται, άφησε πίσω της ένα σωρό αναμνήσεις, που δεν είναι άλλες από τις ερμηνείες της, τα τραγούδια, τις μουσικές της.

Προ ημερών, η εξαιρετική μεταφράστρια και αρθρογράφος Μαργαρίτα Ζαχαριάδου έκανε μια ανάρτηση στη σελίδα της στο Facebook, την οποία είδε ο κύριος Γκρι και κόλλησε. Ηταν ένα ποίημα· ένα άγνωστο ποίημα. Ενα εκπληκτικό ποίημα, οι «Αγριόχηνες» της μεγάλης Αμερικανίδας ποιήτριας Μαίρης Ολιβερ. Η Ολιβερ είχε γεννηθεί το 1935 και πέθανε τον περασμένο Ιανουάριο.

Ο κύριος Γκρι λέει: Υπάρχει μια σκηνή στη «Βροχερή μέρα στη Νέα Υόρκη», την τελευταία ταινία του Γούντι Αλεν, που δύσκολα σου φεύγει απ’ το μυαλό. Ποια είναι αυτή; Και όμως, δεν είναι στους βροχερούς δρόμους του Μανχάταν, αλλά σε εσωτερικό χώρο.

Ο Ζορζ Σιμενόν έγραφε όλο το πρωί και δεν σηκωνόταν από το γραφείο του (όπου τον περίμεναν τέσσερις ντουζίνες καλοξυσμένα μολύβια) αν δεν ολοκλήρωνε ογδόντα σελίδες. Κάπως έτσι, μόνο μέσα στα πρώτα επτά χρόνια της συγγραφικής πορείας του, παρήγαγε εκατόν πενήντα μυθιστορήματα και νουβέλες.

Από παλιά ο κύριος Γκρι λέει πως ο Σεπτέμβριος είναι ένας καλά μεταμφιεσμένος Ιανουάριος. Μπορεί να μην αλλάζει η χρονιά, όπως μέσα στο καταχείμωνο, οι πόλεις και τα σπίτια να μην είναι φωτισμένα, όμως κάτι αλλάζει. Κάτι σημαντικό, έστω και αδιόρατο. Η θερινή παύση μερικών εβδομάδων εγγυάται, αν μη τι άλλο, ένα εσωτερικό ξέπλυμα. Το παλιό δέρμα πέφτει, οι πολλές ομιλίες παύουν.