ΚΡΙΤΙΚΗ

Στην Ελλάδα η φαντασία και η ποικιλία των τραγουδιών του Φραντς Λιστ είναι γνωστή σε σχετικά περιορισμένο κοινό. Η εποχή μας μάλλον δεν ευνοεί τη μουσική του Ούγγρου συνθέτη, που συχνά αντιμετωπίζεται ως υπερβολικά φορτωμένη. Ταυτόχρονα, ανάλογα έργα Γερμανών συναδέλφων του, του 19ου αιώνα, παραμένουν περισσότερο προβεβλημένα.

Η απόπειρα να παρουσιαστεί ένα έργο του 1666 στη σύγχρονη σκηνή (ο «Μισάνθρωπος» του Μολιέρου στο Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά) είναι μια καθ’ όλα ερεθιστική υπόθεση ισορρόπησης ομόρροπων και αντίρροπων δυνάμεων.

Πάει περίπου μία εικοσαετία από τότε που η Μοραβή μεσόφωνος Μαγκνταλένα Κόζενα εμφανίστηκε στην αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» στο πλαίσιο του κύκλου «ανατέλλοντα αστέρια», δροσερή, ακτινοβολώντας νιάτα και αυτοπεποίθηση.

Ο Εμίλ Ζολά (1840-1902) έγραψε την «Τερέζ Ρακέν», το πρώτο μεγάλο μυθιστόρημά του, το 1867. Οι κριτικοί αντέδρασαν έντονα: το ανεξέλεγκτο πάθος που οδηγεί δύο εραστές (μάλιστα χαμηλής κοινωνικής τάξης) στον φόνο δεν μπορούσε παρά να είναι «σάπια φιλολογία» και «πορνογράφημα».

Παρότι δεν απέχει πολύ από σταθμούς του μετρό και στην περιοχή υπάρχουν αρκετοί χώροι στάθμευσης, ο «Παρνασσός» βρίσκεται σε σημείο του κέντρου, που σήμερα είναι δυσπρόσιτο για αρκετούς. Η αίθουσα συναυλιών του, όμως, παραμένει μία από τις καλύτερες για μουσική δωματίου και συχνά φιλοξενεί ορισμένες από τις πιο ενδιαφέρουσες συναυλίες της πρωτεύουσας.

Ο Γκίγε λατρεύει τη Μαίρη Πόπινς, όμως αυτό που ανησυχεί τη δασκάλα του δεν είναι ότι του αρέσει να χορεύει και να τραγουδά φορώντας το παλτό της μητέρας του, ούτε πως έχει μόνο μία φίλη, αλλά πως ονειρεύεται να μεταμορφωθεί στην αγαπημένη του ηρωίδα.

Αρκετό καιρό είχε το αθηναϊκό κοινό να ακούσει τόσο άρτια μουσικά σύνολα, όσο αυτά που εμφανίστηκαν στις 25 Ιανουαρίου στην Αίθουσα Φίλων της Μουσικής. Τον Απρίλιο του 2017 η χορωδία και το ενόργανο σύνολο Μπαλτάζαρ Νόιμαν υπό τη διεύθυνση του ιδρυτή τους Τόμας Χένγκελμπροκ είχαν ερμηνεύσει τα «Κατά Ιωάννην Πάθη» του Μπαχ.

Είναι αναμφίβολα θετικό το γεγονός ότι πολλά σύγχρονα ελληνικά έργα ανεβαίνουν στη σκηνή σχεδόν αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συγγραφής τους. Γιατί μόνο μέσα από τη δοκιμασία της σκηνής, των ηθοποιών που τα ερμηνεύουν και του κοινού που τα παρακολουθεί και τα κρίνει, φαίνεται αν το έργο αξίζει και ο συγγραφέας του έχει λόγο να συνεχίσει να γράφει.

Με τον παιγνιώδη τίτλο «Από την τέχνη της τοξοβολίας στην “τέχνη” της ψυχανάλυσης», η διδάσκουσα αναλύτρια της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας και της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας του Παρισιού παρομοιάζει το «επάγγελμα» του ψυχαναλυτή σαν τον τοξοβόλο. Εξ αφορμής της αγαπημένης της ιαπωνικής κουλτούρας μελετά την ιαπωνική τέχνη της τοξοβολίας, παρατηρώντας ότι ο τοξοβόλος, όπως τελικά και ο ψυχαναλυτής, όταν στοχεύει κάτι, στοχεύει τον εαυτό του. 

Τ​​α διηγήματα του βιβλίου εικονίζουν σε μικροσκοπία τη συγγραφική αυτοπροσωπογραφία του Θεόδωρου Γρηγοριάδη. Τα είκοσι πέντε πεζά, ερανισμένα, πλην ενός αδημοσίευτου, από δημοσιεύσεις σε περιοδικά και εφημερίδες σε διάστημα είκοσι πέντε χρόνων, λειτουργούν για τον συγγραφέα σαν «μυθοπλαστικές γέφυρες από το ένα μυθιστόρημα στο άλλο».

Ο Πωλ Βεν, σήμερα ογδόντα οκτώ χρόνων, επίτιμος καθηγητής Ρωμαϊκής Ιστορίας στο Κολέγιο της Γαλλίας, δίνει από τις πρώτες σελίδες έναν ιδιαίτερο τόνο στις αναμνήσεις του, αντιμετωπίζοντας τον εαυτό του με αμεσότητα: «Εκκεντρικός; Δεν μου αξίζει ο τίτλος: δεν είμαι παρά ένας ψευτο-μποέμ με έφεση στον ρομαντισμό, αυτό είναι όλο.

Στη «Συνωμοσία εναντίον της Αμερικής» ο Φίλιπ Ροθ περιέγραψε το φανταστικό σενάριο της ήττας του Ρούζβελτ και της νίκης του Τσαρλς Λίντμπεργκ στις εκλογές του 1940. O Τύπος αποκαλούσε τον Λίντμπεργκ «ήρωα των αιθέρων», γιατί το 1927 είχε πραγματοποιήσει την πρώτη πτήση από τη Νέα Υόρκη στο Παρίσι χωρίς στάση.