ΚΡΙΤΙΚΗ

Παγιδευμένος σε μια ημέρα που δεν λέει να τελειώσει, ο ήρωας του μυθιστορήματος σκέφτεται πως το πιο τρομακτικό πλάσμα με το οποίο ερχόμαστε αντιμέτωποι είναι ο εαυτός μας. Ενα δύστροπο, απαρηγόρητο πλάσμα που πρέπει να κουβαλάμε από τη μια μέρα στην άλλη, ενώ άλλες μέρες με το ζόρι το κρατάμε όρθιο.

Φαίνεται πως το Φεστιβάλ Αθηνών έχει πράγματι βρει τη συνταγή και κατόρθωσε το ακατόρθωτο: στις 30 Ιουνίου γέμισε το Ηρώδειο για μια εξαιρετικά απαιτητική συναυλία, κατά την οποία ο διάσημος τσελίστας Γιο-Γιο Μα ερμήνευσε και τις έξι σουίτες για τσέλο του Μπαχ.

Η ευγενέστερη ευδαιμονία από τις ποικίλες που μπορεί να προσφέρει η λογοτεχνία είναι η επινόηση, λέει ο Μπόρχες, πράγμα που επαληθεύεται μέσα σε ένα ολιγοσέλιδο βιβλίο, το οποίο διαβάζεται απνευστί και σε υποχρεώνει να υπογραμμίζεις, να σημειώνεις, να επανέρχεσαι και να σκέπτεσαι βαθύτερα, κυρίως αυτό.

Από τη δεκαετία του ’80 έως τις μέρες μας αυξάνονται σταθερά οι παραστάσεις που επενδύουν στη δυναμική του μη θεατρικού χώρου, κτιρίων και τόπων εντός του αστικού ιστού, σε βιομηχανικά συγκροτήματα ή στο φυσικό περιβάλλον. Η επιλογή τους αφορά την απελευθέρωση από τους περιορισμούς του χώρου που έχει φτιαχτεί ειδικά για παραστάσεις, την αποδέσμευση των καλλιτεχνών από τη συμβατική υποκριτική και σκηνική ερμηνεία, αλλά και την έκθεση των θεατών σε διαφορετικά από τα συνήθη ήθη πρόσληψης.

Την (παιδική) πρώτη Συμφωνία και τρία Κοντσέρτα για βιολί του Μότσαρτ, το δεύτερο (Κ.211), το τρίτο (Κ.216) και το πέμπτο (Κ.219), απέδωσε στις 20 Μαΐου στην πρώην αίθουσα «Φίλων της Μουσικής» η «Ορχήστρα Δωματίου Βιέννη – Βερολίνο» με σολίστ την Αννε-Ζοφί Μούτερ.

Παρά το σχήμα «τσέπης» που ξεγελά, η δεύτερη ποιητική συλλογή του Ορφέα Απέργη (γεν. 1974) είναι πληθωρική όπως και η πρώτη, τόσο ως προς τον αριθμό των ποιημάτων που περιλαμβάνει όσο και ως προς την έκταση αλλά και το περιεχόμενο. Από τα 72 άτιτλα αριθμημένα ποιήματα της συλλογής –σε αυτά αθροίζονται ακόμη 9 με τη μορφή υποσημείωσης– λιγότερα από τα μισά είναι ολιγόστιχα ή μονόστιχα.

Με το πρώτο της βιβλίο η Ελευθερία Κυρίμη αποτολμά να αναμετρηθεί με το ιστορικό παρελθόν της Βόρειας Ελλάδας, ένα παρελθόν τόσο εκρηκτικό που μοιάζει με πυριτιδαποθήκη. Η ηρωίδα της πηγαίνει ως αναπληρώτρια φιλόλογος στο σχολείο μιας κωμόπολης έξω από τη Φλώρινα.

Μητέρα και γιος. Και ανάμεσά τους ένας τεράστιος θυμός. Εκείνη είναι μια σαραντάρα λυσσασμένη για ζωή, όμως ό,τι και αν κάνει παραμένει μια απλή Μαρία.

Λίγες ημέρες πριν από την έναρξη του Φεστιβάλ Αθηνών, η οποία πρακτικά σηματοδοτεί το τέλος της χειμερινής σεζόν(!), είναι καλή στιγμή να εξετάσουμε κάποια φαινόμενα που προκαλούν έντονο προβληματισμό για τη λειτουργία της θεατρικής αγοράς.

Η φιλόσοφος-λογοτέχνις Αλεξάνδρα Δεληγιώργη επανέρχεται στον ποιητή, κριτικό και θεωρητικό της τέχνης Νικόλα Κάλας (1907-1988), 21 χρόνια μετά τη βραβευμένη μελέτη της για τον ίδιο (1997).

Λίγοι γνωρίζουν πόσα έργα ενέπνευσε ο αγώνας των Ελλήνων για ανεξαρτησία σε μουσουργούς από κάθε γωνιά της Ευρώπης, ειδικά δε στη γειτονική Ιταλία. Ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη, η άλωση του Μεσολογγίου, τα ηρωικά γεγονότα στο Σούλι, εκτός από ποιητές, λογοτέχνες και ζωγράφους, συγκίνησαν επίσης πλήθος συνθετών σε ολόκληρη την ήπειρο.

Δεν είναι καινούργιο φαινόμενο να εξανίστανται οργισμένοι καλλιτέχνες για το έργο των οποίων γράφτηκαν αρνητικές κριτικές. Aλλοτε, όταν οι εφημερίδες ήταν κραταιές, η θεατρική αγορά ζωντάνευε όταν ένας καλλιτέχνης διαμαρτυρόταν με επιστολή του για τον ρόλο του κριτικού (που μπορεί να λειτουργούσε και ως «παράγων» στον χώρο) και ο κριτικός ανταπαντούσε.