Στη Βασιλίσσης Σοφίας (κατεύθυνση προς Κέντρο) το 32% των οχημάτων που κάνουν χρήση της λεωφορειολωρίδας είναι Ι.Χ. Το 26% είναι ταξί και το 23% είναι μοτοσικλέτες. Τι απέμεινε για τα ΜΜΜ τα οποία έδωσαν το όνομά τους στις εν λόγω λωρίδες; Ενα 12% μένει για την κίνηση των λεωφορείων.
Η συγκεκριμένη λεωφόρος δεν είναι η μοναδική. Σύμφωνα με τη σχετική έρευνα του Τμήματος Συγκοινωνιακής Τεχνικής & Σχεδιασμού Μεταφορών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, η χρήση λεωφορειολωρίδας από τα λεωφορεία το 2025 ήταν 10% στη Συγγρού, 11% στη Σταδίου, 19% στην Πειραιώς και 5% στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας.
Μία γενικότερη εικόνα κατάχρησης της λεωφορειολωρίδας τα τελευταία χρόνια έδειξε με την έρευνά της η πολιτικός μηχανικός και μηχανικός μεταφορών, Αρτεμις Κονταξή, για λογαριασμό του ΕΜΠ. Παραθέτοντας δεδομένα παραβάσεων από επιτόπιες μετρήσεις σε δρόμους της Αθήνας (2021 και 2023) για τον τύπο οχημάτων που παραβιάζουν τις λεωφορειολωρίδες και τις ώρες της ημέρας που γίνονται οι περισσότερες παραβάσεις, η έρευνα έδειξε ότι τα Ι.Χ. και τα ταξί αποτελούν τους βασικούς παραβάτες, με σημαντικά υψηλότερα ποσοστά εισόδου στις λεωφορειολωρίδες σε σχέση με τα υπόλοιπα οχήματα, ενώ τις πρωινές ώρες αιχμής καταγράφεται η μεγαλύτερη συχνότητα παραβάσεων.
Τα Ι.Χ. και τα ταξί αποτελούν τους βασικούς παραβάτες κατάχρησης της λεωφορειολωρίδας, ενώ τις πρωινές ώρες αιχμής καταγράφεται η μεγαλύτερη συχνότητα παραβάσεων
Διαπιστώθηκε, επίσης, πως οι παραβάσεις αυξάνονται σε δρόμους με μεγαλύτερο μήκος και περισσότερες λωρίδες, καθώς και σε διαδρομές με κατεύθυνση προς το Κέντρο, όπου η κυκλοφοριακή πίεση είναι εντονότερη και οι οδηγοί παρακάμπτουν συχνότερα τους κανόνες των λεωφορειολωρίδων.
Αλλαγή εικόνας
«Οταν έγινε μία συντονισμένη παρέμβαση της Τροχαίας για την παράνομη είσοδο και στάθμευση στις λεωφορειολωρίδες, το Τμήμα μας στο Μετσόβιο προχώρησε σε μετρήσεις και έτσι έχουμε μία πρώτη εκτίμηση για το πώς μπορεί να βελτιωθεί η κινητικότητα των μέσων μεταφορά στην Αθήνα, αν πράγματι “απελευθερωθούν” οι λεωφορειολωρίδες», σημειώνει μιλώντας στην «Κ» ο Γιώργος Γιαννής, συγκοινωνιολόγος, καθηγητής ΕΜΠ και διευθυντής Τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής ΕΜΠ.
Με ελεύθερες λεωφορειολωρίδες, η μέση ταχύτητα των λεωφορείων μπορεί να αυξηθεί έως και 50%. Αυτό σημαίνει άφιξη στον προορισμό σε μισό χρόνο από αυτόν που σημειώνεται τώρα.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, οι μετρήσεις έδειξαν πως με ελεύθερες λεωφορειολωρίδες, η μέση ταχύτητα των λεωφορείων μπορεί να αυξηθεί έως και 50%, δηλαδή, άφιξη στον προορισμό σε μισό χρόνο από αυτόν που σημειώνεται τώρα. «Η συχνότητα των δρομολογίων μπορεί να βελτιωθεί έως και 1,5 φορά από τα υπάρχοντα λεωφορεία βελτιώνοντας τη συνολική κινητικότητα στην πόλη», σημειώνει ο καθηγητής.
Σύμφωνα με τον νέο ΚΟΚ, η παράνομη κίνηση οχημάτων σε λεωφορειολωρίδες επισύρει πρόστιμο 150 ευρώ, ενώ σε περίπτωση στάσης ή στάθμευσης το χρηματικό πρόστιμο ανέρχεται στα 350 ευρώ. Επίσης, αφαιρούνται η άδεια οδήγησης για 70 ημέρες και τα στοιχεία κυκλοφορίας του οχήματος για 30 ημέρες.
Η ύπαρξη ενός πλαισίου δεν εγγυάται, όμως, την εφαρμογή του νόμου. Δεδομένου μάλιστα πως οι υφιστάμενες λεωφορειολωρίδες στην Αττική ξεπερνούν τα 50 χιλιόμετρα σε μήκος, η αστυνόμευσή τους είναι πρακτικά αδύνατη.
600 κάμερες εντός λεωφορείων
Το πρόβλημα της παράνομης χρήσης των λεωφορειολωρίδων στην Αθήνα αναμένεται να λυθεί με την τοποθέτηση συνολικά 600 καμερών εντός των λεωφορείων, που θα καταγράφουν την κυκλοφορία και θα εντοπίζουν παραβάσεις.
Από τον Ιούνιο έχει ξεκινήσει ήδη η πιλοτική εφαρμογή λειτουργίας καμερών σε 10 λεωφορεία με στόχο την παρακολούθηση της παραβατικότητας στις λεωφορειολωρίδες, της κατάστασης του οδοστρώματος αλλά και της κυκλοφοριακής πίεσης στους δρόμους.
Αυτές παράγουν ήδη δεδομένα, εντοπίζοντας:
- την ταχύτητα κυκλοφορίας
- την παραβίαση ερυθρού σηματοδότη
- την παράνομη στάση και στάθμευση οχήματος
- τη μη χρήση προστατευτικού κράνους
- την κυκλοφορία σε λεωφορειολωρίδα.
Τα 10 λεωφορεία με τοποθετημένη κάμερα
Β5: Σταθμός Λαρίσης – Λεωφόρος Αλεξάνδρας – Αγία Παρασκευή
608: Γαλάτσι – Ακαδημία – Νεκροταφείο Ζωγράφου
550: Παλαιό Φάληρο – Κηφισιά
909: Αγ. Βασίλειος – Αγ. Σοφία – Κρατικό Νίκαιας
Α7: Στουρνάρη – Κηφισιά (Πλατεία Πλατάνου)
831: Πειραιάς – Αιγάλεω
904: Πλατεία Καραϊσκάκη – Σταθμός Πειραιά – Φρεαττύδα (Κυκλική)
Ε14: Σύνταγμα – ΟΑΚΑ – Υπουργείο Παιδείας (Express)
035: Ανω Κυψέλη – Πετράλωνα – Ταύρος
227: Ανω Πετράλωνα – Αγ. Αρτέμιος
Πώς θα βεβαιώνονται οι παραβάσεις
Οι κάμερες που έχουν τοποθετηθεί στην μπροστινή όψη των λεωφορείων, πέρα από τη διαρκή καταγραφή της κίνησης, εντοπίζουν τα οχήματα που προβαίνουν σε μία από τις παραπάνω παραβάσεις, είτε αυτά είναι εν κινήσει ή σταθμευμένα. Αυτή τη στιγμή τα δεδομένα καταγράφονται αναλυτικά σε ειδική βάση δεδομένων των ΟΣΥ.
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, όταν ξεκινήσει η ψηφιακή καταγραφή-διαχείριση και επιβολή των τροχαίων παραβάσεων, τα δεδομένα από τις κάμερες θα αποστέλλονται στην Οδική Υπηρεσία Συστημάτων Εποπτείας και Ασφάλειας (ΟΔΥΣΕΑΣ). Το υλικό θα αξιολογείται από την Τροχαία, ενώ σημειώνεται πως πριν από τη βεβαίωση της παράβασης θα γίνεται αξιολόγηση ενός βίντεο διάρκειας δέκα δευτερολέπτων από τον αρμόδιο της Τροχαίας, ώστε να εκτιμηθεί αν υπάρχει όντως αντικανονική χρήση της λεωφορειολωρίδας ή όχι.
Οι κάμερες θα τοποθετηθούν σε 600 επιλεγμένα λεωφορεία τα οποία κινούνται ήδη εντός λεωφορειολωρίδας και τα οποία θα υποδειχθούν από τις ΟΣΥ.
Σύμφωνα με τον κ. Γιαννή υπάρχουν σημεία λεωφορειολωρίδων (στην Ιπποκράτους και τη Χαριλάου Τρικούπη) που δεν γίνεται καθόλου χρήση τους λόγω παράνομης στάθμευσης.
Οι κάμερες αναμένεται να λύσουν και το πρόβλημα με την παράνομη στάθμευση, καθώς σύμφωνα με τον κ. Γιαννή υπάρχουν σημεία λεωφορειολωρίδων, παραδείγματος χάριν στην Ιπποκράτους και τη Χαριλάου Τρικούπη, που δεν γίνεται καθόλου χρήση τους λόγω παράνομης στάθμευσης.
Ο καθηγητής συμφωνεί πως οι κάμερες θα βοηθήσουν αποτελεσματικά στη γρήγορη και την ανεμπόδιστη διέλευση των λεωφορείων, ωστόσο, κατά τη γνώμη του στο μέλλον θα υπάρξει ανάγκη για σχεδίαση και υλοποίηση περισσότερων λεωφορειολωρίδων εντός αστικού ιστού, ώστε να διασφαλιστεί η προτεραιότητα των δημόσιων συγκοινωνιών στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής τους.
