Χωρίς ενεργειακά ποτά θα πρέπει να συνηθίσουν παιδιά και έφηβοι κάτω των 16 ετών στην Αγγλία, καθώς η πώλησή τους αναμένεται να απαγορευθεί με στόχο τη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας των ανηλίκων καθώς και την καταπολέμηση της παχυσαρκίας.
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας περίπου το ένα τρίτο των εφήβων ηλικίας 13 ως 16 ετών και σχεδόν το ένα τέταρτο των παιδιών ηλικίας 11 ως 12 ετών καταναλώνουν κάθε εβδομάδα ένα ή περισσότερα από αυτά τα ποτά, τα οποία συνδέονται με τις διαταραχές ύπνου, την αύξηση του άγχους, τη μείωση της συγκέντρωσης και των σχολικών αποτελεσμάτων. H ίδια απαγόρευση έχει ισχύσει από το 2024 στην Πολωνία, ενώ η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που την εφαρμόζει εδώ και 10 χρόνια είναι η Λιθουανία.
Η κατανάλωση στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η κατανάλωση ενεργειακών ποτών από ανηλίκους δεν έχει μελετηθεί επαρκώς, καθώς οι περισσότερες έρευνες έχουν στοχεύσει στην καταναλωτική σχέση των νέων με τα αναψυκτικά. Σε έρευνα ωστόσο που διενήργησε πρόσφατα το υπουργείο Υγείας, το ποσοστό των νέων που καταναλώνουν αναψυκτικά με ζάχαρη πάνω από μία φορά την εβδομάδα τοποθετήθηκε, σύμφωνα με τις απαντήσεις των γονέων του δείγματος, στο 17,5%. Ενώ η κατανάλωση ενεργειακών ποτών πάνω από μια φορά την εβδομάδα εκτιμήθηκε στο 8%.
Ο καθηγητής και κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας και Αγωγής στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Ιωάννης Μανιός, παρατηρεί ότι η συχνότερη χρήση ενεργειακών ποτών γίνεται από το γυμνάσιο μέχρι το λύκειο. Ενώ σε κάθε περίπτωση, σημειώνει, τα παιδιά στην Ελλάδα που καταναλώνουν τέτοια ροφήματα δεν είναι πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε.
Κίνδυνοι για την υγεία
-Η υψηλή περιεκτικότητα καφεΐνης μπορεί να φέρει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, όπως η καρδιαγγειακή λειτουργία, η ψυχική και γνωστική υγεία, καθώς και προβλήματα στο ήπαρ, σε κάποιες πληθυσμιακές ομάδες.
-Αυτές οι ομάδες είναι παιδιά, έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες, ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, πεπτικό έλκος καθώς και άτομα με καρδιαγγειακά προβλήματα (υπέρταση, αρρυθμίες) αλλά και ψυχιατρικές νόσους.
Στη χώρα μας η πώληση ενεργειακών ποτών και αναψυκτικών απαγορεύεται στα σχολικά κυλικεία. Εκτός αυτού όμως δεν υπάρχει κάποιο πλαίσιο απαγόρευσης προμήθειας από σούπερ μάρκετ, περίπτερα και καταστήματα εστίασης σε ανηλίκους. Κι ενώ οι έρευνες δείχνουν πως τα ενεργειακά ποτά διατίθενται στο εμπόριο για να αυξήσουν την εγρήγορση και τα επίπεδα ενέργειας, ο κ. Μανιός επισημαίνει στην «Κ» πως αυτό που δεν λέγεται αλλά είναι σημαντικό είναι πως η ενέργεια δίνεται μέσω της κατανάλωσης ζάχαρης και άρα η συγκέντρωση θερμίδων είναι αρκετά υψηλή. Απο την άλλη, η καφεΐνη ουσιαστικά φέρνει αυτή την παροδική αίσθηση εγρήγορσης.
Σαν να πίνεις καφέ με ζάχαρη
Σύμφωνα με τον καθηγητή, η καφεΐνη που έχουν τα ενεργειακά ποτά ισούται όσο ένας καφές καθώς τα περισσότερα περιέχουν 80 mg καφεΐνης, τη στιγμή που τα αναψυκτικά τύπου cola έχουν το ⅓ αυτής της ποσότητας. Η καφεΐνη είναι το πρωταρχικό συστατικό των ενεργειακών ποτών που προστίθεται για την ενίσχυση της σωματικής απόδοσης αυξάνοντας την αντοχή και τη δύναμη, βελτιώνοντας τον χρόνο αντίδρασης και καθυστερώντας την κόπωση. Ερευνες έχουν δείξει πως η υπερβολική πρόσληψή της έχει συνδεθεί με ανεπιθύμητα συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένων της υψηλής αρτηριακής πίεσης, ενώ εκτός της καφεΐνης τα εν λόγω ποτά περιέχουν σημαντικές ποσότητες ταυρίνης και χρωστικών ουσιών.
Η καφεΐνη που έχουν τα ενεργειακά ποτά ισούται όσο ένας καφές, καθώς τα περισσότερα περιέχουν 80 mg καφεΐνης, τη στιγμή που τα αναψυκτικά τύπου cola έχουν το ⅓ αυτής της ποσότητας.
Ο κ. Μανιός επισημαίνει πως μπορεί τα νούμερα να δείχνουν ότι η κατανάλωση ενεργειακών ποτών στην Ελλάδα είναι σε καλύτερο επίπεδο από ό,τι στην Κεντρική και τη Βόρεια Ευρώπη, ωστόσο υπάρχει μία σημαντική διαφορά στον τρόπο κατανάλωσης που είναι αξιοσημείωτη. «Στην Κεντρική και τη Βόρεια Ευρώπη τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας των παιδιών είναι πολύ πιο αυξημένα από ό,τι στην Ελλάδα, οπότε εκεί τα ενεργειακά ποτά συνδυάζονται με τη γυμναστική, ενώ εδώ με μία έξοδο», σημειώνει.
Στην Κεντρική και τη Βόρεια Ευρώπη τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας των παιδιών είναι πολύ πιο αυξημένα από ό,τι στην Ελλάδα, οπότε εκεί τα ενεργειακά ποτά συνδυάζονται με τη γυμναστική, ενώ εδώ με μία έξοδο.
Τα πολύ χαμηλά επίπεδα σωματικής άσκησης στην Ελλάδα σε συνδυασμό με την αύξηση κατανάλωσης ενεργειακών ποτών ανά τα χρόνια μεταφράζεται ως περισσότερες θερμίδες και ζάχαρη αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες για πρόκληση τερηδόνας, για αύξηση βάρους και κατ’ επέκταση τους κινδύνους εμφάνισης διαβήτη και καρδιαγγειακών νοσημάτων στη μετέπειτα ενήλικη ζωή.
Εθισμός στη γλυκιά γεύση
Ενα ακόμα σοβαρό πρόβλημα που δημιουργεί η υπέρμετρη κατανάλωση τέτοιων ποτών όπως και όλων των ροφημάτων με ζάχαρη ή γλυκαντικά (ενεργειακά ποτά, αναψυκτικά, συσκευασμένοι χυμοί, συσκευασμένα σμούθι, φρουτοποτά, γρανίτες, ροφήματα τσαγιού) είναι πως συνδέονται με τον κίνδυνο του εθισμού στη γλυκιά γεύση. «Οταν ένα παιδί διψάει μπορεί να ζητάει τέτοια ενεργειακά ποτά. Υπάρχουν πράγματι παιδιά που δυσκολεύονται να πιουν νερό, γιατί δεν έχει γλυκιά γεύση και έτσι προτιμούν ροφήματα με ζάχαρη ή γλυκαντικά», προσθέτει ο κ. Μανιός.
Η σύσταση κατανάλωσης νερού είναι 3-5 ποτήρια νερό την ημέρα για ηλικίες 2-8 ετών και περίπου 7-10 ποτήρια την ημέρα για τις ηλικίες 9-17 ετών (και δεν συμπεριλαμβάνεται το γάλα).
Μπορεί να φαίνεται πολύ απλή λύση, αλλά για τον ειδικό είναι υψίστης σημασίας τα παιδιά να μάθουν να πίνουν νερό, καθώς άλλωστε το 60%-70% του σωματικού μας βάρους είναι νερό, ενώ η μεγάλη βαθμού αφυδάτωση (που δεν αναπληρώνεται από τα παραπάνω ποτά) μπορεί να προκαλέσει σύγχυση, κακή διάθεση, πονοκέφαλο, έντονη κούραση. «Καλό είναι τα παιδιά να έχουν πάντα ένα παγούρι μαζί τους. Επίσης η σύσταση κατανάλωσης νερού είναι 3-5 ποτήρια νερό την ημέρα για ηλικίες 2-8 ετών και περίπου 7-10 ποτήρια την ημέρα για τις ηλικίες 9-17 ετών (και δεν συμπεριλαμβάνεται το γάλα). Στους ενήλικες συνιστώνται πάνω απο 8 ποτήρια την ημέρα», καταλήγει.
