«Eτοιμαστείτε να μπούμε σε φούρνο», έλεγαν δύο επιβάτες καθώς επιβιβάζονταν στον ΗΣΑΠ με κατεύθυνση προς Κηφισιά, προεξοφλώντας με σχετική βεβαιότητα πως η διαδρομή δεν θα είναι καθόλου ευχάριστη. «Οι μετακινήσεις είναι αφόρητες, ενώ τώρα, με τα καλοκαιρινά δρομολόγια, η αναμονή συχνά αγγίζει στις ώρες αιχμής τα 11 λεπτά», μεταφέρει στην «Κ» ο Χάρης, που παίρνει τον ηλεκτρικό από το Μοναστηράκι σχεδόν καθημερινά για να φθάσει στη δουλειά του.
Ο ΗΣΑΠ, που εδώ και δεκαετίες διασχίζει μερικές από τις πιο κεντρικές και πυκνοκατοικημένες περιοχές της πρωτεύουσας, από τα Πατήσια μέχρι την Ομόνοια και το Μοναστηράκι, περιμένει ακόμη υπομονετικά να «φθάσει» στον σταθμό του 21ου αιώνα. Υπομονετικά, γιατί έργα που θα μπορούσαν να δώσουν ανάσα στην ταλαιπωρημένη γραμμή, όπως αυτό της ανακατασκευής 14 συρμών 8ης παραλαβής, όσων κυκλοφορούν από το 1983-1985, μετρούν εδώ και καιρό καθυστερήσεις. Εκτός από αυτούς, περίπου 8 συρμοί του 2002 παραμένουν πάνω από δεκαετία παροπλισμένοι λόγω βλάβης του στατικού μετατροπέα.
Την προηγούμενη εβδομάδα πάντως, ερωτώμενος για τα ΜΜΜ στην Αθήνα που δεν έχουν κλιματισμό, ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης δεσμεύτηκε προσωπικά ότι αυτό είναι το τελευταίο καλοκαίρι που οι πολίτες θα βιώνουν αφόρητη ζέστη σε βαγόνια χωρίς κλιματισμό.
«Αν χαλάσει, αποσύρεται»
Καθημερινές βλάβες, αραιά δρομολόγια, απουσία κλιματισμού σε τέσσερις γαλλικούς συρμούς –οι οποίοι έχουν παραχωρηθεί από το μετρό και εκ κατασκευής δεν διαθέτουν σύστημα ψύξης– συνθέτουν μια δύσκολη καθημερινότητα για το επιβατικό κοινό. Αυτά, σύμφωνα και με τους επιβάτες, είναι μερικά από τα προβλήματα που στοιχειώνουν εδώ και χρόνια την ιστορική αλλά επιβαρυμένη γραμμή του ΗΣΑΠ.
«Συμβαίνουν καθημερινά περίπου 3-4 βλάβες», μεταφέρουν από τις ΣΤΑΣΥ (λειτουργούν μετρό, τραμ, ΗΣΑΠ), τις οποίες αποδίδουν στην παλαιότητα του τροχαίου υλικού. «Οταν ένας συρμός χαλάσει, αποσύρεται. Εάν δεν υπάρχει διαθέσιμος να τον αλλάξει, τότε το δρομολόγιο χάνεται», αναφέρει στην «Κ» ο Σταμάτης Γιαννόπουλος, πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων ΣΤΑΣΥ. «Το πρόβλημα της έλλειψης συρμών δεν είναι σημερινό. Πρόκειται για προβλήματα των τελευταίων 10-15 ετών, επειδή το τροχαίο υλικό είναι απαρχαιωμένο στη γραμμή 1 και από τα μνημόνια και μετά υπήρχε υποχρηματοδότηση. Επίσης, 10 χρόνια δεν γίνονταν προσλήψεις, με αποτέλεσμα να σκάσει και η βόμβα της υποστελέχωσης».
Βάρδιες και προσλήψεις
Ο ΗΣΑΠ ξαναβρέθηκε πρόσφατα στο επίκεντρο, όταν τα σωματεία, με μια αρκετά αιχμηρή ανακοίνωση, κατήγγειλαν περιστατικό λιποθυμίας ηλεκτροδηγού εξαιτίας βλάβης του κλιματισμού στις καμπίνες ηλεκτροδήγησης. «Οι ελάχιστοι συρμοί που κυκλοφορούν στο δίκτυο υπολειτουργούν και συνεπώς η εξασφάλιση βασικών συνθηκών για ασφαλή εργασία πάει περίπατο», αναφέρουν. Από την πλευρά τους οι ΣΤΑΣΥ κάνουν λόγο για περιστατικό αδιαθεσίας, επισημαίνοντας πως το τεχνικό πρόβλημα προέκυψε κατά τη διάρκεια του δρομολογίου και ενώ ο συρμός ήταν λειτουργικός. Παράλληλα η εταιρεία ανέφερε πως σε περιόδους υψηλών θερμοκρασιών προγραμματίζει επιπλέον βάρδιες τεσσάρων οδηγών, ώστε να μειώνεται ο χρόνος παραμονής στην καμπίνα. Οσον αφορά τις προσλήψεις, η γραμμή 1 μετράει περίπου 80 τεχνίτες, σε ένα σύνολο γύρω στους 720 που απασχολούνται στην εταιρεία (μετρό, τραμ, ΗΣΑΠ), ενώ δρομολογούνται προσλήψεις 104 τεχνικών για όλη την εταιρεία.
Παρά τα προβλήματα, όπως και στο μετρό, έτσι και στον ΗΣΑΠ η επιβατική κίνηση, μετά και την πανδημία, ανακάμπτει και κινείται ανοδικά. Σύμφωνα με στοιχεία για την επιβατική κίνηση, το πρώτο εξάμηνο του 2024 σημειώθηκε άνοδος 8,38% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα το 2023, με τον αριθμό να αγγίζει τους 35.072.260 επιβάτες, ενώ οριακή αύξηση 0,42% καταγράφηκε κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025 (35.219.507 επιβάτες). Συνολικά το 2024, οι επιβιβάσεις στη γραμμή 1 ήταν 69,9 εκατ., από 64,8 εκατ. Βέβαια, τα εκτελεσθέντα δρομολόγια σημειώνουν χρόνο με τον χρόνο πτώση. Από 102.442 το 2023, σε 96.455 το 2024.
Υψηλόβαθμα στελέχη των ΣΤΑΣΥ υποστηρίζουν στην «Κ» πως «κάθε χρόνο οι βλάβες αυξάνονται, όσο δεν αντικαθιστούμε τα τρένα που πρέπει να ανακατασκευαστούν. Εάν δεν έρθουν οι 14 ανακατασκευασμένοι συρμοί, δεν θα στρώσει η γραμμή 1». Μάλιστα προβλέπουν ότι τα στοιχεία του 2025 θα δείξουν επιδείνωση.
Χωρίς κλιματισμό
Ανάμεσα στους συρμούς που κυκλοφορούν στη γραμμή 1, τέσσερις είναι οι λεγόμενοι «γαλλικοί» του μετρό. Παρότι οι συγκεκριμένοι συρμοί εντάχθηκαν με σκοπό να αυξήσουν το μεταφορικό έργο για να μειωθούν οι χρονοαποστάσεις, δεν διαθέτουν κλιματισμό. Αν και, όπως υποστηρίζουν από την εταιρεία, εκτελούν δρομολόγια μόνο τις πρωινές και τις βραδινές ώρες, όσοι επιβάτες τύχει να μετακινηθούν με αυτούς αποβιβάζονται κάθιδροι. Τους χειμερινούς μήνες, τις ώρες αιχμής (7.00-10.00 και 14.30-17.30), στόχος είναι η κυκλοφορία 19 συρμών στη γραμμή 1, ωστόσο λόγω βλαβών (π.χ. πόρτες ή ηλεκτρικές βλάβες) κυκλοφορούν συνήθως κατά μέσον όρο 17.
Το πολυαναμενόμενο έργο της ανακατασκευής 14 συρμών που κυκλοφορούν στον ΗΣΑΠ από το 1982 είχε μεν αρχικά υπογραφεί από τον Δεκέμβριο του 2022, αλλά ακόμη δεν έχει αποδώσει αποτελέσματα.
Εξαιτίας των αλλεπάλληλων καθυστερήσεων, έπειτα και από την υπογραφή τροποποιημένης σύμβασης με τον Ισπανό ανάδοχο CAF, βάσει της οποίας αυξήθηκε το συμβατικό τίμημα κατά 6,2 εκατ. και μετατέθηκαν τα χρονοδιαγράμματα, οι ΣΤΑΣΥ τού επέβαλαν τρία πρόστιμα, ενώ κατά πληροφορίες επίκειται και τέταρτο.
Παραλαβή κάθε μήνα
Καθώς τα χρονοδιαγράμματα που αναφέρονται στη συγκεκριμένη σύμβαση έχουν παρέλθει, στόχος πλέον είναι η παραλαβή του πρώτου ανακατασκευασμένου συρμού τον Οκτώβριο του 2025 για δοκιμές, ώστε να τεθεί σε λειτουργία τον Φεβρουάριο του 2026. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, «από τον Φεβρουάριο του 2026 θα έρχεται κάθε μήνα ένας καινούργιος συρμός».
Οι αριθμοί
69,9 εκατ. ήταν οι επιβιβάσεις στη γραμμή 1 το 2024, από 64,8 εκατ. το 2023.
96.455 δρομολόγια εκτελέστηκαν το 2024, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός το 2023 ήταν 102.442.
14 ανακατασκευασμένοι συρμοί αναμένεται να παραδοθούν σταδιακά, αρχής γενομένης από τον Οκτώβριο του 2025.
8 συρμοί του 2002 παραμένουν πάνω από δεκαετία παροπλισμένοι.
