Ο Μιχάλης Κρόσμαν δεν χορεύει. Σχεδόν όλη η Αμοργός –ψαράδες και μη– σηκώθηκαν να χορέψουν στη γιορτή του ψαρά στα Κατάπολα το περασμένο Σάββατο, μια γιορτή – ξέσπασμα για το γεγονός ότι ευοδώθηκαν οι πολύχρονες προσπάθειες της τοπικής κοινωνίας να θεσμοθετηθούν περιοχές περιορισμού αλιείας, αλλά ο πρόεδρος του επαγγελματικού συλλόγου αλιέων Αμοργού «η Χοζοβιώτισσα» ήταν απασχολημένος με το να σερβίρει στα τραπέζια κακαβιά.
Εικόνα πιστή του προφίλ του ανθρώπου που επί μια δεκαετία και πλέον σέρνει τον χορό των διαπραγματεύσεων με τη διοίκηση για την προστασία των Αμοργιανών ψαράδων, φροντίζοντας ταυτόχρονα οι τελευταίοι να παραμένουν στοχοπροσηλωμένοι. Oπως και να το κάνουμε, είναι οι σειρήνες πολλές στις Κυκλάδες.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Δεν είναι τυχαίο ότι από το 2019, οπότε διατυπώθηκε πρώτη φορά επισήμως η πρωτοβουλία «Αμοργόραμα», η πρόταση δηλαδή να απαγορευτεί τον Απρίλιο και τον Μάιο το ψάρεμα 1,5 μίλι περιμετρικά της Αμοργού, αλλά και να καθοριστούν συγκεκριμένες περιοχές πλήρους απαγόρευσης αλιείας προκειμένου να ενισχυθούν τα ιχθυαποθέματα, δεν έχει υπάρξει αντίστοιχη πρόταση από άλλο νησί. «Μας έχουν προσεγγίσει συνάδελφοι από άλλα νησιά, ρωτώντας μας τις σκέψεις μας, τους προβληματισμούς μας, αλλά έχουν θέμα με τη συσπείρωση. Αν δεν υπάρχει συσπείρωση δεν μπορεί να γίνει τίποτα», είπε στην «Κ» ο καπετάν Μιχάλης Βεκρής, ιδιοκτήτης του «Τίμιου Σταυρού», μεγάλου καϊκιού με έδρα την Αιγιάλη.
Η μεγαλύτερη νίκη
Πράγματι, η μεγαλύτερη νίκη στην Αμοργό ήταν αυτή, ότι και τα 40 μέλη του συλλόγου στήριξαν την ιδέα, όσο «τρελή» κι αν τους ακούστηκε στην αρχή. Ακόμη και ο ιδιοκτήτης της μοναδικής μηχανότρατας της Αμοργού έγινε αρωγός των παράκτιων αλιέων. Οι ψαράδες είναι οι πρώτοι που είδαν την αλλαγή στη θάλασσα. «Για πολλά χρόνια νομίζαμε ότι τα ψάρια δεν θα τελειώσουν ποτέ», είπε στην ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή στα Κατάπολα με τίτλο «Περιοχές περιορισμού αλιείας Αμοργού: η επόμενη μέρα για το νησί μας» ο κ. Κρόσμαν. «Κάπου στο 2010, όμως, είδαμε δραματική αλλαγή». Και ο κ. Βεκρής λέει ότι αν κάποιος του έλεγε πριν από είκοσι χρόνια να «αποκλειστούν» περιοχές στο ψάρεμα, θα τον έλεγε τρελό. «Ομως σήμερα δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Δεν υπάρχουν ψάρια. Σε σχέση με είκοσι χρόνια πριν, η μείωση είναι στο 90%». (Πιο πιθανό είναι, εν ολίγοις, να υπάρχει το τέρας του Λοχ Νες, από «ντόπιο ψάρι» στις ταβέρνες των Κυκλάδων το καλοκαίρι.)
«Το πιο σημαντικό ήταν ότι η προσπάθεια ξεκίνησε από τα κάτω», τόνισε στην ομιλία του και ο Βαγγέλης Παράβας, σύμβουλος της πρωτοβουλίας και επιστημονικός συνεργάτης του Cyclades Preservation Fund (CPF), ιδρύματος που από την πρώτη στιγμή στήριξε την προσπάθεια μαζί με τον Δήμο Αμοργού, το Blue Marine Foundation (BMF) και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ). «Για πολλά χρόνια εργαζόμουν για την προστασία της μεσογειακής φώκιας και τότε είχαμε πάντα αντίδραση από τους ψαράδες που διαμαρτύρονταν για τις ζημιές στα δίχτυα. Είναι σημαντικό να προχωράμε μαζί και να λύνουμε τα προβλήματα μαζί. Οι άμεσα εμπλεκόμενοι, οι χρήστες της θάλασσας, πρέπει να συνδιαμορφώνουν τα μέτρα προστασίας της θαλάσσιας ζωής». Οπως είπε, το όφελος θα διαχυθεί σε όλη την κοινωνία της Αμοργού. «Οι επισκέπτες της Αμοργού έρχονται και για τις ζωντανές θάλασσες».
Σε πέντε χρόνια τα αποτελέσματα θα αξιολογηθούν και εάν είναι θετικά θα εφαρμοστούν μέτρα και σε άλλες περιοχές, σύμφωνα με τη γενική διευθύντρια Αλιείας δρα Αλκηστι Παρπούρα.
Η επιμονή του συλλόγου των Αμοργιανών αλιέων έκαμψε και τις ενστάσεις και τους φόβους της διοίκησης. Από τότε που πήγαιναν στα υπουργεία και τους «έσκιζαν τα χαρτιά», όπως θυμούνται οι αλιείς, το «Αμοργόραμα» έφτασε να αναφερθεί στην παρέμβαση του πρωθυπουργού στο πλαίσιο της 3ης Διάσκεψης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς στη Νίκαια της Γαλλίας, στις 9 Ιουνίου. Ηδη, από τον Απρίλιο του 2024 ο σύλλογος Αλιέων, αλλά και όλοι οι εταίροι της πρωτοβουλίας «Αμοργόραμα» είχαν υποδεχθεί με ικανοποίηση την επίσημη ανακοίνωση – δέσμευση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για τη θεσμοθέτηση των προτεινόμενων περιοχών περιορισμού αλιείας πέριξ της Αμοργού.
Τους μήνες Σεπτέμβριο έως και Νοέμβριο 2024 ακολούθησαν συζητήσεις των εταίρων της πρωτοβουλίας «Αμοργόραμα» με τη Γενική Διεύθυνση Αλιείας σχετικά με τα μέτρα και τις ρυθμίσεις που θα περιλαμβάνονται στο σχετικό προεδρικό διάταγμα. Τον Δεκέμβριο του 2024 το προσχέδιο του προεδρικού διατάγματος έλαβε θετική εισήγηση και γνωμοδότηση από το συμβούλιο Αλιείας του ΥΠΑΑΤ, οπότε και τον Φεβρουάριο του 2025 κατατέθηκε από το αρμόδιο ΥΠΑΑΤ στο Συμβούλιο της Επικρατείας προς γνωμοδότηση. Από μέρα σε μέρα αναμένεται η δημοσίευσή του στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης.
Τι θα γίνει
Τι θα σημαίνει αυτό; Για τουλάχιστον πέντε χρόνια θα απαγορευτεί η αλιεία, επαγγελματική και ερασιτεχνική, σε Κατάπολα, Νικουριά και Γραμβούσα, ύστερα από πρόταση των αλιέων, που συνοδεύτηκε από μελέτη του επίκουρου καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου δρ Στέφανου Καλογήρου, ενώ θα υπάρξει παύση της αλιείας κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο, τους πιο σημαντικούς μήνες για την αναπαραγωγή των ψαριών 1,5 μίλι περιμετρικά της Αμοργού.
Οι αλιείς τους δύο αυτούς μήνες θα εργάζονται για τον καθαρισμό των ακτών που δεν είναι εύκολα προσβάσιμες από την ξηρά. Την ίδια στιγμή, οι αλιείς αντικαθιστούν σταδιακά τα εργαλεία τους με πιο φιλικά για το θαλάσσιο περιβάλλον, όπως η χρήση μεγαλύτερου μεγέθους διχτυών και αγκιστριών, για την αποφυγή σύλληψης νεαρών ψαριών. Σε πέντε χρόνια τα αποτελέσματα θα αξιολογηθούν και εάν είναι θετικά θα εφαρμοστούν και σε άλλες περιοχές, σύμφωνα με τη γενική διευθύντρια Αλιείας δρα Αλκηστι Παρπούρα. «Για να μη θεσμοθετηθεί άλλο ένα paper park και να δούμε θετικά αποτελέσματα θα χρειαστεί οι περιοχές να παραμείνουν όντως κλειστές και αυτό σημαίνει αποτελεσματική φύλαξη από το λιμεναρχείο, που αποτελεί άλλωστε και πάγιο αίτημα των ψαράδων από την πρώτη στιγμή. Εμείς, ως περιβαλλοντικά ιδρύματα, μαζί με το CPF, θα είμαστε παρόντες να στηρίξουμε με όλους τους τρόπους ώστε να υλοποιηθεί ένα ολιστικό και συμμετοχικό σχέδιο διαχείρισης των περιοχών στην Αμοργό», συμπληρώνει η Αντζελα Λάζου, υπεύθυνη θαλασσίων προγραμμάτων του BMF στην Ελλάδα.
