Με επίκεντρο τέσσερις βασικούς άξονες, από την αυστηροποίηση και την κατηγοριοποίηση των παραβάσεων του γενικού κανονισμού κίνησης έως και τη λειτουργία του νέου φορέα Σιδηρόδρομοι Ελλάδος με ρυθμούς «ιδιωτικού» τομέα, δηλαδή με μεγαλύτερη ευελιξία, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το νέο νομοσχέδιο για τον σιδηρόδρομο (μέχρι τις 26/6). Στο επίκεντρο, βρίσκονται επίσης η εκπαίδευση – αξιολόγηση του προσωπικού, η ευελιξία και η ταχύτητα στις προσλήψεις (ΡΑΣ, ΕΟΔΑΣΑΑΜ) αλλά και νέες δομές ασφαλείας του σιδηροδρόμου, με την επαναφορά από 1ης Σεπτεμβρίου 2025 του προϊσταμένου αμαξοστοιχίας, την εγκατάσταση καμερών, αλλά και τη λειτουργία του πολυσυζητημένου συστήματος ακριβούς γεωεντοπισμού των αμαξοστοιχιών. «Είναι θετικό βήμα η στελέχωση με τον προϊστάμενο αμαξοστοιχίας που έχει εμπειρία δέκα χρόνων ως μηχανοδηγός. Ωστόσο, προβληματιζόμαστε για την εγκατάσταση καμερών στους θαλάμους μηχανοδήγησης», μετέφεραν μηχανοδηγοί στη «Κ», μια πρώτη αντίδραση καθώς αποκωδικοποιούν πτυχές του νομοσχεδίου.
Μεγαλύτερη ευελιξία
Προς έναν περισσότερο ευέλικτο ΟΣΕ τόσο ως προς τις προσλήψεις στελεχών –ακόμη και από την αγορά– όσο και ως προς την ανάθεση έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, κινείται το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο παρέχει τη δυνατότητα στον νέο φορέα Σιδηρόδρομοι Ελλάδος (που ενσωματώνει τον ΟΣΕ, την ΕΡΓΟΣΕ και τη ΓΑΙΑΟΣΕ κατά το τμήμα που αφορά το τροχαίο υλικό), σε συμμόρφωση με την ενωσιακή νομοθεσία, να βγει από τον στενό κλοιό του δημόσιου τομέα και να προσφύγει υπό προϋποθέσεις σε fast track διαγωνιστικές διαδικασίες, όπως σε περιπτώσεις κατεπείγουσας ανάγκης για την άμεση αποκατάσταση και τον εκσυγχρονισμό του δικτύου. Παράλληλα, για τον νέο φορέα (που θα μπορεί να χρησιμοποιεί την επωνυμία ΟΣΕ) προβλέπονται προσλήψεις αορίστου χρόνου για προσωπικό που εκτελεί κρίσιμα καθήκοντα (σταθμάρχες, κλειδούχοι, τεχνίτες ηλεκτρολόγοι κ.λπ.), αλλά και ορισμένου χρόνου (8 μήνες) για την κάλυψη πρόσκαιρων, παροδικών ή εποχικών αναγκών. Παρέχεται επίσης η δυνατότητα να γίνεται η στελέχωση του οργανισμού με απολαβές που ξεφεύγουν από το ενιαίο μισθολόγιο.
Πύργος ελέγχου και κάμερες
Το νομοσχέδιο δίνει το πράσινο φως σε μία σειρά νέων δομών με έμφαση στην ίδρυση του 24ωρου Ενιαίου Κέντρου Εποπτείας, που θα λειτουργεί ως «πύργος ελέγχου», με σκοπό να παρακολουθεί την κίνηση των αμαξοστοιχιών, να δίνει άμεσα εντολές ακινητοποίησης στις κινούμενες αμαξοστοιχίες σε περίπτωση ανάγκης, να παρακολουθεί την ορθή λειτουργία της υποδομής και των συστημάτων (ισόπεδες διαβάσεις, σήραγγες) κ.λπ. Το Κέντρο θα απαρτίζεται από στελέχη του ΟΣΕ, στέλεχος της ΕΛ.ΑΣ., του Πυροσβεστικού Σώματος και κάθε σιδηροδρομικής επιχείρησης. Παράλληλα, προβλέπεται η δημιουργία της εφαρμογής railway.gov.gr, στην οποία εντάσσονται το ψηφιακό μητρώο σιδηροδρομικών δεδομένων, αλλά και το σύστημα ακριβούς γεωεντοπισμού αμαξοστοιχιών, μέσω του οποίου συλλέγονται δεδομένα για τη θέση των αμαξοστοιχιών σε όλο το δίκτυο (πλην των σηράγγων) σε χρόνο που δεν θα ξεπερνάει τα 10 δευτερόλεπτα. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, το εν λόγω σύστημα πρέπει να εγκατασταθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025 και δεν υποκαθιστά τη λειτουργία του ETCS. Το ETCS, όπως και η σηματοδότηση-τηλεδιοίκηση, ακόμη δεν λειτουργούν πλήρως στο βασικό άξονα Αθήνας – Θεσσαλονίκης, καθώς εκκρεμεί η ολοκλήρωση των έργων αποκατάστασης από τις πλημμύρες του «Daniel», όπως και η δημοπράτηση του διαγωνισμού αποκατάστασης του σιδηροδρομικού σταθμού Δομοκού. Πάντως, με βάση τα δεδομένα του συστήματος γεωεντοπισμού, που θα ενημερώνουν και για καθυστερήσεις δρομολογίων, θα πραγματοποιείται και η εκκαθάριση της αποζημίωσης προς τη Hellenic Train.
Επίσης, προβλέπεται, η ψηφιακή καταγραφή εντολών και παραβάσεων καθώς και η εγκατάσταση καμερών σε σταθμαρχεία, κέντρα ελέγχου κυκλοφορίας, κέντρα ελέγχου σηράγγων, στους θαλάμους τοπικού χειρισμού αλλά και στις καμπίνες μηχανοδήγησης. Ολα τα δεδομένα θα διατηρούνται για τουλάχιστον τρία έτη, ενώ σε περίπτωση ατυχήματος, για δέκα έτη. Παράλληλα, για την καταγραφή δεδομένων κατά την κίνηση της αμαξοστοιχίας προβλέπονται κάμερες στο πρόσθιο μέρος κάθε αμαξοστοιχίας. Εν τω μεταξύ, επανέρχεται ο προϊστάμενος αμαξοστοιχίας, που θα διαθέτει τουλάχιστον δεκαετή εμπειρία μηχανοδηγού, συγκροτείται ειδική μονάδα επιθεωρητών στη ΡΑΣ για τον έλεγχο της τήρησης της σιδηροδρομικής νομοθεσίας, καθώς και επιτροπή κατάρτισης ενιαίου σχεδίου αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης και διαχείρισης σιδηροδρομικών ατυχημάτων.
Αξιολόγηση, παραβάσεις
Το νέο θεσμικό πλαίσιο φαίνεται πως έχει αντλήσει έμπνευση και από τον νέο ΚΟΚ, που ψηφίστηκε αυτή την εβδομάδα στη Βουλή, αφού προβλέπει την αυστηροποίηση του κυρωτικού πλαισίου για παραβάσεις του γενικού κανονισμού κίνησης οι οποίες, ενόψει και της αναθεώρησής του, κατηγοριοποιούνται σε υψηλής, μεσαίας ή χαμηλής επικινδυνότητας. Μάλιστα, σε περιπτώσεις παραβάσεων υψηλής επικινδυνότητας ή επανειλημμένων παραβάσεων μεσαίας επικινδυνότητας, οι κυρώσεις μπορεί να οδηγήσουν μέχρι και σε ανάκληση της άδειας λειτουργίας των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων ή και του πιστοποιητικού των μηχανοδηγών. Για τους εργαζομένους των επιχειρήσεων αλλά και του νέου ΟΣΕ που εκτελούν κρίσιμα καθήκοντα οι κυρώσεις μπορούν να επισύρουν μέχρι και την απομάκρυνση και απαγόρευση τοποθέτησης σε κάθε θέση με κρίσιμα καθήκοντα ασφαλείας. Πυρήνας του νέου νομοσχεδίου είναι η εκπαίδευση και η αξιολόγηση του προσωπικού, μεταξύ άλλων, με ψυχομετρικά τεστ, δοκιμασίες προσομοίωση, αλλά και εξετάσεις ορθοφωνίας, ενώ προβλέπεται συνεργασία με τις ένοπλες δυνάμεις για την αξιολόγηση του προσωπικού που εκτελεί κρίσιμα καθήκοντα ασφαλείας (π.χ. σταθμάρχες, μηχανοδηγοί). Θυμίζουμε άλλωστε, πως ακόμη και το τελευταίο διάστημα είχαν καταγραφεί συμβάντα στον σιδηρόδρομο λόγω ανθρώπινων λαθών από την πλευρά του προσωπικού. Η άρνηση από το προσωπικό του ΟΣΕ ή των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων να συμμετάσχουν στις δοκιμασίες αξιολόγησης καταλληλότητας συνιστά «σπουδαίο λόγο καταγγελίας της σύμβασης εργασίας».
Ενίσχυση ΡΑΣ και ΕΟΔΑΣΑΑΜ
Το νέο θεσμικό πλαίσιο προβλέπει την ενίσχυση της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων αλλά και του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ). Βέβαια, μεγάλο ζήτημα εδώ είναι η εξεύρεση κατάλληλου δυναμικού που θα στελεχώσει τους δύο φορείς. Ετσι, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, προβλέπεται επιτάχυνση των προσλήψεων κατά παρέκκλιση του ετήσιου προγραμματισμού ανθρώπινου δυναμικού στον δημόσιο τομέα και χρονικό όριο δέκα ημερών για τον έλεγχο της προκήρυξης από τον ΑΣΕΠ, ενώ προβλέπονται και αποσπάσεις προσωπικού στον δημόσιο τομέα, τόσο για τις θέσεις διερευνητών του ΕΟΔΑΣΑΑΜ όσο και για θέσεις προσωπικού της ΡΑΣ. Επίσης, επέρχεται νέα οργανωτική δομή στον ΕΟΔΑΣΑΑΜ και συστήνεται αυτοτελής μονάδα μελετών και διερεύνησης σιδηροδρομικών ατυχημάτων. Τέλος, επειδή στο σιδηρόδρομο «όλοι χρωστούν σε όλους», ρυθμίζεται η αποπληρωμή οφειλών προς τη Hellenic Train από επιδοτούμενα δρομολόγια, όπως απορρέουν από τη σύμβαση με το ελληνικό Δημόσιο, για τα έτη 2024 και 2025 εις βάρος πιστώσεων του τακτικού προϋπολογισμού των ετών 2025 και 2026 του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
