Ηταν 2023 όταν η είδηση για την παροχή βοηθημάτων σε νέους που θέλουν να γίνουν γονείς στον Δήμο Αγράφων απασχολούσε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Η δημοτική αρχή τότε είχε μιλήσει και στην «Κ» τονίζοντας πως η παροχή 3.000 ευρώ «δεν θα λύσει το δημογραφικό, ωστόσο γνωρίζοντας τα προβλήματα που υπάρχουν στα Αγραφα, λάβαμε εξειδικευμένα μέτρα για να βοηθήσουμε τους συντοπίτες μας».
Σημειώνεται πως η παροχή βοήθειας είχε ήδη ξεκινήσει το 2022 όπου δύο νέες οικογένειες είχαν λάβει από 1.500 ευρώ. Ετσι τον επόμενο χρόνο το δημοτικό συμβούλιο και η οικονομική επιτροπή του δήμου αποφάσισαν να αυξήσουν το ποσό, το οποίο και περιλήφθηκε στον οικονομικό της προϋπολογισμό. Το βοήθημα θα δινόταν συνολικά σε 10 επιπλέον οικογένειες σε έναν τόπο περίπου 6.000 κατοίκων.
Οι οικογένειες δεν θα λάβουν τελικά το βοήθημα για το οποίο είχαν ενημερωθεί, είχαν δώσει τα απαραίτητα έγγραφα και είχαν υπολογίσει στον δικό τους προϋπολογισμό
Ερχόμενοι στο σήμερα στα Αγραφα έχουν γεννηθεί τέσσερα παιδιά και ακόμη έξι οικογένειες περιμένουν με ανυπομονησία το νέο τους μέλος. Ωστόσο καμία από αυτές δεν αναμένεται να λάβει τελικά το βοήθημα για το οποίο είχαν ενημερωθεί, είχαν δώσει τα απαραίτητα έγγραφα και είχαν υπολογίσει στον δικό τους προϋπολογισμό.
«Οταν το ποσό που δίναμε ήταν 1.500 ευρώ δεν υπήρξε κάποια απόρριψη της απόφασης. Οταν θελήσαμε να το αυξήσουμε στις 3.000 ευρώ περάσαμε από την οικονομική επιτροπή, από το οικονομικό συμβούλιο και από την αποκεντρωμένη διοίκηση και το πρόβλημα δημιουργήθηκε από το Ελεγκτικό Συνέδριο καθώς μας είπε ότι είμαστε παράνομοι», τονίζει ο δήμαρχος Αγράφων Αλέξης Καρδαμπίκης στην «Κ».
Μπέρδεμα
Το παράδειγμα των Αγράφων δεν είναι το μοναδικό στην Ελλάδα. Αν είσαι κάτοικος στο Δοξάτο Δράμας και θέλεις να γίνεις για πρώτη φορά γονέας, δεν μπορείς να λάβεις βοήθημα από τον δήμο. Αντιθέτως αν είσαι νέος γονιός στον Δήμο Ακτίου-Βόνιτσας τότε μπορείς να λάβεις βοήθημα 1.100 ευρώ. Βοήθημα νεογέννητου τέκνου δεν δικαιούσαι αν είσαι κάτοικος στον Δήμο Αποκορώνου Κρήτης, αλλά όπως όλα δείχνουν θα δικαιούσαι στην Κάσο.
Ολες οι παραπάνω περιπτώσεις έχουν ένα κοινό. Αφορούν αποκεντρωμένους δήμους της χώρας που βιώνουν εντονότερα το δημογραφικό πρόβλημα από τις μεγαλουπόλεις. Αυτό που δεν έχουν κοινό όμως είναι η δυνατότητα να προσφέρουν στους δημότες τους οικονομική στήριξη, σε μια προσπάθεια να «καταπολεμήσουν» την υπογεννητικοτητα στον τόπο τους.
Αν είσαι κάτοικος στο Δοξάτο Δράμας και θέλεις να γίνεις για πρώτη φορά γονέας, δεν μπορείς να λάβεις βοήθημα από τον δήμο. Αντιθέτως αν είσαι νέος γονιός στον Δήμο Ακτίου-Βόνιτσας τότε μπορείς να λάβεις βοήθημα 1.100 ευρώ
Τι ορίζει ο νόμος
H απευθείας χορήγηση τέτοιων βοηθημάτων από τους ΟΤΑ δεν προβλέπεται, καθώς σε θέματα που αφορούν την ενίσχυση της οικογένειας και την άσκηση δημογραφικής πολιτικής, αυτόν τον ρόλο επιτελεί το κεντρικό κράτος. Ωστόσο αρκετοί δήμοι έχουν προσπαθήσει να δώσουν χρηματικά βοηθήματα, στηριζόμενοι στο άρθρο 202, παρ. 4 του Ν. 3463/2006 σύμφωνα με το οποίο ένας δήμος δύναται να βοηθήσει μία οικογένεια οικονομικά με νόμιμο τρόπο, εφόσον πρωτίστως υπάρχει οικονομική ανάγκη.
Ο εκάστοτε δήμος πρέπει να υποβάλει αίτημα στην αρμόδια αποκεντρωμένη διοίκηση, η οποία θα το εγκρίνει ή όχι ανάλογα με την αιτιολόγηση του δήμου αλλά και την ερμηνεία του νόμου από αυτήν, όπως εξήγησε στην «Κ» αρμόδια πηγή. Απο την άλλη στόχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι να ελέγχει τις δαπάνες του δήμου, ώστε να εξασφαλίζεται η νομιμότητα.
Αντικρουόμενες αποφάσεις
Εξηγώντας γιατί παρόμοια αιτήματα απορρίπτονται στον έναν δήμο και εγκρίνονται στον άλλον, εξειδικευμένος δικηγόρος σε νομικά θέματα των ΟΤΑ σημειώνει στην «Κ» πως οι περιπτώσεις που σχετίζονται με την παροχή βοηθημάτων σε δημότες είναι σύνηθες να «κολλάνε» στις αξιολογήσεις των ελεγκτικών μηχανισμών.
Οπως υποστηρίζει, στη χώρα υπάρχουν μόνο επτά αποκεντρωμένες διοικήσεις αλλά πληθώρα περιπτώσεων για τις οποίες εκδίδονται αντικρουόμενες αποφάσεις, εγκριτικές ή απορριπτικές, για το ίδιο θέμα και μάλιστα σε μία αίτηση που οι δήμοι επικαλούνται ακριβώς την ίδια διάταξη.
Σύμφωνα με τον δικηγόρο, το συγκεκριμένο μπέρδεμα δεν προέρχεται μόνο από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις αλλά από το Ελεγκτικό Συνέδριο, καθώς ένας επίτροπος του ελεγκτικού συνεδρίου μπορεί να απορρίψει τη μονιμότητα μίας δαπάνης στον έναν νομό, ενώ ένας άλλος επίτροπος να εγκρίνει την ίδια δαπάνη με τα ίδια χαρακτηριστικά.
«Οι δήμοι ζητούν να υπάρχει μία ενιαία αντιμετώπιση υποτύπων οδηγιών από την πλευρά και του υπουργείου Εσωτερικών και άλλων αρχών προς τις υπηρεσίες που ασκούν την εποπτεία των δήμων, ώστε να μη δημιουργούνται δύο ταχύτητες. Πρακτικά κάτι τέτοιο δεν είναι δύσκολο να συμβεί», συμπληρώνει.
Απο την πλευρά της η δικηγόρος Ελισάβετ Κυριακίδου αναφέρει στην «Κ» πως στο Άρθρο 202 νόμου 3463/2006 (Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων) δεν έχουν οριστεί συγκεκριμένες προϋποθέσεις υπό τη συνδρομή των οποίων επιτρέπεται στους Δημους (ΟΤΑ) να χορηγούν τα σχετικά επιδόματα στους δημότες τους, με αποτέλεσμα σε μεγάλο βαθμό η χορήγησή βοηθημάτων να εναπόκειται στην διακριτική εξουσία αυτών.
«Κατά τον έλεγχο από τα ελεγκτικά όργανα συμβαίνει συχνά να απορρίπτεται η σχετική δαπάνη με συνέπεια οι Δήμοι να πρέπει να καταφύγουν στα Δικαστήρια εφόσον επιθυμούν να ανατρέψουν την απόφαση του Επιτρόπου», επαναλαμβάνει.
Προσφυγές
Ο Δήμος Δοξάτου είναι ακόμα ένας δήμος που είδε πρόσφατα την απόφασή του για βοήθεια 1.000 ευρώ σε νέους γονείς με εισοδηματικά κριτήρια έως 16.000 ευρώ να ακυρώνεται από την αποκεντρωμένη διοίκηση με αποτέλεσμα τώρα να σκοπεύει να προσφύγει στην επιτροπή του άρθρου 152 προκειμένου να ακυρώσει την απόφαση.
«Πριν ξεκινήσουμε με τα διαδικαστικά, είχαμε βρει και άλλες περιπτώσεις δήμων που διέθεσαν τέτοιο βοήθημα πάλι με εισοδηματικά κριτήρια στους κατοίκους τους και γι’ αυτό μετά την ακύρωση, αποφασίσαμε να προφύγουμε κατά της απόφασης», σημειώνει στην «Κ» ο δήμαρχος Δοξάτου, Γιώργος Βογιατζής.
«Η αιτιολογία που πήραμε ήταν πως οι επιχορηγήσεις αυτές δίνονται κεντρικά από το κράτος και δεν είναι στον σκοπό των δήμων, το οποίο δεν ισχύει αν πάρουμε παράδειγμα άλλους δήμους», συμπλήρωσε. Ο ίδιος τόνισε ότι ο Δήμος Δοξάτου έχει αρκετές οικογένειες με χαμηλό εισόδημα, τη στιγμή που οι γεννήσεις έχουν μειωθεί κατά 35% από το 2020.
Ο Δήμος Νοτίου Πηλίου είδε και αυτός πολλές φορές το αίτημά του για χορήγησή 3.000 ευρώ σε τρίτεκνους να ακυρώνεται από την αποκεντρωμένη διοίκηση. Χρειάστηκε η προσθήκη της αιτιολογίας «Ο Δήμος Νοτίου Πηλίου επλήγη ανεπανόρθωτα από την πλημμύρα Ντάνιελ» προκειμένου να γίνει δεκτό το εν λόγω βοήθημα.
Το επίδομα εκεί θα ισχύσει αναδρομικά σε τρίτεκνους από τον Ιανουάριο του 2024, ενώ στον εν λόγω δήμο από το 2011 μέχρι σήμερα έχει σημειωθεί μείωση πληθυσμού της τάξης του 18%, καθώς από 10.200 κατοίκους που είχαν απογραφεί τότε, τώρα φτάνουν τους 8.300.
Οι «τυχεροί» δήμοι
Απο τους «τυχερούς» δήμους, όπου οι κάτοικοι θα λάβουν βοήθημα 1.100 ευρώ για κάθε νέο παιδί που γεννιέται, είναι ο Δήμος Ακτίου Βόνιτσας. Εκεί ήδη έχουν ξεκινήσει οι αιτήσεις από τους πολίτες και η υποβολή δικαιολογητικών. «Πέρσι είχαμε 135 γεννήσεις, ωστόσο επίδομα θα λάβουν όσοι πληρούν τα κριτήρια», σημείωσε στην «Κ» ο δήμαρχος Αθανάσιος Κασόλας.
Ο Δήμος Κάσου αναμένεται να δώσει κι αυτός ένα μικρό κίνητρο στους μόνιμους κατοίκους που θέλουν να γίνουν γονείς, προσφέροντάς τους βοήθημα 1.500 ευρώ. Οπως ανέφερε ο δήμαρχος της Κάσου, Μιχάλης Ερωτόκριτος, η ενημέρωση που έχουν μέχρι στιγμής από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς είνα πως το αίτημά τους θα γίνει δεκτό.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο δήμος στην «Κ», τα οκτώ τελευταία χρόνια στο νησί σημειώθηκαν μόλις 39 γεννήσεις, ενώ απεβίωσαν 98 άτομα. Οι μαθητές στο νησί φτάνουν τους 130 μαζί με τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας.
ΥΠΕΣ: «Δεν έχουμε λάβει αίτημα από την ΚΕΔΕ»
Το θέμα των έκτακτων βοηθημάτων έχει προκαλέσει ήδη τη δυσαρέσκεια όλων των δήμων που είδαν την πρότασή τους να απορρίπτεται αλλά και της ΚΕΔΕ που θέλει μία λύση σε προβλήματα ερμηνειών των υφιστάμενων διατάξεων. «Είναι απορίας άξιο πώς γίνεται από αποκεντρωμένη σε αποκεντρωμένη να υπάρχουν για τα ίδια θέματα διαφορετικές αποφάσεις», δηλώνουν στην «Κ» οι δήμαρχοι.
Επιπλέον, από το περασμένο έτος, πέντε δήμοι έχουν ζητήσει ξεχωριστά τη θεσμοθέτηση επιδόματος γέννησης, από τους δήμους, με επιστολή τους στους υπουργούς Εσωτερικών Θ. Λιβάνιο και την πρώην υπουργό Οικογένειας & Κοινωνικής Συνοχής, Σοφία Ζαχαράκη. Πρόκειται για τους δημάρχους Καλλιθέας, Αγράφων, Ηρακλείου Αττικής, Νοτίου Πηλίου και Κορίνθου.
Πηγές του ΥΠΕΣ μετέφεραν στην «Κ» πως το υπουργείο δεν έχει λάβει κάποιο επίσημο αίτημα από την ΚΕΔΕ με αποτέλεσμα να μην έχει εξετάσει το θέμα.
Επιχορηγήσεις και βοηθήματα από ΟΤΑ
