Η Σοφία βλέπει πολύ συχνά παρατημένα ηλεκτρικά πατίνια καταμεσής του πεζοδρομίου στην Ελευθερίου Βενιζέλου στη Νέα Σμύρνη. Από φιλότιμο, τα βάζει εκείνη στην άκρη για να διευκολύνει τα εμποδιζόμενα άτομα. Η Ειρήνη πρόσφατα, ενώ αποβιβαζόταν από το Α2 στην Πανεπιστημίου, για δευτερόλεπτο δεν συγκρούστηκε με πατίνι που περνούσε ξυστά ανάμεσα στο πεζοδρόμιο και στο λεωφορείο. Η Ναταλία έχει μάθει να αποφεύγει τα πατίνια στα Εξάρχεια – το ίδιο και ο σκύλος της. Η υπογράφουσα (Λ.Γ.) όχι τόσο καλά. Πρόσφατα στα Χανιά ένα πατίνι με εκσφενδόνισε πεζή στην αντίθετη λωρίδα κυκλοφορίας.
Στο πατίνι επέβαιναν δύο νέα παιδιά από την περιοχή, που προσπερνούσαν από δεξιά τα σταματημένα στην κίνηση αυτοκίνητα, χωρίς φυσικά να φορούν κράνος. Ούτε εγώ (τότε) αλλά ούτε και οι ίδιοι οι χρήστες του πατινιού γνώριζαν ότι είχαν ήδη υποπέσει σε τρεις-τέσσερις παραβάσεις. Απαγορεύεται ο δεύτερος αναβάτης, απαγορεύεται η προσπέραση από δεξιά (ναι, και τα πατίνια οφείλουν να τηρούν τον ΚΟΚ), ενώ επιβάλλεται η χρήση κράνους. Αγνωστο είναι εάν η ταχύτητα ξεπερνούσε τα 25 χλμ./ώρα, που είναι το όριο που επιβάλλει ο νόμος (σύμφωνα με τον ν. 4784/2021 για τη μικροκινητικότητα και τα Ελαφρά Προσωπικά Ηλεκτροκίνητα Οχήματα – ΕΠΗΟ, αν το πατίνι ξεπερνάει τα 25 χλμ./ώρα, θεωρείται μοτοποδήλατο και απαιτεί άδεια κυκλοφορίας, πινακίδα, ασφάλιση κ.λπ. Στην αγορά κυκλοφορούν και τέτοια πατίνια). Τα ηλεκτρικά πατίνια επιτρέπεται, πάντως, να κυκλοφορούν σε δρόμους με ανώτατο όριο ταχύτητας 50 χλμ./ώρα. Ακόμη και η μείωση του ορίου στα 30 χλμ. που επιφέρει ο νέος ΚΟΚ στις κατοικημένες περιοχές δεν αλλάζει το καθεστώς για τα πατίνια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια των αναβατών.
Τα πρόστιμα θα ήταν το λιγότερο. Σε σύγκρουση μηχανοκίνητου με πεζό με ταχύτητα 50 χλμ./ώρα, οι πιθανότητες θανάτου μπορεί να φτάνουν το 70%-80%. «Ο χρήστης πατινιού είναι στην ουσία πεζός», τονίζει ο Γιώργος Κουβίδης, πρόεδρος του Συλλόγου SOS Τροχαία Εγκλήματα. «Είναι απίστευτο ότι επιτρέπεται ένας πεζός να κινείται μες στην κυκλοφορία. Να σημειώσουμε επίσης ότι τα ΕΠΗΟ είναι η μοναδική κατηγορία οχημάτων που δεν οφείλουν να έχουν καθρέπτη, ενώ επιτρέπεται οι χρήστες να μιλούν στο τηλέφωνο αν αυτό είναι τοποθετημένο σε ειδική θέση για ανοικτή ακρόαση!».
Αφόρητη κατάσταση
«Κάθε μέρα στην εφημερία έχουμε τραυματισμένα παιδιά», έγραφε τον Ιούλιο στο Facebook ο Κώστας Μπαργιώτας, διευθυντής της Ορθοπεδικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας. «Στον δρόμο, η κατάσταση με τα δίκυκλα είναι πλέον αφόρητη, τόσο με τα ποδήλατα όσο και με τα πατίνια. Oλοι οδηγούν αντίθετα στο ρεύμα, ελίσσονται ανάμεσα στα αυτοκίνητα (με αντίθετη φορά εννοείται), πετάγονται από το πουθενά. Το μόνο που είναι μεγαλύτερο από την αναρχία στον δρόμο είναι η αδιαφορία των αρχών». Εκείνες τις μέρες στη Λάρισα, ένα 13χρονο αγόρι που επέβαινε με φίλο του σε πατίνι παρασύρθηκε από ΙΧ.
Στην Ελλάδα δεν τηρείται αρχείο των ατυχημάτων με τέτοιου είδους οχήματα. Σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC), του Νοεμβρίου του 2024, στην Ε.Ε.-15, ο αριθμός των χρηστών μικροκινητικότητας που τραυματίστηκαν σοβαρά αυξήθηκε από 3.799 το 2021 σε 5.377 το 2022. Σε στοιχεία από 22 χώρες (όχι από την Ελλάδα) βρέθηκε ότι οι θάνατοι που προέκυψαν από σύγκρουση με ηλεκτρικό πατίνι έφτασαν τους 119 το 2022. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, μια μελέτη στη Γαλλία έδειξε ότι τα θύματα ηλεκτρικών πατινιών είναι πιο πιθανό να έχουν πολλαπλούς τραυματισμούς από τα θύματα ποδηλάτων (64% έναντι 58%) και έχουν υψηλότερο μέσο αριθμό τραυματισμών ανά θύμα (2,2 έναντι 2,0). Σε σύγκριση με τους ποδηλάτες, τα θύματα ηλεκτρικών πατινιών ήταν πιο πιθανό να έχουν μέτριους τραυματισμούς στο κεφάλι (23% έναντι 16%) ή σοβαρούς τραυματισμούς στο κεφάλι (2% έναντι 1%) και μέτριους τραυματισμούς στο πρόσωπο (29% έναντι 22%).
Η υποκαταγραφή ή η μη καταγραφή αποτελεί κομβικό στοιχείο του προβλήματος. Εκτιμήσεις θέλουν δεκάδες χιλιάδες πατίνια να κυκλοφορούν στους ελληνικούς δρόμους, αλλά κανείς στην πραγματικότητα δεν είναι σε θέση να πει ακριβώς πόσα, αφού δεν ταξινομούνται. Σύμφωνα με τη Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, πρόεδρο Δ.Σ. του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς», στην Ελλάδα εκτιμάται ότι κυκλοφορούν περισσότερα από 70.000 ηλεκτρικά πατίνια, ιδιωτικά και διαμοιραζόμενα. Συντηρητικές εκτιμήσεις με βάση στοιχεία από τις εταιρείες κοινόχρηστης μικροκινητικότητας θέλουν μόνο τα shared πατίνια που κυκλοφορούν στην Αθήνα να ξεπερνούν τις 4.000. Τα βλέπουμε είτε να κυκλοφορούν δίπλα μας στον δρόμο, με αναβάτες συχνά τουρίστες, είτε παρατημένα στα πεζοδρόμια περιμένοντας τον επόμενο χρήστη, με αποτέλεσμα πολίτες με αμαξίδιο να χρειάζεται να κάνουν σλάλομ για να περάσουν. Ενίοτε κλείνουν τις ράμπες αναπήρων και τους οδηγούς τυφλών.
Τάξη σε αυτό το χάος αναμένεται να φέρει η εφαρμογή του κανονισμού κυκλοφορίας και στάθμευσης Ελαφρών Προσωπικών Ηλεκτρικών Οχημάτων στον Δήμο Αθηναίων. Αναμένεται να κατατεθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο εντός του Σεπτεμβρίου. Οπως λέει στην «Κ» η αντιδήμαρχος Αστικής Αναζωογόνησης και Ανθεκτικότητας Μάρω Ευαγγελίδου, η κανονιστική πράξη ορίζει περιοχές όπου αυτά τα οχήματα θα κινούνται με ταχύτητα πεζού (6 χλμ./ώρα), ορίζει ζώνες όπου θα απαγορεύεται πλήρως η κίνησή τους και θέσεις μαζικής στάθμευσης – προβλέπονται 124 ζώνες με περίπου 1.714 θέσεις, για τις οποίες στόχος είναι οι πάροχοι να πληρώνουν αντίτιμο. «Οι κανόνες που έθετε η νομοθεσία και ο ΚΟΚ δεν ήταν επαρκείς. Προσπαθήσαμε να μην καταργήσουμε τη φιλοσοφία του μέσου, να παραμείνει ευέλικτο, αλλά να μην μπορεί να το παρατάει ο καθένας έξω από το μαγαζί όπου θέλει να ψωνίσει».
Οπως λέει, τα πατίνια εμφανίστηκαν μια μέρα στους δρόμους χωρίς γνώση ή ενημέρωση του δήμου. Οι εταιρείες δεν έλαβαν επίσημη άδεια από τον Δήμο Αθηναίων για την τοποθέτηση των πατινιών στους κοινόχρηστους χώρους και δεν καταβάλλεται κανένα αντίτιμο για τη χρήση του δημόσιου χώρου. «Τα ακούν αυτά στα διεθνή φόρουμ και μένουν με το στόμα ανοιχτό».
Η άναρχη είσοδος των ηλεκτρικών πατινιών στους δρόμους και η έλλειψη πλαισίου είχαν αποτέλεσμα να αναπτυχθούν και μη ασφαλείς οδηγικές συμπεριφορές, επισημαίνει η κ. Δανέλλη-Μυλωνά. «Τα οφέλη του μέσου είναι πολλά και για το περιβάλλον και οικονομικά, αλλά η ασφάλεια είναι πολύ σοβαρό ζήτημα. Τα παιδιά το βλέπουν σαν παιχνίδι, όμως δεν είναι».
«Χρειαζόμαστε χώρους στάθμευσης και ποδηλατόδρομους»
Mε μία ανάρτηση στο LinkedΙn ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες την αποχώρησή του από τη Ridemovi ο Στέφανος Νάστος, μέχρι πρότινος υπεύθυνος μικροκινητικότητας της ιταλικής εταιρείας η οποία συμπεριελήφθη στη λίστα όσων αποσύρουν από το κέντρο της Αθήνας τις υπηρεσίες ενοικίασης ηλεκτρικών πατινιών. Ο λόγος; Μεταξύ άλλων, το νομικό πλαίσιο που βρίσκεται στα σκαριά από τις υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων, το οποίο, όπως, υποστηρίζουν εκπρόσωποι των εταιρειών στην «Κ», θα θέσει περιορισμούς στη λειτουργία τους και θα μειώσει τον στόλο των ηλεκτρικών πατινιών στην πόλη.
«Aποσύραμε τα πατίνια μας ήδη από τον Ιούλιο», αναφέρει, κάτι βέβαια που δεν είναι ασυνήθιστο στη συγκεκριμένη αγορά. Η λειτουργία της ήταν βραχύβια, αφού στην Αθήνα λάνσαρε την υπηρεσία της τον Απρίλιο του 2025. «Είναι πιθανόν, μετά τον Δήμο Αθηναίων να βάλουν περιορισμούς και άλλοι δήμοι. Από τη μία η φετινή τουριστική σεζόν στην Αθήνα δεν αποδείχθηκε τόσο δυνατή, οπότε η εταιρεία είδε πως δεν μπορούσε να πετύχει εξαρχής τον στόχο της. Επιπλέον, ο Δήμος Αθηναίων ετοιμάζει νομικό πλαίσιο που αναγκαστικά θα περιορίσει τον τρόπο λειτουργίας της», επισημαίνει. «Φανταστείτε πως κάθε εταιρεία διαθέτει στόλο άνω των 1.000 πατινιών. Ξαφνικά, τώρα, όλοι οι παίκτες καλούνται να λειτουργήσουν με 2.000 διαθέσιμες θέσεις στάθμευσης, δηλαδή περίπου 400-500 για τον καθένα. Για να είναι όμως λειτουργικό το προϊόν πρέπει να τηρείται η αναλογία ένα προς τρία, δηλαδή 3.000 θέσεις πάρκινγκ για 1.000 πατίνια ή ποδήλατα».
Με τα τελευταία δεδομένα, στελέχη αναφέρουν πως τρεις πλέον είναι οι βασικοί παίκτες στον Δήμο της Αθήνας: η Lime, η Dott και η τουρκική Hop. Δεν πρέπει όμως να μπουν κανόνες; Ο κ. Νάστος εκτιμά πως τη δουλειά πρέπει να αναλάβει η Περιφέρεια Αττικής, ώστε να φτιαχτεί ένα ενιαίο πλαίσιο για όλους τους δήμους.
Η Lime αποφάσισε να δοκιμάσει εκ νέου τη τύχη της στην ελληνική αγορά πέρυσι τον Ιούνιο, ξεκινώντας από τη Θεσσαλονίκη και συνεχίζοντας στην Αθήνα. Διακρίνοντας προοπτικές στην ελληνική πρωτεύουσα επένδυσε 2-2,5 εκατ. για να φέρει τον καινούργιο της στόλο. «Βλέπουμε ζήτηση τόσο από Ελληνες όσο και από τουρίστες. Στην Αθήνα πέρυσι τον Αύγουστο καταγράψαμε 10.000-12.000 ενεργούς χρήστες τον Αύγουστο. Τώρα έχουμε 35.000», λέει ο Παναγιώτης Μητρόπουλος-Κουρούβανης, διευθυντής επιχειρήσεων στην εταιρεία. «Εχουμε δαιμονοποιήσει τα πατίνια, αλλά δεν έχω ακούσει να διαμαρτύρεται κανείς για τα μηχανάκια που καταλαμβάνουν πεζοδρόμια, ράμπες ΑμεΑ κ.λπ.». Αν και εκφράζει ενστάσεις για τους περιορισμούς του Δήμου Αθηναίων, δηλώνει «έτοιμος να δουλέψουν μαζί», αναγνωρίζοντας πως το μοντέλο free floating, η δυνατότητα να αφήσει ο καθενας το πατίνι του όπου θέλει, δημιουργεί προβλήματα.
