H είδηση είχε προκαλέσει σοκ πέρυσι το καλοκαίρι: Ενας 22χρονος βρήκε τραγικό θάνατο στην Ανδρο, όταν η νοικιασμένη «γουρούνα» στην οποία επέβαινε, με οδηγό τον πατέρα του, κατέληξε σε γκρεμό 5 μέτρων. Δεν ήταν το μόνο σοβαρό περιστατικό στον κατάλογο των τροχαίων ατυχημάτων στα οποία εμπλέκονται ATVs (οχήματα παντός εδάφους) οι γνωστές σε όλους «γουρούνες».
«Δεν τα ξέρουν»
Κάθε καλοκαίρι, μαζί με την επάνοδο των τετράτροχων οχημάτων στους δρόμους των ελληνικών νησιών, επιστρέφει και η αγωνία. Αγωνία γιατί, πολλές φορές, όσοι βρίσκονται πίσω από το τιμόνι τους αδυνατούν –όπως λένε οι ειδικοί– να τις «κουμαντάρουν». Οι ίδιοι μάλιστα εντοπίζουν εδώ και χρόνια, ακόμη και μετά την ψήφιση του νέου ΚΟΚ, γκρίζα σημεία στη νομοθεσία, ενώ ανακαλούν στη μνήμη τους και νομοθετικές παλινιωδίες του παρελθόντος σχετικά με τις απόπειρες να μπουν περιορισμοί στη κυκλοφορία τους.
«Τα οχήματα δεν τρακάρουν, οι οδηγοί τρακάρουν τα οχήματα γιατί δεν ξέρουν πώς να τα χειριστούν», τονίζει στη «Κ» ο Aρης Ζωγράφος, πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Εκπαιδευτών Οδήγησης και Κυκλοφοριακής Αγωγής, ο οποίος κάνει λόγο για την ανάγκη θέσπισης ειδικού διπλώματος για οχήματα ΑΤVs (γουρούνες). «Οι “γουρούνες” είναι ο γόνος του αποτυχημένου έρωτα μιας μοτοσικλέτας και ενός αυτοκινήτου. Ενσωματώνουν χαρακτηριστικά και από τα δύο, αλλά δεν διαθέτουν ούτε την ενεργητική ασφάλεια των μοτοσικλετών ούτε την παθητική ασφάλεια των αυτοκινήτων. Γίνονται επικίνδυνες εάν κάποιος δεν ξέρει πώς να τις οδηγήσει», επισημαίνει. «Eχουμε τέσσερα διπλώματα για μοτοσικλέτα και δεν έχουμε ένα για ATV».
Από την πλευρά του, ο Πέτρος Ανδριανάκης, έμπειρος οδηγός δικύκλου και μέλος Δ.Σ. της Μοτοσυκλετιστικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΜΟΤΟΕ), αποκαλεί τις «γουρούνες» που νοικιάζονται στα νησιά «κινητό πρόβλημα», εκτιμώντας πως είναι ακατάλληλες για χρήση σε οδικό δίκτυο. «Προσωπικά τις θεωρώ επικίνδυνες, διότι βγαίνουν σε μεγάλους άξονες, είναι αργές, έχουν χαμηλές δυνατότητες και δεν είναι ευέλικτες. Δεν μπορούν να πάρουν μία στροφή γρήγορα, όπως μια μοτοσικλέτα όταν παίρνει κλίση», τονίζει στη «Κ».
Ούτε μηχανή ούτε Ι.Χ. – Οι «γουρούνες» δεν διαθέτουν ούτε την ενεργητική ασφάλεια των μοτοσικλετών ούτε την παθητική ασφάλεια των αυτοκινήτων. Γίνονται επικίνδυνες εάν κάποιος δεν ξέρει πώς να τις οδηγήσει.
Aρης Ζωγράφος, Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Εκπαιδευτών Οδήγησης και Κυκλοφοριακής Αγωγής
«Επίσης έχουν τρακτερωτά λάστιχα με μικρότερη πρόσφυση στην άσφαλτο, οπότε εάν ο οδηγός κόψει απότομα το τιμόνι, η “γουρούνα”, σαν αυτή που νοικιάζεται στα ελληνικά νησιά, μπορεί να γυρίσει “τούμπα” ή να βγει εκτός δρόμου». Ο ίδιος βλέπει συχνά στην Κρήτη «κονβόι» τέτοιων οχημάτων σε δρόμους, όπως από τον Αγιο Νικόλαο – Ηράκλειο. «Ο δρόμος εκεί έχει μία λωρίδα και ΛΕΑ. Οταν κονβόι τέτοιων τετράτροχων βγαίνει στη μοναδική αυτή λωρίδα, τότε οι οδηγοί άλλων οχημάτων κάνουν επικίνδυνες προσπεράσεις», εξηγεί. Κατά τον ίδιο, αναλαμβάνουν να τις οδηγήσουν άτομα που δεν έχουν οδηγικές ικανότητες.
«Η “γουρούνα” είναι ιδιαίτερο όχημα που αποτελεί ένα συνδυασμό αυτοκινήτου και μηχανής. Εχει τιμόνι μηχανής το οποίο λειτουργεί σαν τιμόνι αυτοκινήτου. Θέλει ιδιαίτερη εμπειρία. Οταν πάει ένας με δίπλωμα αυτοκινήτου και δεν το έχει ξαναοδηγήσει, μπορεί να είναι θανατηφόρο», αναφέρει, με τη σειρά του, ο Αντώνης Μαστοράκης, γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκπαιδευτών Οδήγησης, υποστηρίζοντας πως ο οδηγός ενός τέτοιου οχήματος, πρέπει να έχει δίπλωμα αυτοκινήτου και μοτοσικλέτας.
Αργές και δυσκίνητες – Είναι αργές, έχουν χαμηλές δυνατότητες και δεν είναι ευέλικτες. Δεν μπορούν να πάρουν μία στροφή γρήγορα, όπως μια μοτοσικλέτα όταν παίρνει κλίση.
Πέτρος Ανδριανάκης, Μέλος Δ.Σ. της Μοτοσυκλετιστικής Ομοσπονδίας Ελλάδος
Σύμφωνα με στοιχεία της Τροχαίας, το 2024 καταγράφηκαν πέντε θανατηφόρα ατυχήματα, σε ένα σύνολο 665 θυμάτων το 2024. Οι βαριά τραυματίες ήταν έξι και ελαφρά τραυματίστηκαν 40. Σύμφωνα με στοιχεία από το υπουργείο Μεταφορών, οι «γουρούνες» που κυκλοφορούν στη χώρα μας υπολογίζονται στις 31.328. Ωστόσο, αμφισβητείται το κατά πόσον οι καταγραφές αυτές αποτυπώνουν όντως όλα τα περιστατικά.
Ο κ. Ζωγράφος εκτιμά πως υπάρχουν γκρίζα σημεία στο νομοθετικό πλαίσιο και ότι η θέσπιση ενός διπλώματος μπορεί να βάλει μία τάξη. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, για ένα ελαφρύ τετράκυκλο αρκεί το δίπλωμα μοτοποδηλάτου και εφόσον πληρούνται κάποιες συγκεκριμένες προϋποθέσεις, το δίπλωμα αυτοκινήτου. Για τα βαριά τετράκυκλα χρειάζεται άδεια οδήγησης αυτοκινήτου. «Κάποτε πρέπει επιτέλους να αποφασίσουμε ότι το συγκεκριμένο όχημα απαιτεί δεξιότητες και οι δεξιότητες, εκπαίδευση», τονίζει. Κατά τον ίδιο, το καθεστώς είναι νεφελώδες και, ανά πάσα στιγμή, επιχειρήσεις ενοικίασης που έχουν επενδύσει σε “γουρούνες” μπορεί να βρεθούν στον “αέρα” εάν κάποιος αποπειραθεί, με μία νομοθετική ρύθμιση, να τις απαγορεύσει.
Η υπαναχώρηση
Το 2018, επί υπουργίας Χρήστου Σπίρτζη προωθήθηκε ρύθμιση για την απαγόρευση κυκλοφορίας σε ασφαλτοστρωμένες οδούς των τετράτροχων μοτοσικλετών με κυβισμό μέχρι 125 κ. εκ. Ακολούθησαν αντιδράσεις και δεκάδες «γουρούνες» κατέκλυσαν κεντρικούς δρόμους της Αθήνας, με κατεύθυνση το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών. «Ο νόμος αυτός κράτησε μόλις 100 ημέρες», θυμίζει ο κ. Ζωγράφος. Τελικά η επόμενη ηγεσία κατήργησε την απαγόρευση και το ισχύον θεσμικό πλαίσιο «πετάει το μπαλάκι» στην τοπική αυτοδιοίκηση, παρέχοντας τη δυνατότητα να θέσει αυτή τοπικούς κανόνες στην κυκλοφορία αυτών των οχημάτων. «Πρόκειται για οχήματα που κυκλοφορούν με έγκριση τύπου της Ε.Ε., δεν είναι εύκολο να προχωρήσει κανείς σε οριζόντια απαγόρευση», ισχυρίζονται υπηρεσιακές πηγές.
