Εναν λιγότερο δημόσιο και περισσότερο ευέλικτο ΟΣΕ ετοιμάζει η κυβέρνηση, προωθώντας μέσω του νέου νομοσχεδίου για την αναβάθμιση της ασφάλειας των σιδηροδρόμων μεταρρυθμίσεις που προβλέπουν προσλήψεις εκτός ΑΣΕΠ, απολύσεις σε περιπτώσεις παραβίασης κανόνων ασφαλείας, fast track διαδικασίες για αναθέσεις έργων και προμηθειών, αλλά και προσέλκυση στελεχών από το εξωτερικό με πιο ανταγωνιστικές αμοιβές. Το νέο νομοσχέδιο, που παρουσιάστηκε χθες στο υπουργικό συμβούλιο, προβλέπει πρόσθετες δικλίδες ασφαλείας, με τη δημιουργία ενός ενιαίου κέντρου εποπτείας που θα έχει τον ρόλο «πύργου ελέγχου», την εγκατάσταση πομπών για τον γεωεντοπισμό των τρένων, την ψηφιακή καταγραφή εντολών και παραβάσεων των σταθμαρχών, ενώ προβλέπεται αυστηρό σύστημα αξιολόγησης των παραβάσεων και αξιολόγηση του προσωπικού (σταθμάρχες, κλειδούχοι κ.λπ.) στα πρότυπα του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας. Την ίδια στιγμή, η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε φάση διαπραγμάτευσης με τη Hellenic Train για ζητήματα που αφορούν τη συμβατική σχέση των δύο πλευρών, δίνοντας έμφαση στην επένδυση από την εταιρεία σε νέα τρένα.
«Αυτός ο νέος ΟΣΕ θα ενσωματώνει στη λειτουργία του το σύνολο των συστάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των επιστημονικών πορισμάτων, τόσο ως προς τις υποδομές και τις σιδηροδρομικές δραστηριότητες όσο και ως προς τη ΡΑΣ, αλλά και ως προς τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ, ο οποίος επίσης ενισχύεται περαιτέρω», τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην εισαγωγική του τοποθέτηση.
Ενώ μόλις χθες υπογράφηκαν τα έργα αποκατάστασης του σιδηροδρόμου από τη θεομηνία «Daniel», μεγάλη εκκρεμότητα παραμένει η πλήρης λειτουργία του ETCS. Αυτό πρέπει να τοποθετηθεί τόσο στην υποδομή όσο και στους συρμούς της Hellenic Train, ενώ ενεργοποιείται εφόσον λειτουργεί η σηματοδότηση και η τηλεδιοίκηση. Το περασμένο Σάββατο ανακοινώθηκε πως πραγματοποιήθηκε με επιτυχία το «πρώτο δοκιμαστικό δρομολόγιο πλήρους λειτουργίας του στη γραμμή Οινόη – Τιθορέα», παρουσία του αναπληρωτή υπουργού Μεταφορών Κωνσταντίνου Κυρανάκη. Ωστόσο, ακόμη στον άξονα Αθήνας – Θεσσαλονίκης το ETCS δεν είναι λειτουργικό, καθώς εκκρεμούν τα έργα αποκατάστασης από τον «Daniel» –που δεν θα έχουν ολοκληρωθεί πριν από το καλοκαίρι του 2026– ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η ανάταξη του συστήματος ETCS από τη Hitachi στα τρένα της Hellenic Train (115 μονάδες) όπου αυτό είχε υποστεί στο παρελθόν φθορές. Παράλληλα, απαιτούνται ακόμη τα integration tests (δοκιμές ενσωμάτωσης), αλλά και η αδειοδότηση τμημάτων από τη ΡΑΣ, όπως το τμήμα Οινόης – Τιθορέας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», αντίστοιχα δοκιμαστικά δρομολόγια όπως αυτό του Σαββάτου πραγματοποιούνταν σε κάθε τμήμα του δικτύου που ολοκληρωνόταν η εγκατάσταση του ETCS στη γραμμή προκειμένου να εκδοθούν τα πιστοποιητικά ΝΟΒΟ τα οποία πιστοποιούν την ορθή εγκατάσταση του συστήματος. Το τελευταίο δοκιμαστικό δρομολόγιο είχε πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο του 2023.
Το νέο νομοσχέδιο αναμένεται να δώσει μεγαλύτερη ευελιξία στο νέο σχήμα που έχει ψηφιστεί ήδη από τον Δεκέμβριο του 2024 και αφορά την ενοποίηση του ΟΣΕ, της ΕΡΓΟΣΕ αλλά και της ΓΑΙΑΟΣΕ (στο τμήμα που αφορά το τροχαίο υλικό). «Οταν λέμε μοντέλο ΔΕΗ εννοούμε ευελιξίες ως προς τη στελέχωση και τις δαπάνες», επεσήμανε χθες ο κ. Κυρανάκης σε συνέντευξη Τύπου. Ενόψει δημιουργίας της νέας εταιρείας αναμένεται να ψηφιστεί κανονισμός προμηθειών ενώ, όπως ανέφερε ο κ. Κυρανάκης, από φέτος αναμένεται αύξηση του προϋπολογισμού του ΟΣΕ από 75 εκατ. σε 120 εκατ. ευρώ. Σε ό,τι αφορά τη συντήρηση του δικτύου, ανέφερε πως το νέο σχήμα θα προχωρήσει σε πολυετείς συμβάσεις συντήρησης για όλα τα κρίσιμα έργα υποδομής, επιδομής αλλά και τηλεδιοίκησης.
Ενώ μόλις χθες υπογράφηκαν τα έργα αποκατάστασης του σιδηροδρόμου από τη θεομηνία «Daniel», μεγάλη εκκρεμότητα παραμένει η λειτουργία του ETCS.
Την ίδια ώρα προωθείται η επιστροφή του προϊσταμένου αμαξοστοιχίας σε όλα τα δρομολόγια που κινούνται με ταχύτητα άνω των 120 χιλιομέτρων την ώρα, ενώ θα ενισχυθεί η αξιολόγηση του προσωπικού. Στο μεταξύ, ανοίγει ο δρόμος ώστε μέσω της αξιολόγησης εργαζόμενοι του ΟΣΕ με μπλοκάκι να προσληφθούν με συμβάσεις αορίστου χρόνου.
Παράλληλα, κατηγοριοποιούνται οι παραβάσεις των υπαλλήλων σε υψηλού, μεσαίου και χαμηλού κινδύνου. Σύμφωνα με το υπουργείο, με τη χρήση του συστήματος ψηφιακής καταγραφής θα παρακολουθείται η συμπεριφορά του υπαλλήλου, ενώ ανάλογα με τον βαθμό επικινδυνότητας οι ποινές θα ξεκινούν από την υποχρεωτική επανεκπαίδευση έως την απόλυση. Παράλληλα, σε ό,τι αφορά τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, όπως η Hellenic Train, σε περίπτωση μη απομάκρυνσης του μηχανοδηγού που έχει υποπέσει σε παραβάσεις, θα προβλέπεται η αναστολή της άδειας λειτουργίας της επιχείρησης. Την ίδια στιγμή προωθείται η αναδιοργάνωση της ΡΑΣ. Εκτός από ευελιξία στις προσλήψεις προσωπικού ιδρύεται νέα μονάδα επιθεωρητών σιδηροδρόμων στη ΡΑΣ, που θα έχει κύρια ευθύνη την επιθεώρηση έργων, τη σωστή λειτουργία των συστημάτων ασφαλείας κ.ά.
Ενιαίο κέντρο εποπτείας
Κομβικό ρόλο για την ασφάλεια, σύμφωνα με τον κ. Κυρανάκη, θα έχει το ενιαίο κέντρο εποπτείας αλλά και το σύστημα HEPOS, που όπως εξήγησε, σε αντίθεση με το GPS, επιτρέπει την άμεση παρακολούθηση της ακριβούς θέσης και ταχύτητας κάθε τρένου, αλλά και της γραμμής στην οποία κινείται. Το νέο θεσμικό πλαίσιο καθιστά υποχρεωτική την εγκατάσταση δύο δεκτών GNSS σε κάθε μηχανή τρένου, καθώς και δορυφορικής σύνδεσης στο Διαδίκτυο. Την ίδια στιγμή δημιουργείται ενιαίο κέντρο εποπτείας που θα έχει πλήρη εικόνα και έλεγχο του σιδηροδρομικού δικτύου σε πραγματικό χρόνο. Αυτό θα στελεχώνεται από εκπρόσωπο του ΟΣΕ, εκπρόσωπο κάθε σιδηροδρομικής επιχείρησης, εκπρόσωπο της αστυνομίας αλλά και της πυροσβεστικής. Θα εποπτεύει τις τοπικές τηλεδιοικήσεις, το σύστημα HEPOS, τα σταθμαρχεία, την τήρηση του γενικού κανονισμού, ενώ οι έγχαρτες εντολές των σταθμαρχών θα αντικατασταθούν από ένα σύστημα για την online καταγραφή τους. Στο πλαίσιο της ψηφιακής εποπτείας του δικτύου δημιουργείται νέα πλατφόρμα (railway.gov.gr) παρακολούθησης όλων των αμαξοστοιχιών, σταθμών και δρομολογίων, που θα είναι διαθέσιμη και στους πολίτες.
Συζητήσεις κυβέρνησης – Hellenic Train
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση με τη Hellenic Train, με τις συζητήσεις να επικεντρώνονται σε επενδύσεις σε νέα τρένα, αλλά και σε θέματα που αφορούν τη μεταξύ τους συμβατική σχέση. «Είμαστε σε φάση αναδιαπραγμάτευσης με τη Hellenic Train, συνολικά για τα θέματα τα οποία αφορούν τη σχέση της εταιρείας με το ελληνικό κράτος, τις υποχρεώσεις που έχει η Hellenic Train απέναντί μας, χρήματα τα οποία έχουμε να εισπράξουμε, αλλά και το αντίστροφο, χρήματα τα οποία οφείλουμε», επισήμανε χθες ο κ. Κυρανάκης, σημειώνοντας πως το επόμενο διάστημα θα μεταβεί στην Ιταλία για να συναντηθεί με τον Ιταλό ομόλογό του και τη διοίκηση της Hellenic Train. Ερωτηθείς για τη σύμβαση της Hellenic Train με το ελληνικό Δημόσιο, στο πλαίσιο της οποίας η εταιρεία επιδοτείται για δρομολόγια άγονων γραμμών, ο κ. Κυρανάκης τόνισε ότι τα εκτελεσθέντα δρομολόγια της εταιρείας με τα νέα ψηφιακά εργαλεία δεν θα είναι κατά δήλωση, αλλά θα προέρχονται από ψηφιακά δεδομένα που «δεν θα αμφισβητούνται».
