Εντυπη έκδοση. Οι εικόνες εγκατάλειψης των ηλεκτρικών πατινιών σε κάθε πιθανό και απίθανο σημείο της πόλης, αλλά και το πρόσφατο ατύχημα του 12χρονου στη λεωφόρο Μεσογείων, επαναφέρουν στο τραπέζι τους κανόνες που διέπουν τη λειτουργία τους. Οι ειδικοί προτείνουν τη θέσπιση ενός light διπλώματος για αναβάτες μικρής ηλικίας, ενώ σε αυστηρότερα πρόστιμα για παραβάσεις προσανατολίζεται το αρμόδιο υπουργείο.
Με δίπλωμα οι βόλτες με τα πατίνια
«Μην πυροβολούμε τα πατίνια, ας ξεκινήσουμε με την παραδοχή ότι τα θέλουμε», επισημαίνουν ειδικοί στην «Κ», υπογραμμίζοντας τις «γκρίζες» ζώνες στη νομοθεσία, τα κενά στην εκπαίδευση των χρηστών και των λοιπών που κινούνται στο οδικό δίκτυο, καθώς και τις περιπτώσεις καταστρατήγησης βασικών διατάξεων του ΚΟΚ. Η «αναβίωση» της μόδας των ηλεκτρικών πατινιών ύστερα και από την επάνοδο στην ελληνική αγορά εταιρειών όπως η Lime, οι βανδαλισμοί τους αλλά και το σοβαρό ατύχημα του 12χρονου που συγκρούστηκε πριν από λίγες ημέρες το πατίνι του με όχημα στη λεωφόρο Μεσογείων, επαναφέρουν στον δημόσιο διάλογο τους κανόνες που διέπουν τη λειτουργία τους, αλλά και τις υποδομές στις οποίες αυτά κυκλοφορούν.
«Δεν συμφωνώ ότι πρέπει να υπάρχουν περισσότερες απαγορεύσεις, ωστόσο σίγουρα υπάρχει περιθώριο βελτίωσης στην εκπαίδευση όσων τα χρησιμοποιούν, καθώς και των υπόλοιπων οδηγών», αναφέρει στην «Κ» η Ζωή Χριστοφόρου, διευθύντρια του εργαστηρίου συστημάτων μεταφορών και βιώσιμης κινητικότητας του Πανεπιστημίου Πατρών. «Για τα παιδιά 12-18 είναι αναγκαία η βιωματική εκπαίδευση με πρακτική οδήγηση, καθώς και η εκμάθηση των κανόνων κυκλοφορίας», τονίζει, φέρνοντας ως παράδειγμα την περίπτωση της Γαλλίας. «Τα παιδιά στη Γαλλία μπορούν να πάρουν ένα “προδίπλωμα” που αφορά την οδήγηση του ποδηλάτου. Ετσι, όταν θα έρθει η ώρα να πάρουν την άδεια οδήγησης θα γνωρίζουν ήδη κάποια από τα σήματα. Επίσης δεν επιτρέπεται η κυκλοφορία στο εμπόριο ΕΠΗΟ (ελαφρά προσωπικά ηλεκτρικά οχήματα) με μέγιστη ταχύτητα άνω των 25 χλμ./ώρα». Οπως τονίζει η κ. Χριστοφόρου, στο εργαστήριο του πανεπιστημίου έχει αναπτυχθεί ένας προσομοιωτής εκπαίδευσης που θα μπορούσε να μυήσει τα παιδιά στον κόσμο της μικροκινητικότητας, καθώς και διαδραστικές πίστες.
Οι κανόνες
Σύμφωνα με τον ΚΟΚ, τα ηλεκτρικά πατίνια απαγορεύεται να κυκλοφορούν σε δρόμους με όριο ταχύτητας άνω των 50 χλμ./ώρα, ενώ η μέγιστη ταχύτητά τους δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 25 χλμ./ώρα. Αν η μέγιστη ταχύτητα είναι έως 6 χλμ./ώρα, θεωρούνται πως κυκλοφορούν ως πεζοί και η χρήση τους επιτρέπεται σε άτομα άνω των 12 ετών. Η χρήση κράνους είναι υποχρεωτική. «Δεν υπάρχει υποχρεωτική ασφάλιση, ενώ η νομοθεσία περιορίζεται στα ηλεκτρικά πατίνια και δεν περιλαμβάνει και τα συμβατικά, τα οποία συνήθως χρησιμοποιούνται από τα παιδιά», υποστηρίζει η κ. Χριστοφόρου. «Χρησιμοποιώ τα πατίνια και ενοχλούμαι ιδιαίτερα όταν συμβαίνει ένα περιστατικό και όλοι στρέφονται κατά των πατινιών. Πρέπει να κατανοήσουμε πως όσο αυξάνεται η χρήση τους, είναι πιθανό να αυξηθούν και τα συμβάντα. Εξάλλου κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 500 ατυχήματα ετησίως όπου εμπλέκονται Ι.Χ., αλλά δεν ζητάμε την απαγόρευσή τους».
«Βλέπουμε αναβάτες μικρής ηλικίας που θα πρέπει να υπακούσουν σε σήματα τα οποία δεν γνωρίζουν», λέει ο Ιωάννης Πολίτης, αναπληρωτής καθηγητής στο ΑΠΘ.
Από την πλευρά του, ο Θάνος Βλαστός συγκοινωνιολόγος – πολεοδόμος και καθηγητής στο ΕΜΠ, τονίζει πως «πρέπει να βρεθούν τρόποι ώστε να γίνουν υποδομές και για το πατίνι. Κάποτε οι δρόμοι ήταν τόποι επικοινωνίας και ζωής, όχι αυτό που έχουν καταντήσει τώρα, όπου τα Ι.Χ. κυριαρχούν», αναφέρει. «Υπάρχει ένα παράδοξο», επισημαίνει στην «Κ» ο Ιωάννης Πολίτης, αναπληρωτής καθηγητής συγκοινωνιακού σχεδιασμού στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών στο ΑΠΘ. «Ο ΚΟΚ αφορά κυρίως όσους έχουν δίπλωμα οδήγησης, ενώ οχήματα όπως τα ΕΠΗΟ χρησιμοποιούνται από άτομα κάτω των 17-18 ετών, ηλικία που απαιτείται για να αποκτήσει κάποιος δίπλωμα. Οπότε, πολλές φορές βλέπουμε στον δρόμο οχήματα με αναβάτες πολύ μικρής ηλικίας που θα πρέπει να υπακούσουν σε σήματα, σημάνσεις κ.λπ. του ΚΟΚ, τα οποία δεν γνωρίζουν γιατί ακόμη δεν έχουν φτάσει σε αυτή την ηλικία. Αυτό το παράδοξο η πολιτεία πρέπει να το λύσει με δύο τρόπους: είτε ανεβάζοντας το όριο χρήσης είτε θεσπίζοντας κάποια “light” διπλώματα για τις κατηγορίες των χρηστών χαμηλής ηλικίας. Ετσι, θα μάθουν βασικούς κανόνες για τις ταχύτητες, την προτεραιότητα, την κάθετη σήμανση κ.λπ.».
«Πώς ζητάμε να σεβαστεί ο οδηγός του ηλεκτρικού πατινιού τον ΚΟΚ εάν δεν τον γνωρίζει;», αναρωτιέται με τη σειρά του ο Στέφανος Νάστος, υπεύθυνος λειτουργίας της αμερικανικής εταιρείας Lime στην Ελλάδα. Υποστηρίζει πως ένας τρόπος για να διδαχθεί ο αναβάτης οχημάτων μικροκινητικότητας τον ΚΟΚ –είτε πρόκειται για ποδήλατο είτε για πατίνι– είναι, ενδεικτικά, να αποκτήσει τη μικρότερη κατηγορία διπλώματος – π.χ. για μηχανάκι 50 κυβικών. «Στην εταιρεία δεν κρατάμε ηλικιακά δεδομένα των χρηστών, ωστόσο σύμφωνα με τους όρους χρήσης ο αναβάτης πρέπει να είναι τουλάχιστον 18 ετών, δεδομένου πως για να χρησιμοποιήσει την εφαρμογή πρέπει να περάσει την κάρτα του», τονίζει στην «Κ», προσθέτοντας πως οι εταιρείες με κοινόχρηστα ηλεκτρικά πατίνια είναι αναγκασμένες από τον νόμο να τηρούν το όριο των 25 χλμ./ώρα, όπως έχει οριστεί από την Ε.Ε. αλλά και τον ΚΟΚ. Υπάρχει δηλαδή «κόφτης». Το πρόβλημα, κατά τον ίδιο, εντοπίζεται στα ιδιόκτητα ηλεκτρικά πατίνια. «Μπορεί κάποιος να αγοράσει ένα ηλεκτρικό πατίνι, του οποίου η τελική ταχύτητα μπορεί να φτάσει έως και τα 100 χλμ./ώρα. Σε αυτή την περίπτωση η ευθύνη είναι του αναβάτη που πρέπει να συμμορφωθεί και να τηρήσει τον νόμο». Λίγους μήνες μετά την επαναλειτουργία της στην Ελλάδα, η Lime διαθέτει στην Αθήνα έναν στόλο από 1.500 πατίνια και 1.000 στη Θεσσαλονίκη.
Τα προβλήματα
Φωτογραφίες με ηλεκτρικά πατίνια σε αποσύνθεση έχουν αρχίσει να κάνουν τον γύρο του Διαδικτύου, ενώ ακόμη νωπή είναι η εικόνα ηλεκτρικών πατινιών που ανασύρονταν από τον βυθό του Θερμαϊκού το 2019-2020. «Τότε αρκετοί νέοι τα πετούσαν στον Θερμαϊκό και ανέβαζαν βίντεο στο TikTok», θυμάται ο κ. Νάστος. Σήμερα, όπως υποστηρίζει, το ζήτημα των βανδαλισμών δεν απασχολεί τόσο τη Θεσσαλονίκη. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με την Αθήνα, όπου αναλογικά καταγράφονται υψηλότερα ποσοστά βανδαλισμών σε σύγκριση ακόμη και με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. «Καταγράφονται περίπου 10 την εβδομάδα, όταν σε άλλες πόλεις είναι 1-2. Ωστόσο, ξεκινώντας εκ νέου τη λειτουργία της η Lime είχε προβλέψει ότι θα υπάρχει ένα ποσοστό βανδαλισμών, που στις αρχές θα είναι έντονο και σταδιακά θα μειώνεται», αναφέρει στην «Κ», προσθέτοντας πως τα αποτελέσματα στους πρώτους μήνες λειτουργίας της είναι «πολύ καλά και δεν τίθεται κανένα θέμα διακοπής της λειτουργίας». Μέσα σε 4 μήνες η Lime έχει καταγράψει 250.000 διαδρομές, ενώ έως τα τέλη του καλοκαιριού και στις δύο πόλεις σημειώθηκε αύξηση 65% στους ενεργούς χρήστες σε σύγκριση με το 2020, χρονιά αναστολής λειτουργίας της στη χώρα μας. «Το μόνο που κάναμε ήταν ότι κλείσαμε κάποιες περιοχές, όπως το Μεταξουργείο, όπου καταγραφόταν αυξημένος αριθμός βανδαλισμών».
Παραβάσεις που μπαίνουν στο στόχαστρο του νέου ΚΟΚ
Η χρήση των πατινιών ολοένα και αυξάνεται στις δύο πόλεις και ο νέος ΚΟΚ που προωθεί ο υφυπουργός Μεταφορών Βασίλης Οικονόμου, και βρίσκεται εδώ και κάποιο διάστημα προ των πυλών, αναμένεται να φέρει ρυθμίσεις που, σύμφωνα με πληροφορίες, θα κινηθούν προς την κατεύθυνση της περαιτέρω ενσωμάτωσης των μέσων μικροκινητικότητας στην καθημερινότητα των πολιτών, αλλά και της συνύπαρξης πεζών, ποδηλάτων και ΕΠΗΟ (Ελαφριά Προσωπικά Ηλεκτρικά Οχήματα, όπως τα ηλεκτρικά πατίνια). Για ποιες όμως παραβάσεις αναμένεται βαρύς ο πέλεκυς στα ΕΠΗΟ; Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στο «στόχαστρο» μπαίνουν παραβάσεις όπως η υπέρβαση των ορίων ταχύτητας, η εν κινήσει χρήση του κινητού τηλεφώνου, χωρίς αυτό να είναι τοποθετημένο σε ειδική θέση για ανοιχτή ακρόαση, καθώς και η στάση – στάθμευση σε μέρη που απαγορεύεται.
Θα υπάρξει η κατηγοριοποίησή τους σε «χαμηλής» (30 ευρώ), μεσαίας (150 ευρώ) και υψηλής επικινδυνότητας (350 ευρώ).
Ετσι, το πρόστιμο για την κυκλοφορία με ταχύτητα άνω των 35 χλμ./ώρα –όταν το επιτρεπόμενο όριο είναι έως 25 χλμ./ώρα– αγγίζει τα 150 ευρώ για όποιον το οδηγεί, και για όποιον το θέτει σε κυκλοφορία σκαρφαλώνει στα 350 ευρώ, έναντι των 100 και 200 ευρώ αντίστοιχα που ισχύουν σήμερα. Οπως αναφέρουν πηγές με γνώση, ο νέος ΚΟΚ θα προβλέπει ουσιαστικά έναν εξορθολογισμό των παραβάσεων, με βάση την κατηγοριοποίησή τους σε «χαμηλής» (30 ευρώ), μεσαίας (150 ευρώ) και υψηλής επικινδυνότητας (350 ευρώ). Σε περίπτωση που το ηλεκτρικό πατίνι κυκλοφορήσει σε οδούς με μέγιστη ταχύτητα άνω των 50 χλμ./ώρα, κάτι που απαγορεύεται, τότε η παράβαση θεωρείται χαμηλής επικινδυνότητας και τιμωρείται με πρόστιμο 30 ευρώ από 80 ευρώ σήμερα. «Οι ποινές είναι λελογισμένες για παραβάσεις της χαμηλής κατηγορίας επικινδυνότητας, ενώ στη συνέχεια κλιμακώνονται, ώστε στις παραβάσεις που εμπίπτουν στις κατηγορίες υψηλής επικινδυνότητας, αντικοινωνικής συμπεριφοράς και υποτροπών που αφορούν την ίδια παράβαση, να είναι αποτρεπτικά αυστηρές», αναφέρουν πηγές του αρμόδιου υπουργείου.
Βάσει του ΚΟΚ, οι οδηγοί ΕΠΗΟ (περιλαμβάνεται το ηλεκτρικό πατίνι), απαγορεύεται να χρησιμοποιούν εν κινήσει ακουστικά ή κινητό τηλέφωνο, εκτός εάν αυτά είναι τοποθετημένα σε ειδική θέση για ανοιχτή ακρόαση. Για τους παραβάτες προβλέπονται «τσουχτερά» πρόστιμα που αγγίζουν τα 350 ευρώ, αφού πλέον η συγκεκριμένη παράβαση κατατάσσεται στην κατηγορία των παραβάσεων υψηλής επικινδυνότητας. Αυξημένα προβλέπονται να είναι και τα πρόστιμα σε περιπτώσεις στάσης – στάθμευσης των ΕΠΗΟ σε ράμπα διάβασης ατόμων με αναπηρία ή σε ειδικούς χώρους στάθμευσης οχημάτων ατόμων με αναπηρία. Σε αυτές τις περιπτώσεις το πρόστιμο ανεβαίνει στα 150 ευρώ από 75 ευρώ σήμερα, με την εν λόγω παράβαση να κατατάσσεται στην κατηγορία της μεσαίας επικινδυνότητας. Κατά τα λοιπά, η νομοθεσία για τα ΕΠΗΟ αναμένεται να εμπλουτιστεί με ρυθμίσεις οδικής κυκλοφορίας που να επιτρέπει την περαιτέρω ένταξή τους στο δίκτυο.
