Οι παρεμβάσεις του Αλέξη Τσίπρα προκαλούν σε πολλές περιπτώσεις αδικαιολόγητες υπεραναλύσεις και συνειρμούς. Η εικοσιεξασέλιδη Νέα Εθνική Πυξίδα (ΝΕΠ) του πρώην πρωθυπουργού θύμισε σε αρκετούς μια άλλη «Πυξίδα», του Κώστα Λαλιώτη, που δημοσιεύθηκε μετά την ήττα του ΠΑΣΟΚ το 2007 ως οδηγός για την ανασύνθεση της Κεντροαριστεράς. Κάποιους ελάχιστους, που συνηθίζουν να «βουτούν» στα βαθιά της ιστορίας της Αριστεράς, με ζωηρή φαντασία, το ακρωνύμιο τους παρέπεμψε στη Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΕΠ) που επεξεργάστηκε ο Λένιν και εφαρμόστηκε από τα Σοβιέτ την πρώτη δεκαετία μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Η μεγάλη πλειοψηφία για άλλη μια φορά διατύπωσε τη γνωστή θέση: «Ο Τσίπρας φτιάχνει νέο κόμμα».
Η αλληγορία
Η «Κ» είναι σε θέση να γνωρίζει πως ήταν ιδέα του Αλέξη Τσίπρα, ως βασικό συμβολικό λεκτικό εργαλείο για την ανάδειξη της έλλειψης στρατηγικής που υπάρχει στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, να χρησιμοποιήσει τον όρο «πυξίδα». Παραπέμπει μεν σε πολιτική κίνηση, ως μια λέξη πολυσήμαντη και ισχυρή, όμως πέρα από την επίδραση που ασκεί δεν έχει άλλες προεκτάσεις. «Δεν υπάρχουν οι συνθήκες να ανοίξει οποιαδήποτε άλλη συζήτηση», τόνιζε κορυφαίο στέλεχος και συνομιλητής του πρώην πρωθυπουργού, βάζοντας τέλος στα σενάρια «ολικής επιστροφής» που φούντωσαν ξανά. Από όλη την κουβέντα για την ενωμένη Κεντροαριστερά που θα νικήσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη, το μόνο το οποίο έχει προχωρήσει μέχρι στιγμής είναι οι καλές συζητήσεις που πραγματοποιούν ο Νίκος Κοτζιάς και η Λούκα Κατσέλη με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η υποψήφια για την Προεδρία της Δημοκρατίας σε συνέντευξη που παραχώρησε μέσα στην εβδομάδα στο Action 24 δήλωσε για τον Αλέξη Τσίπρα: «Είμαι σίγουρη πως στο διάβα της ζωής του τα επόμενα χρόνια θα ξαναμπεί στην πολιτική». Παραπέμποντας στην παρέμβαση του πρώην πρωθυπουργού –και επιβεβαιώνοντας πως θα συντηρείται στον δημόσιο διάλογο– επεσήμανε ότι «αυτό που δεν έχει η κυβέρνηση κατά τη γνώμη μου είναι η “πυξίδα”. Πού θέλει να πάει τον τόπο».
Σε αυτή τη φάση οι δυναμικές γραμμές της «πυξίδας» της Κεντροαριστεράς έχουν «τρελαθεί». Στο ερώτημα τι θέλει ο Αλέξης Τσίπρας και τι θέλουν οι άλλοι από αυτόν, η απάντηση δεν είναι απλή και συμπεριλαμβάνει όλα όσα γίνονται στον προοδευτικό χώρο. Είναι γεγονός πως ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δέχεται πιέσεις να επανέλθει στην κεντρική πολιτική σκηνή, ωστόσο δεν έχει δώσει τέτοιο σήμα. Εμμένει στην ανάδειξη της εφαρμογής των κατάλληλων πολιτικών –προετοιμάζει το έδαφος ισχυρίζονται κάποιοι– σε μια περίοδο ρευστή που η δημοσκοπική «καχεξία» της αντιπολίτευσης μόνο ερωτήματα προκαλεί: Για το ΠΑΣΟΚ αν μπορεί να πετύχει κάτι καλύτερο με άλλον αρχηγό στο τιμόνι. Για τον Σωκράτη Φάμελλο αν είναι ο τελευταίος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Οσον αφορά τον τελευταίο «γρίφο» έχει αναπτυχθεί μια ολόκληρη θεωρία πως η ανασύνταξη του χώρου της Κεντροαριστεράς και η επικράτηση έναντι της Νέας Δημοκρατίας απαιτούν τεκτονικές αλλαγές. «Δεν μπορείς να σερβίρεις ξαναζεσταμένο φαγητό. Οσο και αν μας στενοχωρεί αυτό, όσο δύσκολο και άδικο αν είναι για όλους μας», ανέφερε κορυφαίο στέλεχος της Κουμουνδούρου στην «Κ». Aλλωστε και η πρόταση του Σωκράτη Φάμελλου προς τον Νίκο Ανδρουλάκη και τον Αλέξη Χαρίτση για κάθοδο σε κοινό ψηφοδέλτιο ήταν ένα πρώτο βήμα με το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ και τα άλλα δύο κόμματα θα περνούσαν σε δεύτερη μοίρα.
Τέλος στα σενάρια. «Δεν υπάρχουν οι συνθήκες να ανοίξει οποιαδήποτε συζήτηση περί ολικής επιστροφής», τόνιζε κορυφαίο στέλεχος και συνομιλητής του πρώην πρωθυπουργού, βάζοντας τέλος στα σενάρια.
Σενάριο «ομπρέλας»
Ολα δείχνουν πως υπάρχει ένα σενάριο δημιουργίας ενός σχήματος «ομπρέλας» που θα ενώσει τον προοδευτικό χώρο. Δεν είναι σε θέση να προχωρήσει για τους εξής λόγους: Πρώτον, δεν είναι τίποτα παραπάνω από σκέψεις που βρίσκονται ακόμα στα «σκαριά». Δεύτερον, ο Νίκος Ανδρουλάκης παραμένει απολύτως προσηλωμένος στην αυτόνομη πορεία του ΠΑΣΟΚ. Ο καθένας με τις δικές του ταχύτητες, τις φιλοδοξίες, τις φοβίες του και το συναισθηματικό δέσιμο για το δικό του κόμμα θα «ζυγίσει» τα νέα δεδομένα πριν προχωρήσει. Ο δρόμος είναι μακρύς και οι πιθανότητες να βρεθεί χρυσή τομή είναι λίγες. Την Τετάρτη ο Σωκράτης Φάμελλος ζητούσε από τον Νίκο Ανδρουλάκη να συμπορευθούν εκλογικά και την Πέμπτη ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ άνοιξαν νέο «πόλεμο» με αφορμή το ερώτημα του Νίκου Παππά για το ποιοι βάζουν «βέτο» στον επικεφαλής της Χαριλάου Τρικούπη σε πιθανές συνεργασίες. Παράλληλα, αν υπήρχαν κάποιοι στην Κουμουνδούρου που άφηναν μια «χαραμάδα» συμπόρευσης και με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί της επικεφαλής της Πλεύσης Ελευθερίας για τον Αλέξη Τσίπρα έκοψαν κάθε σκέψη.
Η προοπτική των συνεργασιών εξελίχθηκε σε ανοιχτό «πόλεμο» και όλα είναι στον αέρα. Από τη στιγμή που το μεγαλύτερο μέρος της εκλογικής βάσης του ΠΑΣΟΚ είναι υπέρμαχοι του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου, μια αρμονική συμβίωση θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί. Στην Κουμουνδούρου στελέχη και βουλευτές που επιθυμούν να προχωρήσει γρήγορα η ένωση τονίζουν πως είναι αναγκαίο ένα κομμάτι της Χαριλάου Τρικούπη να ανάψει το πράσινο φως. Αυτός είναι ο λόγος που στην «εξίσωση», χωρίς να αναθέτουν ρόλους, πέρα από τον Αλέξη Τσίπρα βάζουν και τον Γιώργο Παπανδρέου.
Οι στρατηγικές
Οι τέσσερις που υπέγραψαν την πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης μοιάζουν με «συγκοινωνούντα δοχεία». ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ χάνουν συνεχώς δυνάμεις και ταυτόχρονα εκτινάσσεται η Ζωή Κωνσταντοπούλου. Ποιο θα είναι το αφήγημα της Κουμουνδούρου το επόμενο διάστημα; «Από τη στιγμή που το 45%, με βάση τις δημοσκοπήσεις, είναι υπέρ της συνεργασίας των προοδευτικών δυνάμεων πρέπει να δοθεί δύναμη στον ΣΥΡΙΖΑ να μπορέσει να επιβάλει την αλλαγή». Σε άλλο μήκος κύματος κινείται το ΠΑΣΟΚ. Ο Νίκος Ανδρουλάκης ζητεί ένα ισχυρό ποσοστό για να ψάξει, ως πρώτος, κυβερνητικές συνεργασίες μετά τις κάλπες. Πρώτο σημαντικό βήμα ακόμα και πριν από τη ΔΕΘ, είναι η συγκρότηση κοινής κοινοβουλευτικής ομάδας μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ – Νέας Αριστεράς με τα δύο κόμματα να διατηρούν τα γραφεία τους και την αυτοτέλειά τους. Εγχείρημα καθόλου εύκολο, για το οποίο όμως γίνονται διεργασίες. Αν ο Νίκος Ανδρουλάκης χάσει τον θεσμικό ρόλο του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης η πίεση θα είναι ακόμα μεγαλύτερη. Τα στελέχη που διακομματικά επεξεργάζονται τα σενάρια συμπόρευσης υποστηρίζουν πως όσο πιο αργά προχωρήσει το εγχείρημα, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες επιτυχίας. Λίγους μήνες πριν από τις εκλογές θα φανεί πως είναι μια κίνηση απελπισίας, ενώ και η προγραμματική βάση της όποιας συμφωνίας δεν θα έχει εμπεδωθεί από τον κόσμο.
