«Μέση Ανατολή; Δεν υπάρχει Μέση Ανατολή». Ο Τομ Μπάρακ μπορεί να μην είναι διπλωμάτης. Μπορεί να βρέθηκε σε θέση πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αγκυρα λόγω της προσωπικής –και επαγγελματικής– σχέσης του με τον Τραμπ. Του αρέσει, όμως, να μιλάει για την Ιστορία, «απογυμνώνοντάς» την από μεγάλες ιδέες και συναισθηματισμούς.
Ετσι έφτασε να πει πριν από δύο μήνες ότι αυτό που ονομάζουμε «Μέση Ανατολή» είναι μια γαλλοβρετανική κατασκευή του 1916. Το σχεδίασαν οι Σάικς και Πικό πάνω στον χάρτη, χαράσσοντας εθνικά σύνορα εκεί όπου υπήρχαν μόνο «χωριά και φυλές».
Αυτή θα ήταν μια ενδιαφέρουσα συζήτηση «σεμιναρίου» για το παρελθόν, αν δεν μαρτυρούσε τη λογική με την οποία κινείται η «εξωτερική πολιτική» του Τραμπ στην περιοχή. Τα εισαγωγικά στην «εξωτερική πολιτική» είναι αναγκαία για να ξεχωρίσουν αυτό που ξέραμε μέχρι σήμερα ως εξωτερική πολιτική, από τις διεθνές μπίζνες που ασκούν ο Αμερικανός πρόεδρος και οι εκπρόσωποί του. Δεν το κρύβουν. Κάνουν δουλειές. Και εκφράζουν, όπως ο Μπάρακ, ωμά την πεποίθηση πως είναι προτιμότερο να κοιτάς το αμοιβαίο κέρδος σήμερα, από το να αφήνεις να σε οδηγούν τραύματα και μνησικακίες τού χθες.
Κάντε μπίζνες, όχι πόλεμο. Αυτό το μήνυμα επανέλαβε και για τα ελληνοτουρκικά ο 78χρονος πρεσβευτής (με τη συνέντευξή του στον Μανώλη Κωστίδη στην «Κ»). Οι διαφορές, τουλάχιστον αυτές που αναπτύχθηκαν τον τελευταίο μισόν αιώνα και εξακολουθούν να σκιάζουν τις διμερείς σχέσεις, είναι για τον Μπάρακ και τους ομοίους του χαμένος χρόνος. Η ενασχόληση με αυτές είναι «αντιπαραγωγική». Δεν κερδίζει τίποτε κανείς.
Το τέλος της Ιστορίας. Η αρχή της διπλωματίας των μπίζνες.
Εχει λόγους η Ελλάδα να φοβάται αυτή την προσέγγιση; Δεν είναι επικίνδυνη η αν-ιστορική υποτίμηση των εθνικών «ευαισθησιών»; Οπως έχει δείξει η πρόσφατη αμερικανική κινητικότητα στα ενεργειακά, η συναλλακτική αχρωματοψία των τραμπικών μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά υπέρ της Ελλάδας, χωρίς να μπαίνει στη βάσανο της τήρησης ισορροπιών μεταξύ συμμάχων.
Θα ήταν λάθος, όμως, αυτή η στάση να ερμηνευθεί ως προτίμηση. Αν τα ντιλ φαίνονται δελεαστικά, οι τραμπικές ΗΠΑ θα επιδιώξουν να τα κλείσουν ακόμη και με τον διάβολο. Πόσο μάλλον με τον Ερντογάν, που, στα μάτια του Τραμπ, φαντάζει μάλλον ως πρότυπο.
Καμία γεωπολιτική αρχιτεκτονική, κανένα σύστημα ασφαλείας δεν βρίσκεται στο μυαλό αυτής της ηγεσίας. Η ειρήνη δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι το μέσον για να μπορεί να αναπτυχθεί επιχειρηματική δραστηριότητα. Το είχε πει ο Μπάρακ πρόσφατα στους Financial Times. «Ημασταν εγγυητές της ασφάλειας του κόσμου μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτό άλλαξε. Πώς κάνεις τον κόσμο καλύτερο; Με το να κάνεις τον καθένα να σταθεί στα δικά του πόδια».
Μην περιμένετε συμμαχίες και μεσιτείες. Ο καθένας μόνος. Ενηλικιωθείτε.
