Η αγορά, δηλαδή όλοι εμείς –ή, ακριβέστερα, η συντριπτική πλειονότητα ημών–, αλλάξαμε διά των προτιμήσεών μας όλες τις παραμέτρους του ταχυδρομικού έργου. Δεν σαλιώνουμε γραμματόσημα, πατάμε το κουμπί «Enter»· δεν στηνόμαστε στις ουρές για να παραλάβουμε κάποιο δέμα, το περιμένουμε στην πόρτα μας. Γνωστά όλα αυτά…
Αυτή η αλλαγή δεν έγινε εν μια νυκτί. Ηταν εμφανής πολλά χρόνια και γι’ αυτό «των φρονίμων τα παιδιά», όπως είναι τα αυστριακά ταχυδρομεία, «απέδειξαν ότι ένα δημόσιο δίκτυο μπορεί να γίνει κερδοφόρο και κοινωνικά χρήσιμο. Το 2024 είχαν έσοδα 3,12 δισ. ευρώ και καθαρά κέρδη 145,9 εκατ. ευρώ. Διαθέτουν πολύ λιγότερα καταστήματα σε σχέση με την Ελλάδα (μόλις 400), 1.300 συνεργάτες και πάνω από 575 locker stations. Παράλληλα, έχουν τη δική τους τράπεζα, την bank99, πλήρως ψηφιακή, με 1,6 εκατ. πελάτες. Και το κυριότερο; Δεν έχασαν τον κοινωνικό τους ρόλο» (Νίκος Φιλιππίδης, «Καθημερινή», 5.11.2025).
Στην Ελλάδα έγινε χαμός με το κλείσιμο 204 καταστημάτων των ΕΛΤΑ, μια ενέργεια για την οποία ουδείς κυβερνητικός δηλώνει ότι γνώριζε. Το πρώτο που πρέπει να παρατηρήσουμε είναι ότι πληθαίνουν τα αναπάντεχα «γεγονότα» που φοβόταν ο Βρετανός πρωθυπουργός Χάρολντ Μακμίλαν. Οπως έγινε και με το περυσινό συλλαλητήριο των Τεμπών, το πολιτικό σύστημα –εν συνόλω και όχι μόνο η κυβέρνηση– έμεινε με το στόμα ανοιχτό από την αντίδραση. Προφανώς υπάρχει ένα υπόγειο ρεύμα άμορφης δυσαρέσκειας –πρωτίστως στην περιφέρεια– που ξεχύνεται από κάθε ρωγμή που μπορεί να βρει.
Η δουλειά των πολιτικών είναι να κάνουν κάθε μετάβαση όσο πιο «γλυκιά» γίνεται.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι χειρισμοί για το κλείσιμο των ταχυδρομείων ήταν οι καλύτεροι δυνατοί. Ελειψε η ενημέρωση, όπως ορθώς λέει η κυβέρνηση, και κυρίως έλειψε η συνεννόηση με τους εκπροσώπους των τοπικών κοινωνιών για το πώς μπορούσε να γίνει μια τέτοια μετάβαση με το μικρότερο κοινωνικό και συνακολούθως πολιτικό κόστος. Δεν αναφερόμαστε μόνο στα στατιστικά, που κατόπιν φασαρίας αναφέρει η κυβέρνηση· π.χ. «το 92% των συντάξεων και το 90% των αποστολών πραγματοποιούνται πλέον απευθείας στα σπίτια των πολιτών» (Παύλος Μαρινάκης, 3.11.2025). Απαιτείται και το ξερίζωμα βαθιών πεποιθήσεων. Ειδικώς οι ηλικιωμένοι πιστεύουν –επειδή το έχουν ζήσει– ότι με το κράτος δεν γίνεται δουλειά αν δεν εμφανιστεί κάποιος αυτοπροσώπως στη δημόσια υπηρεσία. Συνήθως δεν γίνεται κι αν πάει, αλλά ένας συνταξιούχος στο γκισέ έχει την ψευδαίσθηση κάποιας μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας. Η δε λειτουργία των ΕΛΤΑ –ακόμη και μέχρι σήμερα– ενισχύει αυτή την πεποίθηση.
Υπάρχει όμως και κάτι περισσότερο, που αφορά τον μπιζιμποντισμό που δέρνει την κυβέρνηση. Σε όλη τη χώρα υπάρχουν 1.100 κέντρα εξυπηρέτησης πολιτών, έναντι 700 καταστημάτων ΕΛΤΑ. Αν η κυβέρνηση δεν τα ήξερε όλα και συζητούσε με τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, κάποια γκισέ των ΕΛΤΑ –έστω για τους ψυχολογικούς όρους των ηλικιωμένων σε απομακρυσμένα χωριά– θα μπορούσαν να λειτουργήσουν εντός των ΚΕΠ. Ξένα ταχυδρομεία έχουν βάλει «μίνι ταχυδρομεία» ακόμη και μέσα σε σούπερ μάρκετ. Αλλά και στην Ελλάδα, οι –πολλές πλέον– ιδιωτικές ταχυδρομικές εταιρείες έχουν εγκαταστήσει lockers σε κάθε γωνιά που μπορούν να βρουν ώστε να εξυπηρετηθούν και οι πλέον ιδιότροποι πελάτες.
Η ζωή, η εξέλιξη της τεχνολογίας, οι νέες κοινωνικές απαιτήσεις τα αλλάζουν όλα, ακόμη και τα ταχυδρομεία. Η δουλειά των πολιτικών δεν είναι να προσπαθούν να σταματήσουν την εξέλιξη· έτσι κι αλλιώς δεν μπορούν. Ούτε να σηκώνουν τους ώμους ψηλά· «τι να κάνουμε; αυτά έχει η ζωή και χρειάζονται “δύσκολες αποφάσεις”». Η δουλειά τους, σε ένα τόσο ρευστό περιβάλλον, είναι να κάνουν κάθε μετάβαση όσο πιο «γλυκιά» γίνεται και όχι να λειτουργούν με το «αποφασίζουμε και τάχα μεταρρυθμίζουμε». Ετσι οι αλλαγές είναι κοινωνικώς αποδεκτές και τελικώς προχωρούν.
