Το δίλημμα «ελευθερία ή θάνατος» δεν τίθεται για να απαντηθεί κυριολεκτικά. Δεν είναι μια διάζευξη όμοια του «κουραμπιές ή μελομακάρονο», «σκύλος ή γάτα», «Βίσση ή Βανδή». Δεν αναμετρούνται δύο ισοδύναμες εναλλακτικές, διότι κανείς δεν θα προτιμούσε ποτέ μόνο του τον θάνατο.
Βρέθηκαν όμως δημοσκοπικά μυαλά που έθεσαν στα σοβαρά το ερώτημα «Μητσοτάκης ή Χάος» – σαν να ήταν το Χάος μια ρεαλιστική επιλογή· σαν να μην επρόκειτο για αλληγορικό σχήμα λόγου. Εκμαίευσαν έτσι το προβλεπόμενο –υγιές κι ανέξοδο– σιχτίρι κάθε δημοκρατικής συνείδησης: «Χάος, ρε! Χάος!».
Παρά το αυτονόητο ψυχολογικό αντανακλαστικό, το Xάος προτιμήθηκε με μόλις 42%, ο Μητσοτάκης –ως το «κάτι» απέναντι στο Χάος– απέσπασε ένα αξιοπρεπές 30%, ενώ σε σκοτεινές μεταφυσικές ατραπούς επέλεξε να κινηθεί ένα 28% που επέλεξε το «άλλο» του Χάους, που δεν είναι ούτε το «κάτι» του «Μητσοτάκης», ούτε καν το τίποτα του Χάους. Ποιο είναι το Αλλο, που βγαίνει τρίτο κόμμα, και πώς το ξεχωρίζουμε από το Χάος;
Το ερώτημα που απομένει πλέον να απευθύνει ο εμβριθέστατος δημοσκόπος στο κοινό του είναι: Γιατί να υπάρχει το Είναι ενώ θα μπορούσε να υπάρχει το Τίποτα; Μπορούμε να πούμε ότι το Τίποτα «υπάρχει»; Μπορούμε να αφεθούμε ως υποστάσεις στην αγκαλιά του μηδενός, προκειμένου να αποφύγουμε την αγκαλιά του Κυριάκου;
Σκύλος ή γάτα; Μελομακάρονο ή κουραμπιές; Μητσοτάκης ή Χάος;
Με αυτόν τον τετραγωνισμό του μηδενός –κουλούρια από τα πανέρια– φαίνεται να πορεύεται, χαμένη στη μετάφραση, η παραπολιτική φιλολογία που υποδύεται την πολιτική ανάλυση. Δεν είναι όμως μόνο το μυαλό των μυαλοπωλών που μπερδεύεται από την πρωτοφανή συνθήκη: Μια φθαρμένη ηγεσία εξακολουθεί να φθείρεται, χωρίς όμως να έχει ανταγωνισμό. Φθείρεται μόνη της. Αλλά εξακολουθεί να «παίζει» μόνη της.
Τι κάνει απέναντι στο κενό η αντιπολίτευση; Η σκηνογραφία των τελευταίων ημερών ήταν εύγλωττη. Αντί να προσπαθήσει να πληρώσει το κενό απέναντι στον Μητσοτάκη –αντί να παράσχει ένα πρόσωπο στη διάζευξη που θα μπορούσε να αντικαταστήσει το Χάος–, η αντιπολίτευση διαδηλώνει και στην πραγματική ζωή την απουσία της: Από τις κενές καρέκλες στην κηδεία του Σαββόπουλου μέχρι τα «ορφανά» καρτελάκια στο τρισάγιο στο Γ΄ Σώμα Στρατού, η αντιπολίτευση επιλέγει να εκφράσει τον αντιμητσοτακισμό της αφήνοντας τον Μητσοτάκη μόνο στη σκηνή· δίνοντας με την απουσία της τελετουργική υπόσταση στο Χάος.
Παράδειγμα πιο ενδεικτικό, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Ορισε και καθαίρεσε διευθυντή του γραφείου του μέσα σε 24 ώρες, γιατί του βρήκαν, λέει, αναρτήσεις συμπάθειας προς το Μη-χάος. Και μετά τη μικρή δίνη στην κομματική μπανιέρα, ο Νίκος Ανδρουλάκης απουσίασε από την κηδεία· απουσίασε από το τρισάγιο· απουσίασε και από τη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας του, που συνεδρίασε χωρίς αυτόν.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι δεν ήταν ακριβώς απών. Εκπροσωπούσε το Χάος.
