Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ έφερε ξανά στην επιφάνεια το ρουσφέτι και τις πελατειακές σχέσεις βουλευτών και δυνητικών ψηφοφόρων. Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο της «Κ» την Κυριακή 6/7/2025 με τίτλο «Να κοπεί ο λώρος», πραγματεύεται το θέμα του σταυρού στις εκλογές και προτείνει: «[…] Τώρα είναι η στιγμή για να πάρει η κυβέρνηση την πρωτοβουλία και να ανοίξει τη συζήτηση για την κατάργηση του σταυρού προτίμησης, όπως ισχύει σήμερα. […]».
Συμπτωματικά, την ίδια ημέρα μια άλλη εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας είχε ένα εκτενέστερο άρθρο για το ίδιο θέμα. Φαίνεται ότι ωρίμασε η εποχή και όλοι καταλαβαίνουν ότι αν δεν εξαλειφθεί η γενεσιουργός αιτία, προκοπή δεν πρόκειται να δούμε.
Στο σημείο αυτό θέλω πραγματικά να ευλογήσω τα γένια μου. Με την προτροπή του Αλέξη Παπαχελά άρχισα να γράφω στην «Κ» στις αρχές του 2012. Ενα από τα πρώτα κείμενά μου, που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2012, αναφέρεται μεταξύ άλλων και στον σταυρό προτίμησης. Σας παραθέτω το σχετικό απόσπασμα:
«[…] Στα 29 χρόνια που είχα την ευθύνη για τη συγκέντρωση και μετάδοση των αποτελεσμάτων των εκλογών έχω ζήσει 40 νύχτες εκλογών εκ των οποίων 12 νύχτες βουλευτικών εκλογών. Αν υπάρχει κάτι κοινό στις 12 αυτές νύχτες (και στις μέρες που ακολουθούν) είναι η αγωνία των υποψηφίων να εκλεγούν αλλά και να εξασφαλίσουν ένα μεγάλο πλήθος σταυρών προτίμησης. Δεν είναι υπερβολή να σας εξομολογηθώ ότι έχω συναντήσει υποψήφιους βουλευτές που πρώτα ενδιαφέρονται να εκλεγούν αυτοί, έστω κι αν χάσει το κόμμα τους. Αυτός ο σταυρός είναι η γενεσιουργός αιτία που μας οδήγησε στο πελατειακό κράτος, στα ρουσφέτια και στην αναξιοκρατία. Αν δεν καταργηθεί ο σταυρός δεν υπάρχει περίπτωση να αλλάξουν ριζικά οι πολιτικοί και η πολιτική.
Κάθε υποψήφιος αγωνίζεται να συγκεντρώσει το μεγαλύτερο πλήθος σταυρών για να το εξαργυρώσει σε υπουργικό θώκο ή σε κομματικά αξιώματα. Και για να συγκεντρωθούν οι σταυροί αυτοί αρχίζουν οι πελατειακές σχέσεις και υποσχέσεις, αλλά και ταυτόχρονα τα συντροφικά μαχαιρώματα. Γνωρίζω περίπτωση που υποψήφιος βουλευτής έψαξε ένα ένα τα ψηφοδέλτια του κόμματός του για να διαπιστώσει αν η σταυροδοσία ήταν κατευθυνόμενη. Και δεν αναφέρομαι σε κάποιο συγκεκριμένο κόμμα, όπου πάντοτε η σταυροδοσία είναι κατευθυνόμενη.
Αποτελεί τη γενεσιουργό αιτία που μας οδήγησε στο πελατειακό κράτος, στα ρουσφέτια και στην αναξιοκρατία.
Για να γίνει αντιληπτή η σημασία που δίνουν οι βουλευτές στο πλήθος των σταυρών θα σας εξομολογηθώ μία απίστευτη ιστορία. Ολοι οι εκλογικοί νόμοι (από το 1974 και μετά, αλλά πιθανότατα και οι προηγούμενοι) προβλέπουν ότι οι αρχηγοί κομμάτων και οι τέως πρωθυπουργοί δεν χρειάζονται σταυρό προτίμησης γιατί δικαιωματικά παίρνουν όλες τις ψήφους που συγκέντρωσε το κόμμα τους. Η πρόβλεψη αυτή είναι πολύ λογική για να προστατεύσει το κύρος των αρχηγών, αλλά και των τέως πρωθυπουργών. Ετσι, όταν ανακοινώνουμε τα αποτελέσματα της σταυροδοσίας, οι αρχηγοί εμφανίζονται πάντοτε πρώτοι. Σε κάποια από τις πρόσφατες εκλογές δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από κάποιον βουλευτή ο οποίος επέμενε ότι έπρεπε να αλλάξουμε τον τρόπο παρουσίασης των αποτελεσμάτων, ώστε οι αρχηγοί και οι τέως πρωθυπουργοί να εμφανίζονται με τους σταυρούς που πήραν και όχι με τις ψήφους του κόμματός τους!!! Βλέπετε, ήθελε να είναι πρώτος στη λίστα και όχι ο αρχηγός του κόμματός του!!! Η έκπληξή μου ήταν ακόμα μεγαλύτερη, γιατί ο βουλευτής αυτός είναι νέος σε ηλικία και θα περίμενε κανείς να έχει καλύτερες ιδέες. […]».
Εκτοτε, έχω επανειλημμένα γράψει για το θέμα, αλλά δυστυχώς χωρίς αποτέλεσμα. Ειλικρινά σας μιλώ, τα δράματα που έχω ζήσει με υποψηφίους που ήταν βέβαιοι για την εκλογή τους, αλλά δεν τα κατάφεραν, δεν περιγράφονται και δεν θέλω να εκθέσω κανέναν.
Υπάρχουν όμως και άλλα πολύ σοβαρά θέματα που τα έχουμε βάλει κάτω από το χαλί. Αυτά που θα διαβάσετε είναι όλα γνωστά στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, αλλά κανένας δεν προσπάθησε να τα διορθώσει, ίσως γιατί όλοι βολεύονται:
– Κατευθυνόμενη σταυροδοσία
Ισως το πλέον ανώδυνο θέμα. Υπάρχουν κόμματα που κατευθύνουν συστηματικά τους ψηφοφόρους τους για να ψηφίζουν και ουσιαστικά να εκλέγουν τους βουλευτές τους. Αλλά και υποψήφιοι κατευθύνουν τους ψηφοφόρους τους σε επιλογές που νομίζουν ότι τους βολεύουν. Δηλαδή, σε περιφέρειες με περισσότερους σταυρούς από έναν, τους λένε «βάλε σταυρό μόνο σε εμένα, ή αν θέλεις να βάλεις και άλλους σταυρούς μη σταυρώσεις τον τάδε και τον δείνα».
– Συμπλήρωμα σταυρών
Κανένας δεν γνωρίζει την έκταση του προβλήματος αυτού, που ενώ μεν ΔΕΝ επηρεάζει τα ποσοστά των κομμάτων, σίγουρα φαλκιδεύει την εκλογή των βουλευτών. Αν ένας ψηφοφόρος βάλει λιγότερους ή καθόλου σταυρούς από όσους επιτρέπεται για την περιφέρεια, αυτό το ψηφοδέλτιο είναι έγκυρο. Σε άγνωστο αριθμό εκλογικών τμημάτων έχει παρατηρηθεί να συμφωνούν οι κομματικοί αντιπρόσωποι που ελέγχουν τη διαδικασία και να συμπληρώνουν τους σταυρούς που υπολείπονται σε υποψηφίους του κόμματός τους και της επιλογής τους. Κατά συνέπεια, το ψηφοδέλτιο δεν αντικατοπτρίζει τη γνήσια επιλογή του ψηφοφόρου.
Για τη θεραπεία του προβλήματος αυτού, επανειλημμένα έχω προτείνει να υπάρχει στο κάτω μέρος του ψηφοδελτίου ένα κουτάκι όπου ο ψηφοφόρος να αναγράφει το πλήθος των σταυρών που έβαλε. Αυτό ήδη έγινε στην επιστολική ψήφο των ευρωεκλογών και μαθαίνω ότι το υπουργείο Εσωτερικών σκοπεύει να το εφαρμόσει και στις επόμενες βουλευτικές εκλογές. Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων. Θα το εφαρμόσει στην κανονική ψηφοφορία, γιατί ακόμα επιστολική ψήφο δεν έχουμε στις εθνικές εκλογές.
Είναι λογικό και ευνόητο να υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις για την κατάργηση του σταυρού. Η κυριότερη είναι φυσικά η παντοδυναμία του αρχηγού ενός κόμματος στην επιλογή και στη σειρά των υποψηφίων. Παντού και πάντοτε υπάρχουν λύσεις όταν κάποιος σκέφτεται δημιουργικά. Ακριβώς για τον λόγο αυτό θα επανέλθω προσεχώς με ολοκληρωμένες προτάσεις.
Καταλαβαίνω ότι είναι βαρετό το σημερινό θέμα μου. Ακριβώς για τον λόγο αυτό θέλω να σας διασκεδάσω με μια χαριτωμένη ιστορία που συνέβη το μακρινό 1981. Την αντιγράφω από το βιβλίο μου «40+1 Νύχτες Εκλογών», εκδόσεις Καστανιώτη, που κυκλοφόρησε πρόσφατα σε δεύτερη έκδοση:
«Το valium και η… γραβιέρα!»
Από τη στιγμή που οι εκλογές κρίθηκαν, άρχισαν τα τηλεφωνήματα για τους σταυρούς και το ποιος εκλέγεται. Αν θυμάμαι καλά, περίπου στις 11.00 ο τότε Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών Νίκος Τσιτούρης, δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από τον υποψήφιο για τη Νέα Δημοκρατία στο Ηράκλειο Κρήτης, Μανώλη Κεφαλογιάννη, σχετικά με τους βουλευτές που εκλέγει η Ν.Δ. στο Ηράκλειο. Μου ζήτησε να δω τα αποτελέσματα. Με τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα, το ΠΑΣΟΚ έπαιρνε όλες τις έδρες στην περιφέρεια. Στη συνέχεια ενημέρωσε τον Μ. Κεφαλογιάννη ότι δεν βγάζει βουλευτή η Ν.Δ. Εγώ, παρακολουθώντας την εξέλιξη στη συγκέντρωση των αποτελεσμάτων, διαπίστωσα αργότερα ότι τελικά η Ν.Δ. βγάζει μια έδρα στο Ηράκλειο. Αφού περίμενα να σταθεροποιηθεί, πήγα στον Νίκο Τσιτούρη και του πρότεινα να τηλεφωνήσει στον Μανώλη Κεφαλογιάννη για να τον ενημερώσει για τα ευχάριστα νέα. Πράγματι, παίρνει τηλέφωνο και βγαίνει στο τηλέφωνο η σύζυγος του Μανώλη Κεφαλογιάννη. Ο Νίκος Τσιτούρης ζητάει να μιλήσει στον Μανώλη Κεφαλογιάννη για να του πει τα ευχάριστα νέα, αλλά η σύζυγος του απαντάει ότι δεν πρόκειται να το κάνει γιατί «ο Μανώλης έχει πάρει τα valium και κοιμάται ενώ οι πασοκτζήδες απέναντί μας ψήνουν αρνιά και γιορτάζουν». Η ιστορία θα μπορούσε να τελειώνει εδώ, αλλά έχει μια ενδιαφέρουσα συνέχεια. Την Πέμπτη μετά τις εκλογές με επισκέφθηκε στο γραφείο μου ο ίδιος ο Μανώλης Κεφαλογιάννης και μου είπε: «Εμαθα τι έγινε το βράδυ και ότι εσύ ήθελες να με ενημερώσεις για την εκλογή μου και σε ευχαριστώ πολύ, γι’ αυτό και σου έφερα κάτι από την Κρήτη». Αυτό το κάτι ήταν ένα τεράστιο κεφάλι γραβιέρας. Ηταν η ωραιότερη γραβιέρα που έχω φάει στη ζωή μου, αλλά ήταν ακόμα καλύτερη γιατί ενώ δεν είχα κάνει απολύτως τίποτα, ο Μανώλης Κεφαλογιάννης ένιωσε ότι έπρεπε να με ευχαριστήσει γιατί ενδιαφέρθηκα γι’ αυτόν.
Αυτή η ωραία ιστορία τα έχει όλα. Την απογοήτευση και το valium. Τους πρόωρους πανηγυρισμούς του υποψηφίου του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος αν θυμάμαι καλά τελικά δεν εξελέγη, και την αμοιβή του… αγγελιαφόρου.
Βλέπετε πόσο σημαντική είναι η εκλογή για έναν υποψήφιο βουλευτή!
*Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
