Τον Γιάννη τον υδραυλικό μού τον σύστησε φίλος φίλου και κλείσαμε ραντεβού για την επομένη. Ηρθε με τις τσάντες, τα εργαλεία και τις φόρμες του και μέσα σε μισή ώρα είχε αλλάξει τον θερμοσίφωνα της κουζίνας, τον είχε δοκιμάσει αν δουλεύει, είχε καθαρίσει τον χώρο και παίρνοντας μαζί του όλα τα παλιά εξαρτήματα μου ετοίμασε τον λογαριασμό – 170 ευρώ μαύρα ή 210 ευρώ με απόδειξη. Το όνειρο κάθε πολίτη που συνήθως κάνει εβδομάδες να βρει μάστορα, χωρίς να είναι βέβαιος αν θα κάνει καλή δουλειά ή θα αφήσει τον χώρο της επισκευής χειρότερα απ’ ό,τι τον βρήκε.
«Γιατί είναι τόσο δύσκολο να βρει κανείς υδραυλικό;» τον ρώτησα.
– Επειδή είμαστε πολύ λίγοι για τόσες εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια.
– Γιατί δεν πάνε περισσότεροι νέοι να γίνουν υδραυλικοί;
– Γιατί δεν τους αρέσει να περνούν τη μέρα τους σκυμμένοι κάτω από νεροχύτες και τουαλέτες για να βγάλουν το μεροκάματο.
– Oλες οι δουλειές έχουν τα υπέρ και τα κατά τους.
– Aλλο να κάνεις δουλειά γραφείου κι άλλο να επισκευάζεις υδραυλικά ή να φτιάχνεις αυτοκίνητα. Είσαι βουτηγμένος στη σκόνη και με το καλέμι στο χέρι ή γεμάτος με λάδια και γράσα.
– Ναι, αλλά όποιος μάθει την τέχνη αυτή καλά, δεν θα μείνει ποτέ χωρίς δουλειά, έτσι δεν είναι;
– Σωστό είναι αυτό. Είμαι 32 χρόνων, απέκτησα σπίτι με στεγαστικό, έχω αυτοκίνητο πέντε ετών και φέτος αγόρασα κι ένα φουσκωτό για να κάνουμε οικογενειακές διακοπές με τα δυο παιδιά μου.
– Δεν βλέπουν οι φίλοι σου το παράδειγμά σου, να σε μιμηθούν;
– Κοίταξε, το βλέπουν, αλλά δεν έχουν όλοι την υπομονή. Στη δουλειά μας το μεροκάματο είναι μικρό στην αρχή, όταν είσαι βοηθός και μαθαίνεις, και η κούραση μεγάλη. Αλλά μετά 3-4 χρόνια, όταν γίνεις καλός τεχνίτης κι αρχίσεις να έχεις και τους δικούς σου πελάτες, τα πράγματα γίνονται πολύ καλύτερα. Αν μάλιστα σε ξεχωρίσει κάποιος εργολάβος και σε εμπιστευτεί, π.χ. για μια πολυκατοικία, τότε τα χρήματα είναι πολύ καλά. Οι περισσότεροι, όμως, δεν έχουν την υπομονή να περιμένουν.
– Δηλαδή τελειώνουν υδραυλικοί από τη σχολή και τα παρατάνε; Και τι δουλειά κάνουν;
– Κάνουν δουλειές που φέρνουν γρήγορα καλό μεροκάματο και δεν είναι τόσο απαιτητικές, π.χ. ντελίβερι, που τους δίνουν και τη δυνατότητα μια μέρα να αράξουν σπίτι, αν το επιθυμούν, χωρίς σκοτούρες. Γιατί αν είσαι υδραυλικός δεν μπορείς να λείψεις από την οικοδομή ούτε μία μέρα.
– Μα και το ντελίβερι είναι, νομίζω, πολύ κουραστικό και επικίνδυνο. Να τρέχεις με το μηχανάκι μέσα στη νύχτα και μέσα στη βροχή να μοιράζεις πίτσες και μακαρονάδες είναι εύκολο πράγμα;
– Κοίταξε. Ενας ντελιβεράς βγάζει από 50 έως 100 ευρώ στη βάρδιά του με τα «τυχερά» και γυρίζει σπίτι του χωρίς να τον απασχολεί τίποτα. Παρέδωσε την παραγγελία και τελείωσε. Στη δουλειά μας έχεις πάντα στο μυαλό σου, ακόμη κι όταν πας στο σπίτι σου, την επισκευή που έκανες. Και συχνά παιδεύεσαι για να βρεις μια λύση στο πρόβλημα – ιδιαίτερα εάν υποχρεώνεσαι να κάνεις πατέντες, γιατί οι περισσότεροι πελάτες δεν έχουν τα χρήματα για ολοκληρωμένες λύσεις.
– Ναι, αλλά μαθαίνεις μια τέχνη, αποκτάς δεξιότητες και εξελίσσεσαι. Και με τα χρόνια αποζημιώνεσαι.
– Πολλοί, όμως, δεν θέλουν να παλεύουν με σωλήνες, νερά και γκρεμίσματα. Προτιμούν μια δουλειά με περισσότερο χάζι, καλό μεροκάματο –μεγαλύτερο απ’ όσα παίρνει ένας νέος τεχνίτης–, χωρίς να έχουν και κάποιον πάνω από το κεφάλι τους. Και συχνά εισπράττουν και κάποιο επίδομα από το κράτος, αφού μερικοί δεν φαίνεται πουθενά ότι εργάζονται.
– Αν ξεκινούσες τώρα τη ζωή σου, θα γινόσουν πάλι υδραυλικός;
– Δεν έχω παράπονο. Η δουλειά αυτή μ’ αρέσει. Και όταν παραδίδω μια ολόκληρη πολυκατοικία για τα υδραυλικά της οποίας είμαι εγώ υπεύθυνος, νιώθω και μια υπερηφάνεια.
Πρέπει να αλλάξουμε τη νοοτροπία που θέλει όλοι να τελειώνουν το πανεπιστήμιο και να στηρίξουμε τα τεχνικά επαγγέλματα, όπως γίνεται σε όλη την Ευρώπη.
Χρειαζόμαστε πολλούς τέτοιους Γιάννηδες, σκεφτόμουν όταν τον αποχαιρετούσα. Πρέπει με κάθε τρόπο να αλλάξουμε τη νοοτροπία που θέλει όλοι να τελειώνουν το πανεπιστήμιο και να στηρίξουμε τα τεχνικά επαγγέλματα –ηλεκτρολόγους, υδραυλικούς, ψυκτικούς κ.ά.–, όπως γίνεται σε όλη την Ευρώπη. Την ίδια ώρα που στη χώρα υπάρχει ανάγκη κάθε χρονιά για 200.000 περισσότερα εργατικά χέρια – στον τουρισμό, στις κατασκευές και στη γεωργία.
Ενώ λείπουν ακόμη δεν ξέρω πόσες δεκάδες χιλιάδες επαγγελματίες του μέλλοντος. Κομπιουτεράδες-μηχανικοί, προγραμματιστές ηλεκτρονικών υπολογιστών, ειδικοί στην τεχνητή νοημοσύνη. Αλλά και νοσοκόμες, φροντιστές ηλικιωμένων, φυσικοθεραπευτές, γεροντολόγοι – ήδη το 30% του πληθυσμού της Ελλάδας είναι άνω των 65 ετών.
