Εχει αυτό που θα λέγαμε σθένος αγοραίο – με όλες τις πιθανές έννοιες της λέξης. Σε πουλάει και σε αγοράζει. Δεν χάνει χρόνο σε καθωσπρεπισμούς και πρωτόκολλα. Δεν ενδιαφέρεται για τα μέσα, αλλά μόνο για τον σκοπό.
Ο σκοπός εκπληρώνεται ακαριαία. Στον κόσμο του Ντόναλντ Τραμπ ο χρόνος δεν έχει ορίζοντα. Εχει μόνο παρόν. Το ντιλ έκλεισε και τέλος. Τα πήρες, έφυγες.
Αυτή η συνήθειά του να επιδεικνύει στην κάμερα τα διατάγματα και τις συνθήκες με χοντρή την υπογραφή του –ένα ακανθώδες σκαρίφημα που λειτουργεί και ως ψυχική αυτοπροσωπογραφία– δηλώνει ότι για τον πρόεδρο το επίτευγμα συντελείται στιγμιαία. Η ειρήνη είναι σαν αγοραπωλησία, την οποία, από τη στιγμή που έχεις βάλει την υπογραφή σου, δεν μπορεί να αθετήσεις.
Θα μπορούσε να είχε επιτευχθεί η κατάπαυση του πυρός χωρίς αυτή την αγοραία δύναμη; Θα είχε σπάσει ο φαύλος κύκλος συμβιωτικής εχθρότητας Νετανιάχου – Χαμάς, όπου ο ένας χρησιμοποιούσε το φόβητρο του άλλου για να συντηρεί τον πόλεμο;
Θα μπορούσε χωρίς λίγο στρίψιμο του χεριού πίσω από την πλάτη να υποχρεωθεί ο πρωθυπουργός του Ισραήλ να σταματήσει τη σφαγή;
Και αντίστροφα: Τι είχε καταφέρει επί δύο χρόνια η συμβατική διπλωματία, που υπάκουε στα άγραφα ταμπού της περισσότερο από ό,τι στην αιματηρή πραγματικότητα;
Τι κόσμο φέρνει η ενστικτώδης δύναμη της ανατροπής.
Δεν χρειαζόταν να μπει κάποιος στη σκηνή και να αναποδογυρίσει το σκηνικό, ακόμη κι αν το ισχυρότερο κίνητρό του για να το κάνει ήταν ότι ένιωσε πως η αποχαλίνωση του Νετανιάχου απειλούσε τις μπίζνες του με το Κατάρ;
Αυτό που κομίζει ο Τραμπ δεν είναι μια νέα τάξη, που θα αντικαταστήσει την παλιά που χρεοκόπησε. Είναι μια νέα αταξία, την οποία, όμως, έχουν λόγο όλοι να φοβούνται. Είναι μια δημιουργική τρέλα που καθιστά απρόβλεπτη –και γι’ αυτό επιβλητική– την υπερδύναμη.
Πρόκειται όμως για κινήσεις ενστίκτου, χωρίς στρατηγικό βάθος. Κινήσεις που γίνονται απέναντι σε παίκτες οι οποίοι έχουν αποδείξει στον χρόνο ότι εκτός από ένστικτο, διαθέτουν και την υπομονή και την περίσκεψη που απαιτεί η στρατηγική.
Ναι, ο Τραμπ τρέπει σε φυγή τα γεγονότα. Δεν τα περιμένει. Ούτε έχει την υπομονή να τα σχεδιάσει. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά, αλλά κανείς δεν ξέρει ακόμη ποιος «παίζει» ποιον. Με την απελευθέρωση των ομήρων ο Νετανιάχου κέρδισε χρόνο. Οπως χρόνο –και χώρο– κέρδισε και ο Πούτιν, αφήνοντας τον Τραμπ να νομίζει ότι διαπραγματεύεται. Και η υποκατάσταση της διπλωματίας από την παρόρμηση δεν έχει ακόμη φανεί πρόσφορη απέναντι στην Κίνα.
Ο Τραμπ έχει ταλέντο στην ανατροπή. Αλλά ο κόσμος χτίζεται –ή γκρεμίζεται– σε χρόνο πολύ μακρύτερο από τον απόηχο των χειροκροτημάτων.
