Ποιος ήταν ο θύτης; Ακόμη κι αν συλληφθεί, δεν θα μπορούμε ακριβώς να σταθμίσουμε τα κίνητρά του. Σχεδόν πάντα σε αυτή την κατηγορία των αυτόκλητων «τιμωρών» η ψυχιατρική προηγείται οποιασδήποτε πολιτικής αποτίμησης.
Ποιο ήταν το θύμα; Τα αμερικανικά media επιχειρούν να τον περιγράψουν με χαμηλόφωνους όρους, όπως «συντηρητικός ακτιβιστής», «μιντιακή προσωπικότητα», «οργανωτής», «provocateur». Οι υπουργοί της ελληνικής κυβέρνησης ήταν πιο κατηγορηματικοί στα εγκώμιά τους: Ο Τσάρλι Κερκ ήταν «οικογενειάρχης που εξέφραζε συντηρητικές διαχρονικές αξίες» (Πλεύρης), εξέφραζε «τη δεξιά άποψη» (Κυρανάκης), ήταν «συντηρητικός» (Αδωνις), «τόλμησε να έχει δεξιό λόγο με επιχειρήματα» (Κικίλιας), είχε «δεξιά φωνή» (Βολουδάκη).
Η αλήθεια είναι ότι οι απόψεις του Κερκ δεν βρίσκονται ούτε καν κοντά σε ό,τι εκφράζει «διαχρονικά» η ελληνική συντηρητική παράταξη, στην οποία ανήκουν οι υπουργοί. Η συγγένεια εκπορεύεται μάλλον από την ανάγκη να ακολουθηθεί η δημαγωγική μόδα, παρά κοινές «παραδόσεις» και «αξίες». Ποιες ελληνικές «αξίες», άλλωστε, θα υπαγόρευαν την υπεράσπιση της οπλοκατοχής ως ατομικού δικαιώματος στο πλαίσιο του δημοκρατικού βίου;
Ομως, η συζήτηση για το «ιδεολογικό προφίλ» του σκιώδους δράστη ή του διάσημου θύματος είναι η λάθος συζήτηση. Η στάση μας απέναντι στην ίδια την αιματηρή πράξη δεν θα έπρεπε να εξαρτάται ούτε από τους «λόγους» του δολοφόνου ούτε από την προϊστορία του δολοφονημένου. Οχι επειδή η πράξη διαπράχθηκε σε πολιτικό κενό. Οχι επειδή μπορεί κανείς να ξεμπερδέψει μαζί της, κατατάσσοντάς τη στην κατηγορία του τυφλού χουλιγκανισμού, χωρίς να ψάξει το πολιτικό της υπόβαθρο. Αλλά ακριβώς επειδή ο πολιτικός της αντίκτυπος τείνει να τη «δικαιώσει», προτού καν εξιχνιαστεί ανακριτικά.
Τι σημαίνει «πολιτική δικαίωση» της δολοφονίας; Σημαίνει, φυσικά, να καταλογίζεται κάποιου είδους «ενοχή» στο θύμα, που το καθιστούσε τάχα «εύλογο» στόχο της βίας. Σημαίνει όμως και να παρουσιάζεται ο δράστης σαν εντεταλμένος εκτελεστής μιας ολόκληρης παράταξης. Ο χρωματισμός του αίματος –αριστερό πιστόλι, δεξιός μάρτυρας ή ακροδεξιός προβοκάτορας, αριστερός εκδικητής– θολώνει την ηθική αποτίμηση της ίδιας της πράξης. Προσφέρει εκατέρωθεν δικαιολογήσεις και αστερίσκους, που καταλήγουν στην κανονικοποίηση του εμφυλιακού σχίσματος: Ή εμείς ή αυτοί. Ή τους εξοντώνουμε ή μας εξοντώνουν.
Αυτή ήταν και η αντίδραση του Αμερικανού προέδρου. Από το απύλωτο στόμα του δεν αρθρώθηκε ούτε μία συλλαβή καταλλαγής και δημοκρατικής συμφιλίωσης. Μόνο μίσος στο μίσος και απειλές για ρεβάνς.
Σε αυτό το εμφυλιακό ταγκό, αμφότερες οι πλευρές επικαλούνται την ελευθερία του λόγου. Ομως, η ελευθερία του λόγου είναι πρωτίστως δυνατότητα διαλόγου: η ύπαρξη μιας δημόσιας σφαίρας όπου μιλιέται η ίδια γλώσσα. Οπου μπορεί κάποιος να σταθεί σε ένα κοινό έδαφος θεμελιωδών εννοιών και να αποδεχθεί τουλάχιστον τη νομιμότητα του αντιπάλου του – το δικαίωμά του να υπάρχει.
Οι υπουργοί που έσπευσαν να κάψουν ιδεολογικά λιβάνια –εισάγοντας διά της οθόνης τους τα μισαλλόδοξα κλισέ από την άλλη άκρη του Ατλαντικού– αναπαράγουν την κανιβαλική κουλτούρα που υποτίθεται ότι καταγγέλλουν. Η αμερικανική δημοκρατία μοιάζει εγκλωβισμένη σε ένα σπιράλ ενδημικής βίας. Η λειτουργική δημοκρατία δεν έχει ανάγκη από ήρωες. Ούτε από εισαγόμενους μάρτυρες.
Ενοίκιο 255
Το μέσο δηλωθέν ενοίκιο στην Ελλάδα είναι 255 ευρώ. Το είπε ο πρωθυπουργός από το βήμα της ΔΕΘ. Το είπε, παρότι οι συνειρμοί που προκαλεί αυτό το δεδομένο μόνο κολακευτική δεν είναι για την ικανότητα της κυβέρνησής του να αντιμετωπίσει τη φοροδιαφυγή σε έναν τομέα ο οποίος έχει εξελιχθεί σε κοινωνική μάστιγα. Τι προτείνει η κυβέρνηση, που ομολογεί ότι δεν μπορεί να επιβάλει τη διαφάνεια στην αγορά ακινήτων; Τη μείωση του συντελεστή για εισόδημα από ενοίκια άνω των 12.000 (και έως 24.000 ευρώ) από το 35% στο 25%. Η μείωση θα φέρει φορολογική συμμόρφωση – είναι βέβαιοι οι κυβερνητικοί επιτελείς γι’ αυτό. Πού εδράζεται αυτή η αισιοδοξία; Ποια προηγούμενη ελάφρυνση οδήγησε σε σημαντικά μεγαλύτερη συμμόρφωση; Και γιατί η κυβέρνηση δίστασε να συνδυάσει αυτό το μπόνους στην –όντως στρεβλή– αυτόνομη φορολόγηση των ενοικίων, με το πολυσυζητημένο αντικίνητρο προς τους ιδιοκτήτες που κρατούν κλειστά τα ακίνητά τους; Διότι, όπως έχει δείξει η πολιτική ιστορία του ΕΝΦΙΑ –που ακόμη μετράει ως ο πιο αλγεινός φόρος–, κάποια ταμπού είναι πολύ επικίνδυνα για να τα αγγίξεις.
