Μερικές φορές οι συγγραφείς μέσα από τα έργα τους φαίνεται να συζητούν μεταξύ τους. Το μυστήριο της συγγραφής απασχόλησε τρεις από αυτούς. Κινείται βάσει προκαθορισμένου σχεδίου ο συγγραφέας; Ποια η σχέση του με τα δημιουργήματά του; Δένεται η ιστορία που διηγείται με τη δική του ζωή και πώς;
Ο Κουβανός συγγραφέας Λεονάρδο Παδούρα στο μυθιστόρημά του «Η διαφάνεια του χρόνου» γράφει: «…για αυτό, ενόσω προχωρούσες, στοίβαζες χαρτιά, διάβαζες, αντέγραφες στοιχεία, σιγά σιγά αντιλαμβανόσουν εκείνη τη διαφωτιστική απομάκρυνση, γιατί σταδιακά μετατρεπόσουν σε άλλον, ενώ ταυτόχρονα απελευθερωνόσουν από τον ίδιο σου τον εαυτό και κατά κάποιον τρόπο τον συμπλήρωνες μ’ εκείνους τους άλλους. Κέρδιζες ελευθερία. Αυτό είναι άραγε το γράψιμο; Να μεταμορφώνεσαι σε άλλον; Να αποποιείσαι τον εαυτό σου για χάρη του δημιουργήματός σου; Να προσπαθήσεις να ανασυστήσεις αυτό που δεν έχει καμιά πιθανότητα αποκατάστασης; Να παραποιείς το άχαρο θέαμα της ζωής που έχεις ζήσει, χωρίς κανένα προηγούμενο σχέδιο, και να το μετασχηματίζεις σε ένα δημιούργημα πιο καλοσυνάτο και λογικό, κατά κάποιον τρόπο λιγότερο ανθρώπινο και για αυτόν ακριβώς τον λόγο πιο ικανοποιητικό; Να ρισκάρεις να είσαι ελεύθερος;».
Κινείται βάσει προκαθορισμένου σχεδίου ο συγγραφέας; Ποια η σχέση του με τα δημιουργήματά του; Δένεται η ιστορία που διηγείται με τη δική του ζωή και πώς;
Σαν να γνώριζε ο Αντρέ Ζιντ, πολλές δεκαετίες πίσω, τον προβληματισμό του Παδούρα και είχε σημειώσει το εξής ανατρεπτικό: «Ενας καλλιτέχνης δεν έπρεπε να διηγείται τη ζωή του όπως την είχε ζήσει, αλλά να τη ζει έτσι ακριβώς όπως επρόκειτο να τη διηγηθεί».
Και έρχεται ο Ισπανός συγγραφέας Ενρίκε Βίλα-Μάτας στο βιβλίο του «Το Παρίσι δεν τελειώνει ποτέ» για να αναλύσει τη δυναμική της συγγραφής που φανερώνει και τη μαγεία της. Γράφει: «Οταν με ρωτάνε αν τα κείμενά μου τα έχω οργανώσει στο μυαλό μου πριν τα γράψω ή εξελίσσονται εκπλήσσοντας κι εμένα τον ίδιο όσο προχωρούν, απαντάω πάντα ότι όταν γράφεις προκύπτουν άπειρες εκπλήξεις. Και ευτυχώς που είναι έτσι, γιατί η έκπληξη, η ξαφνική πορεία, η φράση που εμφανίζεται την κατάλληλη στιγμή χωρίς να ξέρεις από πού έρχεται, αποτελούν την ανέλπιστη ανταμοιβή, το υπέροχο σπρωξιματάκι που κρατάει έναν συγγραφέα σε εγρήγορση».
Μεγάλα ζητήματα χωρίς τέλος και έπεται η συνέχεια.
