Οταν ο Ναπολέων πέρασε τις πύλες της Μόσχας στις 14 Σεπτεμβρίου του 1812, ήταν σίγουρος ότι είχε κερδίσει τον πόλεμο. Περίμενε την πολιτική αρχή της πόλης για την καθιερωμένη διαδικασία της συνθηκολόγησης.
Ομως δεν ήρθε ποτέ κανένας. Και όχι μόνο αυτό· φεύγοντας οι Ρώσοι, έβαλαν φωτιά στην πόλη. Επικράτησε αναρχία, καθώς το πλιάτσικο έλαβε τρομακτικές διαστάσεις. Θα περίμενε κανένας ότι ο Ναπολέων τώρα θα γύριζε πίσω. Και όμως, παρέμεινε στο Κρεμλίνο αναμένοντας μήνυμα παράδοσης από τον τσάρο Αλέξανδρο.
Μάταια. Κι ο Ναπολέων να είναι στα πρόθυρα νευρικού κλονισμού. Ο Βρετανός ιστορικός Πολ Κούλτερ στο βιβλίο του «Δέκα λάθη που άλλαξαν την Ιστορία» («10 Mistakes that Changed History», εκδ. Bantam) γράφει ότι ο Αλέξανδρος πίστευε πως ήταν το πεπρωμένο του να σταματήσει τον Βοναπάρτη.
Στο μεταξύ, έμπαινε χειμώνας. Στις 13 Οκτωβρίου έπεσε το πρώτο χιόνι. Τότε μόνον, επιτέλους, ο Ναπολέων διέταξε άμεση αποχώρηση. Δεν θα μπορούσε όμως μια τέτοια στρατιά να αποχωρήσει τόσο γρήγορα. Και, υπόψη, η οδηγία του στρατηλάτη προς τους άνδρες του ήταν πως δεν επρόκειτο για υποχώρηση αλλά για τακτική αποχώρηση. Οπότε δεν παράτησαν τα βαριά κανόνια τους πίσω. Αυτό έκανε την πορεία δυτικά ακόμα πιο αργή.
Κατά τις 6 Νοεμβρίου, η θερμοκρασία είχε πέσει κάτω από το μηδέν. Τα τρόφιμα σώθηκαν. Οι άνδρες άρχισαν να τρώνε τα άλογά τους. Οταν σώθηκαν κι αυτά, άρχισαν να τρώνε σκυλιά και γάτες.
Μέσα σε τρεις εβδομάδες είχαν χαθεί κάπου 60.000 στρατιώτες και άλλοι 20.000 συνοδοιπόροι. Οσοι έμεναν πίσω (το Ιππικό δεν είχε πια άλογα…) έβρισκαν βασανιστικό θάνατο στα χέρια Ρώσων χωρικών και Κοζάκων.
Το κρύο έφτασε τους -24 βαθμούς Κελσίου. Οι στρατιώτες του Βοναπάρτη άρχισαν να σκοτώνουν ο ένας τον άλλο για μια γούνα.
Μέσα Νοεμβρίου συνειδητοποίησαν πως οι Ρώσοι τούς είχαν φράξει τον δρόμο. Κατόρθωσαν να διασπάσουν τον κλοιό χάνοντας όμως 13.000 άνδρες – άλλοι 26.000 αιχμαλωτίστηκαν.
Η θερμοκρασία έπεσε στους -34 βαθμούς. Πανικόβλητος, ο Ναπολέων άρπαξε μια άμαξα και εγκατέλειψε τον στρατό του. Ο δε στρατός του διαλύθηκε από τους Ρώσους.
Στις 31 Μαρτίου του 1814, ο τσάρος Αλέξανδρος μπήκε στο Παρίσι. Ολα χάθηκαν για τον Βοναπάρτη μέσα σε 18 μήνες.
Ο Κούλτερ γράφει ότι ο Ναπολέων δεν είχε καμία δουλειά να εισβάλει στη Ρωσία και, επίσης, δεν είχε κανένα λόγο να παραμείνει εκεί τόσο καιρό. Η εισβολή στη Ρωσία απέδειξε ότι δεν ήταν άτρωτος. Με τα λάθη του, χάθηκε μια ολόκληρη γενιά Γάλλων. Εξακόσιες χιλιάδες άνδρες (όχι όλοι Γάλλοι) είχαν χαθεί μέσα σε ένα μήνα.
«Μετά τη Μόσχα», έγραψε ο ίδιος ο Ναπολέων, «η τύχη έπαψε να μου χαμογελά»…
