«Τα δέκα λάθη που άλλαξαν την Ιστορία» τιτλοφορείται το βιβλίο του ιστορικού (και κωμικού) Πολ Κούλτερ, ειδικού στην εκλαϊκευμένη Ιστορία. Δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά (ο πρωτότυπος τίτλος: 10 Mistakes that Changed History, εκδ. Bantam, 2025) και βασίζεται σε παράσταση που ήταν sold out επί δύο συναπτά έτη στη Βρετανία.
«Ο Μέγας Αλέξανδρος δεν σκεπτόταν ποτέ τον θάνατο». Με αυτή την πρόταση ξεκινάει το κεφάλαιο πάνω στον Μακεδόνα στρατηλάτη. «Και γιατί να κάνει κάτι τέτοιο; Είχε κλείσει τα τριάντα και ήταν ήδη ένας από τους μεγαλύτερους στρατηγούς που έζησαν ποτέ».
Μέσα σε μια δεκαετία ο Αλέξανδρος είχε φτάσει με τον στρατό του έως τη σημερινή Ινδία. Είχε τη φήμη του ημίθεου, ότι ο αληθινός του πατέρας δεν ήταν ο Φίλιππος ο Μακεδών, μα ο ίδιος ο Δίας. Στην Ινδία, όμως, οι στρατιώτες του τον εκλιπαρούσαν να γυρίσουν στα σπίτια τους. Ο Αλέξανδρος τους αγνόησε.
Αναρωτιέται ο Κούλτερ: «Για βιβλίο πάνω σε λάθη, ο Αλέξανδρος δεν είναι το πιο προφανές σημείο αφετηρίας». Πράγματι· δεν ήταν τυχαίο που ένας Ιούλιος Καίσαρας δάκρυσε μπροστά στο άγαλμά του λέγοντας ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να τον φτάσει.
Πού έκανε λοιπόν λάθος ο Αλέξανδρος; Στα 325 π.Χ. αποφασίζει επιτέλους να επιστρέψει. Επιλέγει την πιο μακριά και δύσκολη διαδρομή, ίσως επειδή ήθελε έτσι να τιμωρήσει τους άνδρες του για την γκρίνια τους.
Πέρασαν από την αρχαία Βαβυλώνα, το σημερινό Ιράκ, όπου, κατά τον Κούλτερ, το έριξαν στο πιοτό. Τα βραδινά συμπόσια ήταν ο κανόνας στον στρατό του Αλέξανδρου, τόσο που ορισμένοι από τους συμμετέχοντες είχαν σε διάφορες φάσεις πεθάνει από δηλητηρίαση. Ο Κούλτερ σχολιάζει πως οι Μακεδόνες φέρονταν στο συκώτι τους όπως στους εχθρούς τους.
Μια νύχτα ο Αλέξανδρος επιδόθηκε σε έναν ακόμη διαγωνισμό οινοποσίας. Την επομένη ξύπνησε άρρωστος. Για την ακρίβεια, δεν συνήλθε ποτέ. Πέθανε στις 23 Ιουνίου 323 π.Χ. (το ξέρουμε χάρη σε έναν Βαβυλώνιο αστρονόμο). Δεν ξέρουμε τι τον σκότωσε. Μπορεί να ήταν 33, αλλά είχε ένα σωρό πολεμικά τραύματα· ο οργανισμός του ήταν εξασθενημένος. Το πρόβλημα ήταν πως δεν φρόντισε να ορίσει διάδοχο μεταξύ των επτά στρατηγών του. Ο θρύλος τον θέλει να λέει «να με διαδεχθεί ο δυνατότερος», που είναι τελείως ασαφές όσο και υποκειμενικό.
Η αυτοκρατορία του αφέθηκε στην τύχη της. Κατά τον Κούλτερ, το κενό που άφησε πίσω του ήταν το μεγάλο σφάλμα του όσον αφορά τη διαιώνιση της αυτοκρατορίας του. Δεν έβλεπε μπροστά, δεν φρόντισε για το μέλλον της αυτοκρατορίας που είχε χτίσει.
«Μπορεί στο πεδίο της μάχης να ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος», γράφει, «αλλά όσον αφορά τη γραφειοκρατία, ήταν ο Αχρηστος Αλέξανδρος».
