Θα έρθει εποχή που τα καλοκαίρια της δεκαετίας του 2020 θα γεννούν και αυτά νοσταλγία. Θα τα νοσταλγούν τα παιδιά που τώρα μεγαλώνουν, οι έφηβοι και οι πολύ νέοι, που όσο μεγαλώνουν θα κρατούν την επίγευση του θαύματος της ενηλικίωσης. Ολα τα άλλα, που σήμερα μας βαραίνουν και που στους εκπροσώπους των μεγαλύτερων γενεών προκαλούν απογοήτευση και αποτροπιασμό θα έχουν, πιθανώς, καταχωριστεί στο κεφάλαιο της Ιστορίας.
Οι προσωπικές διαδρομές στον χρόνο μέσα από τις μυλόπετρες της αυτοσυνειδησίας και της δημόσιας ζωής συμπλέουν με όσα φέρνει η εποχή μας. Το καλοκαίρι στη Μεσόγειο, όπως βιώνεται τα τελευταία χρόνια με υψηλότερες θερμοκρασίες και μεγάλες πυρκαγιές, ερεθίζει τα δημοσιογραφικά αντανακλαστικά εφημερίδων και ειδησεογραφικών ιστοσελίδων στις ΗΠΑ και στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη. Είναι ένα πάθος αμείωτο, η μανία των «Βορείων» να καταγράψουν (με δημοσιογραφική απλοϊκή μεγαλοστομία) την καταστροφή που βιώνεται στον Νότο. Είναι ένα θέμα που πουλάει, και λόγω τουρισμού, αλλά κυρίως γιατί αγγίζει βαθύτερες χορδές αυτοσυντήρησης εν μέσω τεκτονικών αλλαγών σε όλα τα επίπεδα της ζωής.
Πρόσφατα οι «Νιου Γιορκ Τάιμς» είχαν παρουσιάσει τα καλοκαίρια στις ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου ως την Κόλαση του Δάντη, προκαλώντας αντιδράσεις από κατοίκους που διέψευδαν και ειρωνεύονταν την αγωνία της εφημερίδας να προκαλέσει εντυπώσεις. Οσοι ζούμε στη Μεσόγειο γνωρίζουμε βεβαίως πως το κλίμα έχει αλλάξει και πως το νορμάλ παλιά ήταν θερμοκρασίες 32-33 βαθμοί, ενώ τώρα είναι 34-35. Αυτό είναι καταγεγραμμένο. Υπάρχει όμως μια αγωνία των μέσων ενημέρωσης να οργανώσουν ένα ψυχολογικό κλίμα και να το συντηρούν πάση θυσία.
Δημοσιογράφοι από εφημερίδες του ευρωπαϊκού Βορρά ήταν πρόσφατα στην Αθήνα για να οργανώσουν ένα ρεπορτάζ για τα εφιαλτικά καλοκαίρια του Νότου. Ηταν σαφώς επαγγελματίες και εξαιρετικά φιλότιμοι, αλλά εκείνο που μου είχε κάνει εντύπωση ήταν ότι πριν καν περπατήσουν στην Αθήνα είχαν στο μυαλό τους τον τίτλο του ρεπορτάζ έτοιμο, σύμφωνα και με την επιθυμία της αρχισυνταξίας. Είναι εντυπωσιακό πώς το ανθρώπινο μυαλό υποδέχεται και ενστερνίζεται ό,τι υπαγορεύει το περιρρέον κλίμα.
Η καταστροφή που βιώνεται στη Μεσόγειο είναι ένα θέμα που πουλάει, και λόγω τουρισμού, αλλά κυρίως γιατί αγγίζει βαθύτερες χορδές αυτοσυντήρησης εν μέσω τεκτονικών αλλαγών σε όλα τα επίπεδα της ζωής.
Οι προσωπικές μου μνήμες από τα καλοκαίρια στην Αττική, στη διάρκεια των οποίων σημείωνα τις θερμοκρασίες, μου λένε πως κάθε πέρσι και καλύτερα. Καύσωνες πάντα υπήρχαν, αλλά συνέβαιναν σε άλλο αστικό περιβάλλον, σε άλλο φυσικό τοπίο και σαφέστατα επηρέαζαν με άλλον τρόπο τον ψυχισμό του πληθυσμού. Αναρωτιέμαι μήπως η ένταση με την οποία διασαλεύουν την ψυχική ηρεμία μας τα καλοκαίρια της δεκαετίας του 2020 είναι απόρροια ενός βαθύτερου και ευρύτερου αποσυντονισμού, οικονομικού, ταυτοτικού, υπαρξιακού.
Ενας νέος όρος θα γεννηθεί. Αυτός που θα ορίζει τη φοβία για το καλοκαίρι, για τους καύσωνες, για το ασφυκτικό άστυ, για τις μεγάλες πυρκαγιές, για τη μοναξιά σε μία δίνη απρόβλεπτων εκτός κλίμακας, σχεδόν οντολογικής διάστασης, γεγονότων που συμβαίνουν ερήμην του απλού ανθρώπου. Οσο και ανθρωπογενής να είναι η κλιματική κρίση, ο απλός πολίτης δεν μπορεί να κάνει πολλά, πέρα από το να ανακυκλώνει το πλαστικό μπουκαλάκι του νερού. Αισθάνεται μικρός, αισθάνεται ευάλωτος.
Και όσο πιο ευάλωτος θα αισθάνεται ο απλός άνθρωπος, με άλλη τόση ένταση θα εκφράζει την ανασφάλειά του. Θα αναζητεί αποδέκτες της οργής του, θα διαψεύδει τις ελπίδες του, θα συσπειρώνεται σε ανορθολογικές προφητείες ή θα απομονώνεται μέσα από ένα σπιράλ αποξένωσης. Ισως να μην έχουν άδικο τα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ των «Βορείων» όταν μιλούν για τις απρόβλεπτες επιπτώσεις των νέου τύπου καλοκαιριών στον ευρωπαϊκό Νότο.
Και βεβαίως, μέσα σε όλη αυτή τη μετατόπιση του κόσμου, οι νέες γενιές θα εγγράφουν σε αυτό το δυστοπικό, για τους μεγαλύτερους, κλίμα τις μελλοντικές αναμνήσεις τους. Είμαστε όλοι το πλήρωμα ενός τεράστιου φορτίου που έχει αποπλεύσει από άλλοτε γνώριμα και ασφαλή λιμάνια και έχει ανοιχτεί στον ωκεανό χωρίς να γνωρίζει τι θα συναντήσει στη διάρκεια του πλου.
Κανείς δεν νιώθει άνετα στην προσμονή του επόμενου καλοκαιριού, κανείς δεν ξέρει πώς θα είναι η γεωμετρία του νέου κόσμου. Μέσα σε αυτήν τη δίνη βιώνουμε τις μικρές και μεγάλες μεταβολές.
