Κανείς δεν θα θυμόταν την ύπαρξη αυτής της πολιτεύτριας, που άφησε κάποτε τραυματισμένη το κόμμα Βαρουφάκη για να βρει πολιτικό καταφύγιο στο ΠΑΣΟΚ. Κανείς δεν θα τη θυμόταν, αν δεν είχε μόνη της εγκλωβιστεί σε έννοιες που δεν ελέγχει, προκειμένου να κάνει αντιπολίτευση για την εξωτερική πολιτική. Σε μια από τις εμφανίσεις που γεμίζουν τον αχανή, αυγουστιάτικα, τηλεοπτικό χρόνο, η πολιτεύτρια –Μαρία Απατζίδη– μπέρδεψε τα «έννομα αποτελέσματα» με τα σκέτα αποτελέσματα, προσδίδοντας λεκτικά νομική υπόσταση στο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Οποιος έχει το κουράγιο να αναζητήσει το απόσπασμα, δεν μπορεί παρά να διαπιστώσει ότι επρόκειτο για πρόσκρουση στα όρια της γλώσσας. Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε τη Νέα Δημοκρατία να κάνει φλάμπουρο το ατύχημα, επιχειρώντας να το χρεώσει στο ΠΑΣΟΚ, ως αθέτηση της εθνικής θέσης.
Το πράγμα ανέλαβε να λύσει ο ευρωβουλευτής Γιάννης Μανιάτης «μεταφράζοντας» τη σκέψη της συναδέλφου του, που δεν κατάφερε να αρθρωθεί. «Το τουρκολιβυκό μνημόνιο», εξήγησε, «είναι προφανώς παράνομο, έξω από κάθε λογική γεωγραφίας και διεθνούς δικαίου, αλλά δυστυχώς για μας παράγει αποτελέσματα». Δεν είναι δύσκολο να το καταλάβει κανείς: Αλλο τα de jure αποτελέσματα, και άλλο τα de facto. Η ιδιοποίηση του πορτοφολιού μου από τον πορτοφολά δεν τον καθιστά κύριο του κλαπέντος. Ωστόσο, εν τω μεταξύ, εγώ έχω μείνει χωρίς πορτοφόλι. Η απουσία του πορτοφολιού από την τσέπη μου είναι αυτό που στη στερεοτυπική γλώσσα των ελληνοτουρκικών ονομάζουμε «τετελεσμένο» – άδικο και παράνομο, αλλά γεγονός.
Τώρα, θα μπορούσε κάποιος να ζητήσει από τον Μανιάτη να εξηγήσει ποια είναι αυτά τα αποτελέσματα που «παράγει» το μνημόνιο. Μήπως είναι πρόωρο και υπερβολικό να πούμε ότι η συμφωνία με ένα αποτυχημένο κράτος που δεν έχει καν νόμιμη εκπροσώπηση «παράγει» κάτι περισσότερο από παρενόχληση για λογαριασμό τρίτου; Μήπως είναι κινδυνολογία να λέμε ότι μας παίρνουν το πορτοφόλι, ενώ μέχρι στιγμής μας έχουν αθεμίτως παρακουμβήσει ο αλαφροχέρης και ο κουμανταδόρος του;
Ο διαγωνισμός των κλισέ για την εξωτερική πολιτική.
Ναι, η συζήτηση δεν είναι σοβαρή. Και γίνεται ολοένα και λιγότερο σοβαρή όσο διολισθαίνει στο διπολικό σχήμα «καταστροφή» ή «θρίαμβος». Σε αυτό το σχήμα υποκύπτει και η Ν.Δ. όταν λέει ότι τα κινδυνολογικά κλισέ του Μανιάτη συνιστούν διολίσθηση του ΠΑΣΟΚ σε «αντεθνική θέση».
Το μόνο «αντεθνικό» στην ξεκούδουνη θερινή διαμάχη είναι η εθνική ενέργεια που δαπανάται σε μια άγονη εσωτερική φαγούρα για το γόητρο και τα προσχήματα.
Σε μια στιγμή ιστορικής μετάβασης για το παγκόσμιο σύστημα ασφάλειας, η εξωτερική πολιτική έχει ανάγκη από ιδέες. Εχει ανάγκη από στρατηγική φαντασία. Αντ’ αυτού, η δημόσια συζήτηση για την εξωτερική πολιτική εγκλωβίζεται στην ελληνομετρία των διατυπώσεων. Σε ένα επαρχιώτικο «σου ‘πα – μου ‘πες» για το ποιος είναι πιο ορθόδοξος στα λόγια. Λες και το λιβάνισμα των «εθνικών δικαίων» στα media μπορεί να παραγάγει «αποτελέσματα» – έννομα ή σκέτα.
