Τη Δευτέρα, αντιπολεμικό συλλαλητήριο στο Σύνταγμα και πορεία διαμαρτυρίας προς την αμερικανική πρεσβεία. Την Τρίτη, αντινατοϊκή συγκέντρωση στο Σύνταγμα και αντιιμπεριαλιστική πορεία προς την πρεσβεία των ΗΠΑ. Αυτονόητη η συμφόρηση, αυτονόητο και το κλείσιμο του σταθμού μετρό στο Σύνταγμα. Την Τετάρτη, συναυλία του ΚΚΕ στο Καλλιμάρμαρο με χιλιάδες θεατές. Την Πέμπτη, Ράλλυ Ακρόπολις, κλειστοί δρόμοι και σταθμοί, κυκλοφοριακές ρυθμίσεις. Ολα τα παραπάνω, σε συνθήκες καύσωνα, στο κέντρο μιας πόλης που δεν είναι σχεδιασμένη για πολλαπλές και ταυτόχρονες χρήσεις κι όπου η πιο απλή παρέμβαση επηρεάζει τις πιο απλές λειτουργίες. Εν τω μεταξύ, την ώρα που τα πιο νευραλγικά μέρη του αστικού χώρου μετατρέπονται σε πίστες πολιτικής εκτόνωσης, ψυχαγωγίας και διασκέδασης, κάποιοι αδυνατούν να συμμετάσχουν στην ευωχία. Eίναι αυτοί που δουλεύουν στο κέντρο, που μετακινούνται ή κατοικούν σ’ αυτό, που διέρχονται από αυτό, που είναι αναγκασμένοι να έχουν από την πόλη απαιτήσεις πολίτη και όχι καταναλωτή. Υπάρχει ουσιαστική διαφορά μεταξύ των δύο: ο καταναλωτής έχει την πολυτέλεια να ερμηνεύει την κίνηση, τους κλειστούς δρόμους, τα ακινητοποιημένα μέσα μεταφοράς και την πολυκοσμία σαν αναγκαίο κακό ή ακόμα και σαν κάτι χαριτωμένο· στο τέλος, άλλωστε, θα απολαύσει το αγαθό για το οποίο κοπιάζει. Από την άλλη, ο εργαζόμενος πολίτης και κάτοικος δεν διεκδικεί από το κέντρο της πόλης κάτι πέραν των βασικών· ζητάει μόνο να μην τον κάνει να υποφέρει.
Ο κόσμος σήμερα
Ο υπέρ της αντικοινωνικής συμπεριφοράς αντίλογος είναι στερεότυπος όσο και η αντικοινωνική συμπεριφορά: δεν αιτιολογεί την οικειοποίηση της πόλης από τους λίγους εις βάρος των πολλών, αλλά εγκαλεί προκλητικά τους τελευταίους· τους χαρακτηρίζει μίζερους, σνομπ, γκρινιάρηδες, τους λέει ότι «έτσι γίνεται στις σύγχρονες πόλεις». Αυτό είναι ψευδές: στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις, ό,τι διαταράσσει την ευρυθμία θεωρείται πρόβλημα, όχι κανονικότητα· αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν πολλά προβλήματα και σε ευρωπαϊκές πόλεις που τείνουμε να θαυμάζουμε, αλλά ότι τα προβλήματα αντιμετωπίζονται ως τέτοια· δεν μεταμφιέζονται σε ευλογία για να ξεχαστεί ότι είναι προβλήματα. Ενα μοντέρνο αστικό κέντρο εστιάζει πρωτίστως στη λειτουργικότητα και στην κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών του πολίτη, και δευτερευόντως σε ό,τι ξεφεύγει από αυτά. Δεν χρειάζεται όμως κάποιος προωθημένη σκέψη και ευρωπαϊκές προσλαμβάνουσες για να καταλάβει το αυτονόητο: όταν ένας δρόμος κλείνει, είναι απαραίτητο ένας άλλος να ανοίγει για να αντισταθμίσει την ασυμμετρία· όταν ένα μέσο μεταφοράς ακυρώνεται, μια εναλλακτική λύση πρέπει να προσφέρεται σε όσους το χρησιμοποιούν· όταν η πόλη γίνεται σκηνικό δραματοποιημένων πόθων (πολιτικών, καλλιτεχνικών, αθλητικών), κάπως πρέπει να προστατεύονται από τις επιπτώσεις της δραματοποίησης όσοι δεν έχουν καμία σχέση με αυτή.
Αντίδοτο
Με αυτά τα δεδομένα, ακούγονται πολύ υποκριτικές (ή εξαιρετικά αφελείς) οι ανησυχίες για την «παρακμή» της Αθήνας, για τις συνέπειες του «εξευγενισμού», για την ποιότητα ζωής, για τη στεγαστική κρίση κ.ο.κ. Δεν μπορεί τη μια μέρα να κλαίμε για την «εγκατάλειψη» του κέντρου και την επομένη να εκθειάζουμε ενέργειες που κάνουν τη ζωή σε αυτό μαρτυρική και την εγκατάλειψη μονόδρομο· δεν γίνεται να αναρωτιόμαστε γιατί ο αθηναϊκός πληθυσμός δεν διαχέεται και σε λιγότερο δημοφιλείς περιοχές/γειτονιές μακριά από τον αστικό πυρήνα, την ώρα που η καθημερινότητα αποδεικνύει ότι όσο πιο μακριά μένεις από τη δουλειά σου στο κέντρο τόσο πιο πιθανό είναι να φθάσεις σε αυτήν αργοπορημένα ή να καθυστερήσεις να γυρίσεις στο σπίτι σου. Είναι αντιφατικό να μεμφόμαστε την ιδιωτική πρωτοβουλία «που μεταμορφώνει την πόλη σε θεματικό πάρκο», αλλά να κάνουμε τα στραβά μάτια όταν το θεματικό πάρκο συνάδει με το γούστο μας. Το αντίδοτο σε μια πόλη άναρχη, που τόσο το Δημόσιο όσο και οι ιδιώτες μεταχειρίζονται κοντόφθαλμα και ωφελιμιστικά, δεν είναι μια πόλη νεκρή· είναι μια πόλη ρυθμισμένη, που υπακούει σε κανόνες και σέβεται το δικαίωμα των κατοίκων της στην ψυχική ηρεμία. Οποιος, πάλι, θεωρεί την ψυχική ηρεμία αμελητέα, μάλλον δεν τη γνώρισε ποτέ του.
