«Εμπρός, λαέ, μην τους φοβηθείς, ήρθε η ώρα της ανατροπής». Αυτό ήταν το σύνθημα που κυριαρχούσε στις συγκεντρώσεις τού «Οχι». Θα μου πείτε, σύνθημα είναι, έχει και τις υπερβολές του.
Αυτό το λέμε σήμερα γνωρίζοντας το τέλος του έργου. Στη μέση της ταινίας ουδείς γνώριζε την κατάληξή της. Τότε οι κυβερνώντες όντως πίστευαν ότι μπορούσαν να αλλάξουν την Ευρώπη. Σημασία δεν έχει αν αυτή η πεποίθησή τους ήταν γελοία, αλλά αυτό που μετρά σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η δυναμική της συλλογικής αυταπάτης.
Μπορεί ο βολονταρισμός σχεδόν πάντα να συντρίβεται από τον συσχετισμό των δυνάμεων που δρα αμείλικτα και τιμωρητικά, όμως παράγει τη δική του πραγματικότητα, έστω προσωρινά. Η διαμόρφωση των συνειδήσεων επάνω σε ένα συλλογικό όραμα κινεί την Ιστορία, το ιστορικό προτσές όπως έλεγαν οι διανοούμενοι της Αριστεράς. Αναδρομικά θα κριθεί αν αυτό το συλλογικό όραμα αποδειχθεί πως ήταν μια αυταπάτη, που τελικά οδήγησε στην ήττα.
Η παρέα που ξεκίνησε από το 4% και έφτασε να κυβερνά τη χώρα πίστεψε ότι οι δυνάμεις της ήταν αστείρευτες και θα συνέχιζε το ταξίδι της προς τον ουρανό.
«Η δημοκρατία στην Ευρωζώνη χρειάζεται τονωτική ένεση», δήλωνε ο τότε υπουργός Οικονομικών, περήφανος και για το κλείσιμο των τραπεζών και για το δημοψήφισμα. Προφανώς αυτός ήταν ο νοσοκόμος που θα έκανε την τονωτική ένεση. Γενικά, θα πρέπει να είμαστε πολύ επιφυλακτικοί και υποψιασμένοι όταν ακούμε πολιτικούς να μπολιάζουν με ιατρικούς όρους την πολιτική.
Από τότε που ο Γ. Παπαδόπουλος άρχισε να μιλάει για τον ασθενή και τον χειρουργό για να καταλήξει στον γύψο, το πάντρεμα ιατρικής και πολιτικής καλόν είναι να αποφεύγεται. Αν μη τι άλλο, η κατάληξή του δεν θα είναι ευτυχής.
Πριν από δέκα χρόνια, αυτή η παρέα που ξεκίνησε από το 4% και έφτασε να κυβερνά τη χώρα πίστεψε ότι οι δυνάμεις της ήταν αστείρευτες και θα συνέχιζε το ταξίδι της προς τον ουρανό. Είναι το μεθύσι του επιτυχημένου ο οποίος δεν μπορεί να διανοηθεί, ούτε στιγμή, πως μπορεί να αποτύχει. Κάπως έτσι είδαν και την υπόθεση του δημοψηφίσματος ο Αλέξης Τσίπρας και o κύκλος του. Είτε το ένα αποτέλεσμα είτε το άλλο θα το διαχειρίζονταν νικηφόρα. Και δικαιώθηκαν, καθώς κέρδισαν τις εκλογές που έκαναν στη συνέχεια και ενώ είχαν χάσει το ένα τρίτο της κοινοβουλευτικής τους ομάδας. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Ηττήθηκαν πολύ αργότερα διότι η εξουσία απομυθοποιεί τα συνθήματα και τα οράματα και η Αριστερά πουλάει αυτό ακριβώς το προϊόν. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν απομυθοποιήθηκε με την κυβίστηση του τρίτου μνημονίου. Απομυθοποιήθηκε όταν κλήθηκε να διαχειριστεί την καθημερινότητα. Σε αυτή δεν χωράνε παχιά λόγια και ελκυστικοί μύθοι. Ετσι, δικαιολογημένα προβεβλημένο στέλεχός του είχε δηλώσει πως «η κανονικότητα δεν μας συμφέρει».
Πριν από δέκα χρόνια το πλειοψηφικό κομμάτι της κοινωνίας ζούσε μέσα στην αυταπάτη της ανατροπής. Δεν γνώριζε τι θα ερχόταν, γνώριζε όμως τι δεν ήθελε. Και αυτό μέτρησε.
