Μίλησε σαν ειδικός. Σαν άνθρωπος των κατασκευών. «Πρέπει να πω», έλεγε χαζεύοντας το παλάτι του σεΐχη, «ότι βλέπω αυτά τα τέλεια μάρμαρα». «Είναι αυτό που λέμε “περφέτο!”». Ο Τραμπ ήταν όντως θαμπωμένος και κολακευμένος από την υποδοχή. Είπε και για τις καμήλες που τον υποδέχτηκαν κατά ίλες, μαζί με τα τουμπερλέκια, τα γιαταγάνια, τα αγήματα κελεμπιοφόρων που κάτι νταλκάδες έψαλλαν εν χορώ στη γλώσσα της ερήμου. «Εκτιμούμε πολύ τις καμήλες. Είχα πολύ καιρό να δω καμήλες».
Ναι, ο Αμερικανός πρόεδρος δείχνει καμιά φορά σαν να πρωταγωνιστεί σε φάρσα. Μοιάζει σαν είναι ο Σάσα Μπάρον Κοέν, που υποδύεται μια κανταφική τυραννική περσόνα, πεινασμένη για μεγαλεία και χλιδή. Αναγκασμένη να τυλίγει την ανασφαλή της μικρότητα στον χρυσό μανδύα μιας τάχα άτρωτης εξουσίας.
Του αρέσουν του Τραμπ τα εμιράτα, επειδή ταιριάζουν στο γούστο του. Επειδή αισθάνεται άνετα μέσα στο υπεράνθρωπο μέγεθος των κατασκευών τους. Εκεί είναι στον κόσμο του. Ο κόσμος εκεί «καθαρίζεται», «οργανώνεται» σε στοίχους και λουστράρεται μέχρι να επιστρέψει σαν μεγεθυντικό κάτοπτρο το είδωλο του αρχηγικού εγώ. Ο κόσμος χτίζεται με «περφέτα» μάρμαρα και πύργους. Με μεγαλουργήματα που καταλήγουν να στέκουν σαν αρχιτεκτονικές νεκροψίες ερειπωμένων ψυχισμών.
Η συγγένεια, βέβαια, δεν είναι μόνον αισθητική. Η λαχτάρα του Τραμπ για τους μονάρχες του Κόλπου βοηθιέται και από το επενδυτικό ενδιαφέρον τους για τις επιχειρήσεις της οικογένειάς του: Για το Trump Tower στην Τζέντα, το φαραωνικό resort του Ερικ Τραμπ στην Ντόχα του Κατάρ, την επένδυση δύο δισ. δολαρίων από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στο οικογενειακό κρυπτονόμισμα.
Πώς βρίσκει τη θέση της σε αυτόν τον κόσμο η Ελλάδα; Πώς μια χώρα στη δυτική μεθόριο, που διαφήμιζε εαυτήν ως «προβλέψιμη και αξιόπιστη» σύμμαχο, επινοεί από την αρχή τον διεθνή εαυτό της, προκειμένου να «κουμπώνει» με τις παρορμήσεις του απρόβλεπτου – με τις προτεραιότητες εκείνου που δεν δίνει πια καμία αξία στη «σταθερότητα»;
Να του γίνουμε χρήσιμοι, λένε. Να απευθυνθούμε κι εμείς στα «συναλλακτικά» του ένστικτα. Ακόμη όμως κι αν δοκιμάζαμε να παρατάξουμε σειρές ευζώνων από το «Ελ. Βενιζέλος» μέχρι το Προεδρικό Μέγαρο –ακόμη κι αν του δίναμε το Ελληνικό για να το κάνει Ντόχα και τον Πειραιά για αποσινοποιημένη ζώνη αδασμολόγητου εμπορίου–, δεν είναι πολύ πιθανό ότι θα καταφέρναμε να αποσπάσουμε την εύνοιά του. Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος. Δεν προλαβαίνουμε να χτίσουμε ούτε Ακ Σαράι ούτε Ντολμά Μπαχτσέ. Δεν προλαβαίνουμε να μετατραπούμε από μικρή δυτική δημοκρατία σε ισλαμική δικτατορία με οθωμανικούς –ιμπεριαλιστικούς– ιδεασμούς.
Αλλωστε, ακόμη και αυτή η εύνοια του προέδρου δεν είναι σταθερό διπλωματικό συνάλλαγμα. Οσο εύκολα την εξαγοράζεις, τόσο γρήγορα μπορεί να τη χάσεις. Η γεωπολιτική δεν ήταν ποτέ τα τελευταία ογδόντα χρόνια τόσο εξαρτημένη από την κυκλοθυμία μιας «τζάμπο» περσόνας.
Τι να κάνουμε, λοιπόν; Να μεθοδεύσουμε πανικόβλητοι τον αυλικό εκμαυλισμό μας για ένα τόσο αβέβαιο αντάλλαγμα; Να τζογάρουμε στην κυκλοθυμία; Ή να πάρουμε μια βαθιά ανάσα και να κοιτάξουμε τον ορίζοντα της Ιστορίας;
Αυτοτύφλωση
Ηταν σαν χαμένος. Ελεγε και ξαναέλεγε μηχανικά, κοιτώντας απλανώς δεξιά και αριστερά, «σας ευχαριστώ που ήρθατε». «Σας ευχαριστώ που ήρθατε». Κάποια στιγμή έφτασε μπροστά σε έναν εκ των διοργανωτών της προεκλογικής εκδήλωσης, τον Τζορτζ Κλούνι. Τον κοίταξε κατάματα και του είπε: «Σας ευχαριστώ που ήρθατε». Φαινόταν ότι ο πρόεδρος δεν αναγνώρισε τον αστέρα και ακτιβιστή, με τον οποίο είχε μακροχρόνια γνωριμία. «Τον ξέρετε τον Τζορτζ», τσίγκλησε τη μνήμη του Μπάιντεν ένας παρατρεχάμενος. «Ο Τζορτζ. Ο Τζορτζ Κλούνι!». «Α, ναι. Γεια σου, Τζορτζ». Ηταν προφανές πως η βοήθεια δεν ήταν αρκετή. Λίγα λεπτά αργότερα, απαθανατίστηκε το πλάνο με τον Μπάιντεν στη σκηνή να κοιτάει το πλήθος ακίνητος, με αφασικό μειδίαμα, μέχρι να τον πάρει από το χέρι ο Ομπάμα και να τον αποσύρει στα παρασκήνια. Το περιστατικό είναι ένα μικρό μέρος της αφήγησης του βιβλίου των Τζέικ Τάπερ και Αλεξ Τόμσον, που εξηγούν πώς οι Δημοκρατικοί έπεσαν θύμα της αυταπάτης τους ότι ο Μπάιντεν ήταν όντως ικανός να διεκδικήσει μια δεύτερη θητεία. Το βιβλίο πιστοποιεί ότι τη δημοκρατία δεν θα μπορούσαν να την κλονίσουν οι «αντισυστημικοί», αν το δημοκρατικό σύστημα δεν είχε προηγουμένως υποκύψει στη δική του αυτοτύφλωση.
