Το σύνθημα «Hρεμη Δύναμη» («La force tranquille») ήταν καταλυτικό για την πρώτη εκλογική νίκη του Φρανσουά Μιτεράν το 1981. Αλλά ο Ζακ Σεγκελά που το σκέφτηκε δεν θα μπορούσε να θριαμβεύσει συνεργαζόμενος με έναν υποψήφιο χωρίς τη λάμψη και τις ικανότητες του πρώην προέδρου της Γαλλίας.
Δημοσκοπήσεις που συζητούνται στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς –και δεν δημοσιοποιούνται, για προφανείς λόγους– μετρούν την επίδοση που θα είχε το ΠΑΣΟΚ με άλλη ηγεσία (Γερουλάνο, Δούκα, Διαμαντοπούλου) και τα αποτελέσματα δεν είναι ενθαρρυντικά για τον Νίκο Ανδρουλάκη.
Παρ’ όλα αυτά, μέχρι τις εθνικές εκλογές δεν πρόκειται να αμφισβητηθεί και η συνέχεια είναι απρόβλεπτη, γιατί το ΠΑΣΟΚ θα αντιμετωπίσει κίνδυνο διάσπασης στη βάση του διλήμματος σχετικά με τη συμμετοχή στην επόμενη κυβέρνηση.
Aλλωστε, ακόμη και με ποσοστό που δεν θα ξεπερνάει το ποσοστό των ευρωεκλογών θα έχει περισσότερους βουλευτές λόγω του διαφαινόμενου κατακερματισμού που θα χαρακτηρίζει το πολιτικό τοπίο. Επομένως, πολλά θα εξαρτηθούν από τη σύνθεση της κοινοβουλευτικής ομάδας.
Είναι, όμως, μόνο θέμα ηγεσίας το πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ;
Σε καμία περίπτωση. Το ΠΑΣΟΚ έχασε την ηγεμονία που κατέκτησε στο Κέντρο μετά τις εσωκομματικές εκλογές και αυτό δεν οφείλεται στα ελλείμματα του προέδρου του, αλλά στο ασαφές πολιτικό στίγμα, στο συγκεχυμένο μήνυμα που εκπέμπει και στην απουσία συνεκτικού οράματος για τη χώρα την επόμενη δεκαετία.
Δεν έχει κάνει κάποιο σοβαρό λάθος, καταθέτει προτάσεις πιο συγκροτημένες από των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης, δείχνει μεγαλύτερη σοβαρότητα και υπευθυνότητα, αλλά δεν πείθει ότι μπορεί να εγγυηθεί μια καλύτερη διακυβέρνηση και δεν εμπνέει, δεν κινητοποιεί συναισθηματικά και φαντασιακά πολίτες που το έχουν ψηφίσει στο παρελθόν ή θα μπορούσαν να το ψηφίσουν στο μέλλον.
Από τη στιγμή που η Πλεύση Ελευθερίας πέρασε, δημοσκοπικά, στη δεύτερη θέση, κυριαρχώντας στο κάδρο των Τεμπών, στο οποίο το ΠΑΣΟΚ εντάχθηκε χωρίς οριοθέτηση, μοιραίο ήταν να εκδηλωθούν συμπτώματα εσωστρέφειας και να τεθεί σε λειτουργία ο φαύλος κύκλος αρνητικής δημοσιότητας και πολιτικής αποδυνάμωσης.
Αποκλείεται να δουν καλύτερες μέρες επιλέγοντας την αυτάρεσκη άρνηση της πραγματικότητας, περιφρονώντας την επιτυχία των αντιπάλων τους και αναλύοντας μια νέα κατάσταση με τον παλιό τρόπο.
Θα μπορούσε να αλλάξει αυτή η εικόνα μιζέριας;
Το βέβαιο είναι ότι αποκλείεται να δουν καλύτερες μέρες επιλέγοντας την αυτάρεσκη άρνηση της πραγματικότητας, περιφρονώντας την επιτυχία των αντιπάλων τους, ελπίζοντας σε μια νομοτελειακή ανάκαμψη και αναλύοντας μια νέα κατάσταση με τον παλιό τρόπο.
Το ΠΑΣΟΚ είναι επιβαρυμένο από το κυβερνητικό παρελθόν του, από το οποίο όμως απορρέει και το συγκριτικό του πλεονέκτημα, που είναι η εμπειρία, ο επαγγελματισμός, ο ορθολογισμός και το μέτρο.
Αν αναλάμβανε τη δέσμευση ότι δεν θα αφήσει τη χώρα ακυβέρνητη, θέτοντας συγκεκριμένους όρους για συνεργασία με το πρώτο κόμμα μετά τις εκλογές, αντί να το αποκλείει κατηγορηματικά θέτοντας ως στόχο τη νίκη, δηλαδή κάτι απίθανο, τότε ίσως θα είχε καλύτερη τύχη.
Αν, για παράδειγμα, το ΠΑΣΟΚ απέκλειε συμμετοχή σε κυβέρνηση 62 μελών (με 12 γυναίκες!) και έβαζε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την πραγματοποίηση συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων στους τομείς υγείας και παιδείας, στα εργασιακά, στο φορολογικό και στη λειτουργία των θεσμών, τότε, ενδεχομένως, θα είχε μεγαλύτερη απήχηση.
Aν δεχθούμε ότι ο Ομπάμα ήταν ο πιο χαρισματικός προοδευτικός ηγέτης στην εποχή της υπερπαγκοσμιοποίησης, όταν ρωτήθηκε πώς έγινε τόσο καλός ομιλητής, πέρα από λογογράφους και τεχνικές, απάντησε ότι έμαθε να μιλάει από τη στιγμή που έμαθε να ακούει.
Ισως αυτή είναι η απάντηση σε όλα τα ερωτήματα που αφορούν την προοπτική των κομμάτων που δεν απευθύνονται στα ένστικτα και στην απλοϊκή σκέψη, εκείνων δηλαδή που περιγράφονται ως συστημικά.
Στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ, αυτό σημαίνει ότι αν ακούσει τι του ζητούν οι δυνητικοί ψηφοφόροι του, θα μπορέσει και να τους μιλήσει. Και για να τους ακούσει, πρέπει πρώτα να τους συναντήσει.
